De voormalige Russische president Medvedev en zijn radicale uitspraken: waarom doet hij dat?

De afgelopen jaren heeft Medvedev, 58, opmerkelijke uitspraken gedaan. Het bekendste voorbeeld in Nederland is toen hij afgelopen maart voorstelde een raket af te vuren op het Internationaal Strafhof in Den Haag.

“Het is heel goed mogelijk dat een hypersonische raket van een Russisch schip in de Noordzee wordt ingezet voor een strategisch bombardement op de Haagse rechtbank”, zei hij toen in Telegram. Medvedev sprak naar aanleiding van een internationaal arrestatiebevel tegen president Poetin.

Nucleair conflict

In dezelfde periode waarschuwde hij, mede vanwege het arrestatiebevel van Poetin, Oekraïne en het Westen voor een nucleaire aanval. “De dreiging is alleen maar groter geworden. Elke dag dat het Westen wapens aan Oekraïne levert, nadert een nucleaire apocalyps.” Hij dreigde ook dat Rusland andere landen zou binnenvallen die Oekraïne in de oorlog steunen.

En gisteren gebeurde het opnieuw. Volgens Medvedev heeft het nieuwste sanctiepakket gevolgen voor de hele Russische samenleving. “De reden is duidelijk: hoe slechter het is voor de Russische burgers, hoe beter het is voor de westerse wereld. Laat ze lijden. We moeten dit alles onthouden en waar mogelijk wraak op ze nemen. Ze zijn onze vijanden.”

“Het is verontrustend hoe radicaal het wordt verwoord”, zegt André Gerrits, hoogleraar internationale politiek aan de Universiteit Leiden. “Alles wat hoge Russische functionarissen zeggen in de context van het collectieve Westen moet serieus worden genomen. Maar het lijkt mij dat Medvedev een nieuwe rol vervult als radicale woordvoerder.” Waarom hij zich zo gedraagt, is voor iedereen een raadsel. “Misschien wil je jezelf opnieuw vestigen in deze functie”, zegt Gerrits.

Poetins vertrouweling

De band tussen Poetin en Medvedev gaat ver terug, tot begin jaren negentig. Tijdens de burgemeestersverkiezingen in Sint-Petersburg werkten beiden voor dezelfde kandidaat. Sindsdien is de band hechter geworden. Toen Poetin in 2000 voor het eerst president werd, bleef Medvedev een vertrouweling die hoge posities kreeg toebedeeld.

De hoogste positie die Poetin hem gaf was ongetwijfeld het presidentschap tussen 2008 en 2012. Poetin kon geen drie opeenvolgende ambtstermijnen president zijn omdat de grondwet dat niet toestond. Gerrits: “Er was altijd een hiërarchische relatie tussen de twee mensen: de superieure Poetin en de inferieure Medvedev.”

Weinig mensen twijfelen eraan dat Poetin tijdens het presidentschap van Medvedev aan de touwtjes trok. Maar volgens Gerrits raakte Medvedev tijdens zijn presidentschap langzaam uit de gunst van Poetin. “Als president was hij behoorlijk progressief, reformistisch en pro-westers. Misschien te pro-westers, volgens Poetin.”

Navalny

Daarnaast verwijst Gerrits naar de stemming in de VN-Veiligheidsraad in 2011 over een resolutie om Libië te bombarderen tijdens het bewind van Gaddafi. Poetin wilde tegenstemmen, maar Medvedev kreeg Rusland zover dat hij zich van stemming onthield. Poetin was ermee bezig Niet leuk. Het zou vergezocht zijn om te zeggen dat Poetin hem ooit heeft ontslagen, zegt Gerrits. “Maar zijn presidentschap heeft hem misschien zijn politieke macht gekost.”

En met zijn uitspraken probeert hij zichzelf weer in de schijnwerpers te zetten. Sinds 2020 is Medvedev een voormalig premier en vice-president van de Russische Veiligheidsraad; Poetin is de president. Het is een permanent orgaan dat beslist over de nationale en internationale veiligheid. Het is moeilijk te zeggen hoeveel macht Medvedev in die rol heeft. “Maar Poetin neemt beslissingen met mensen die dicht bij hem staan ​​en ik denk niet dat Medvedev daar nog één van is”, zegt Gerrits.

Tegenwoordig nemen gewone Russen Medvedev niet meer zo serieus, zegt de professor. De onlangs vermoorde Alexei Navalny speelde hierin een rol. Hij onthulde op zijn YouTube-kanaal dat Medvedev een enorm vastgoedimperium bezit ter waarde van € 78 miljoen. Dat viel niet in goede aarde bij de Russen.