Navalny-rouwenden adviseerden een tijdje niet de metro van Moskou te nemen

Voor het eerst sinds lange tijd hoorde de wereld duizenden Russen op straat leuzen roepen tegen de oorlog in Oekraïne en tegen de ‘moordenaar’ Vladimir Poetin. De begrafenis van zijn grootste rivaal, Alexei Navalny, werd de grootste oppositiebijeenkomst in Rusland sinds de gevangenneming van Navalny in januari 2021. Volgens de mensenrechtenorganisatie OVD Info werden tijdens de verschillende eerbetoon in negentien steden in Rusland zeker 128 mensen gearresteerd. De meeste arrestaties vonden plaats in de Siberische stad Novosibirsk.

Dat is nog niet het einde. Het Eerste Departement, een groep Russische advocaten en mensenrechtenverdedigers, adviseert demonstranten om ‘onder de radar te blijven’. Navalny’s rouwenden in Moskou wordt geadviseerd de komende dagen geen gebruik te maken van het openbaar vervoer en geen administratieve procedures aan te vragen bij officiële instanties. Het zou nog steeds tot arrestaties kunnen leiden vanwege het protest van Navalny.

“Moskou beschikt over een zeer uitgebreid videobewakingssysteem, uitgerust met geavanceerde gezichtsherkenning”, zegt Mariëlle Wijermars, een Russische internetexpert en universitair docent aan de Universiteit Maastricht. “Dit systeem wordt vaak gebruikt in combinatie met data-analyse van sociale media om mensen te identificeren. Dit surveillancesysteem is in het verleden bijvoorbeeld al gebruikt om activisten te lokaliseren en te arresteren wanneer zij de metro gebruikten, omdat het camerasysteem daar gedetailleerder is.”

Ontslagen

Wat een dergelijke arrestatie kan betekenen, is gedocumenteerd door verschillende mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International en Human Rights Watch: studenten zijn van de universiteit gestuurd, werknemers zijn ontslagen na een protest, ze zijn bedreigd en erger. Het was niet ongebruikelijk dat iemand van de FSB-veiligheidsdienst langskwam ‘gewoon om te kletsen’. Er zijn overvallen geweest in huizen waarbij niets werd gestolen, maar het meubilair werd herschikt. Bericht: Wij weten waar u woont en kunnen u altijd bereiken.

Extremer is dat de nabestaanden van degenen die hun stem verheffen, worden bedreigd. Vier mannelijke familieleden van de verbannen Tsjetsjeense mensenrechtenadvocaat Sajdi Yanguelbayev werden twee jaar geleden uit hun bed gehaald en naar de frontlinie in Donetsk gestuurd omdat Yanguelbayev niet wilde zwijgen. In andere gevallen werd aan familieleden van demonstranten die bij de regering werkten ontslag beloofd.

Gele kaart

Degenen die vrijdag op de begrafenis van Navalny werden gefilmd terwijl ze anti-oorlogsslogans riepen, kunnen op zijn minst een soort gele kaart van Poetin verwachten. Dit is een administratieve berisping, bijvoorbeeld gebaseerd op een controversieel juridisch artikel zoals ‘het in diskrediet brengen van het leger’ of ‘het verspreiden van onjuiste informatie’ (volgens het Kremlin). Wie vervolgens bij een slechte bijeenkomst wordt gefilmd, riskeert een zware gevangenisstraf, tot vijftien jaar.

Wijermars: “Mensen worden er vaak van beschuldigd zonder toestemming een protest te organiseren of een politiebevel niet op te volgen. Maar er zijn ook zwaardere beschuldigingen mogelijk. Er zijn ook berichten dat mannen na hun arrestatie voor het leger zijn gerekruteerd. Zaterdag zijn er weer arrestaties geweest van mensen die op andere plekken dan de begraafplaats zelf bloemen kwamen neerleggen.”

Andrei Kolesnikov, onderzoeker bij het Carnegie Russia Eurasia Center, gelooft dat er nog steeds een opmerkelijk aantal mensen op de begrafenis van Navalny afkwam, ook al leek Poetin de politieke oppositie in Rusland te hebben vernietigd. “Participatie ondermijnt de mythe dat de Russen zich volledig hebben aangesloten bij de machthebbers. Er heerst het gevoel dat veel mensen ontevreden zijn over het huidige regime. “Degenen die afscheid komen nemen van Navalny geven die onvrede een gezicht.”

Een demonstrant in Sofia, Bulgarije.Afbeelding AFP

Leave a Reply Cancel reply