Stikstofdepositie neemt af, maar geen doelen in zicht | Plumimveeweb.nl

Bij overschrijding van de kritische depositiewaarde (KDW) wordt de hoeveelheid stikstofneerslag in Natura 2000-gebieden boven de KDW met een derde verminderd, concludeert Henk van Zeijts, hoofdauteur van het rapport. Maar desondanks zal het areaal Natura 2000-gebieden waar de depositie onder de KDW blijft slechts licht toenemen, van 28 procent in 2021 naar 31 procent in 2030. Met andere woorden: hoewel de hoeveelheid stikstofdepositie in natuurgebieden afneemt, zal in In veel gevallen is deze verlaging niet voldoende om onder de reikwijdte van de KDW te vallen.

En dit kan voor problemen zorgen, omdat de doelstellingen van de Stikstofwet (40 procent van het KDW-areaal in 2025, 50 procent in 2030 en 70 procent in 2035) niet worden gehaald.

De grootste daling uit het buitenland

Een kwart van de daling wordt veroorzaakt door de maatregelen die zijn getroffen in het kader van het PSN en de LBV-plus, het piekbelastingbegrenzingssysteem. Nog eens 30 procent komt uit ander beleid, zoals bestaande subsidies voor emissiearme schuren en het aflopen van de intrekking. Maar het merendeel, 45 procent, is te danken aan de lagere verwachte depositie uit het buitenland. Het gaat om programma’s in het Verenigd Koninkrijk, België, Frankrijk en Duitsland om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Dat doelpunten gemist worden heeft volgens Van Zeijts te maken met twee zaken. Ten eerste de herziening van de KDW-waarden. Deze worden, net als vorig jaar, elke tien jaar opnieuw berekend. Uit deze nieuwe berekening bleek dat de KDW-waarden in veel natuurgebieden naar beneden moesten worden bijgesteld. Deze aanpassing maakt een verschil van tien procentpunten, zegt Van Zeijts; Volgens de oude waarden zou in 2030 niet 31, maar 41 procent van de natuurgebieden een depot hebben volgens de KDW.

Stroom

De andere reden is dat nog niet alle potentiële stikstofreductiemaatregelen zijn geïmplementeerd. Zo zijn in het rapport niet de maximale belastingmaatregelen opgenomen die demissionair minister Van der Wal nog op de plank heeft liggen: de innovatie-, Extensiverings- en Verplaatsingsprogramma’s van bedrijven, omdat er nog steeds geen concreet beleid op dit vlak bestaat. Daarnaast zijn er nog andere mogelijke maatregelen die de overheid nog niet heeft doorgevoerd, zoals het beheersen van het eiwitgehalte in voer en het verhogen van de weidegang voor melkvee.

Ze verwachten niet veel voordelen van nieuwe inkoopmaatregelen; Boeren die hiervan willen profiteren, hebben daartoe al volop mogelijkheden gehad.

Natuurherstel niet op de foto.

De bereikte verbeteringen zijn niet terug te vinden in de stikstofwet, zegt Zeijpe. Dit komt door de alles-of-niets-manier waarop de doelstellingen in die wet zijn vastgelegd. De wet beoogt de stikstofdepositie te onderwerpen aan de KDW, maar dit betekent dat reducties in die depositie buiten beeld zijn totdat die grens wordt bereikt. Bovendien richt de wet zich op stikstofdepositie, terwijl het herstel van de natuur van meer factoren afhankelijk is.

Onderzoekers hopen dat het natuurherstelbeleid effect zal hebben, maar kunnen dit niet goed in beeld brengen. De kwaliteit van de gegevens die het herstel zouden moeten ondersteunen, is vaak onvoldoende: ze zijn onvolledig, inconsistent, enz. Hierdoor kunnen onderzoekers niet voldoende concluderen of deze effecten daadwerkelijk optreden.

Om deze reden stelt het rapport dat de informatie die voortkomt uit natuurmonitoring op een samenhangende en gecentraliseerde manier wordt opgeslagen.

KDW vogelvrij?

Onderzoekers weten niet zeker of KDW uit de wet kan worden verwijderd. Stikstofemissies zouden aangepakt kunnen worden in plaats van depositie, maar om voor de rechter verdedigd te kunnen worden zal juridisch aannemelijk moeten zijn dat dit tot natuurherstel zal leiden.

Uit de zaak Porthos is gebleken dat een goede ecologische rechtvaardiging, waaruit blijkt dat er sprake is van herstel van de natuur of in ieder geval dat er geen verdere achteruitgang plaatsvindt, tot vergunningverlening kan leiden. Maar om dit herstel van de natuur aan te tonen is een betere registratie van ecologische gegevens nodig.

Monitoring en evaluatie van het Stikstofreductie- en Natuurverbeteringsprogramma

In 2021 is de Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering in werking getreden. Onderdeel van de wet was dat de minister een Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering zou vaststellen. Het doel van dit programma is het terugdringen van de stikstofdepositie en het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen van stikstofgevoelige habitats in Natura 2000-gebieden, om zo een gunstige staat van instandhouding van stikstofgevoelige soorten en habitattypen te bereiken.

Om de voortgang op dit vlak vast te leggen, bepaalt de wet ook dat de voortgang wordt gemonitord en dat er elke twee jaar een evaluatie wordt gepubliceerd.

Deze beoordeling wordt verzorgd door een consortium van wetenschappelijke organisaties; het PBL, het RIVM en de WUR. Dit consortium onderzoekt de voortgang en effecten van de maatregelen van het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering en de mate waarin de doelstellingen worden gerealiseerd.