Wilders zal opnieuw een concessie moeten doen aan zijn rechtse kabinet: steun aan Oekraïne is het breekpunt

Wat denkt de PVV eigenlijk van Rusland en Oekraïne? En hoe belangrijk is het onderwerp op de trainingstafel? PVV-leider Geert Wilders heeft zich de laatste tijd bijzonder kritisch uitgelaten over Poetins ‘barbaarse regime’, maar blijkbaar hebben nog niet alle parlementariërs zijn memo over de nieuwe koers van de PVV richting Rusland ontvangen.

In een defensiedebat begin februari bekritiseerde PVV-Kamerlid Joeri Pool de ‘aanhoudende Nederlandse provocatie’ jegens Rusland en de ‘Russische roulette’ die ons kabinet speelt met de veiligheid. Na harde kritiek erkende de buitenlandse woordvoerder van de PVV, Raymond de Roon, een week later plotseling dat Pool ongelijk had: “Dat was een beetje kortzichtig (…) Het resultaat moet simpelweg zijn dat Rusland wordt vernietigd.”

Het incident legt treffend de verdeeldheid binnen de PVV bloot: het tij richting Rusland keert stilletjes. Maar blijkbaar is dit nog niet doorgedrongen in de aderen van de partij die jaren geleden klaagde over de ‘hysterische Russofobie’ in het Westen.

‘Barbaars regime’

De leider zelf fluit nu een ander deuntje. In 2017 was Rusland nog steeds een ‘bondgenoot’. Tijdens een bezoek aan het Russische parlement in 2018, na de aanslag op MH17, droeg Wilders zelfs trots een vriendschapsspeld. Dit leidde tot kritiek van familieleden op de aanval op de vlucht van Malaysia Airlines.

Daarna werd de toon van de PVV-leider steeds kritischer. De invasie van Oekraïne twee jaar geleden werd krachtig veroordeeld, evenals de dood van Alexei Navalny vorige week. Wilders twitterde dat de oppositieleider stierf in ‘een barbaarse strafkolonie van een barbaars regime’.

De koerswijziging van de PVV is bij andere partijen aan de trainingstafel merkbaar. Daar zijn ze blij dat Wilders de ‘dappere Oekraïners’ eerder dit jaar al prees, toen de Oekraïense ambassadeur zijn kantoor in de Tweede Kamer bezocht. En dat Buitenlandse Zaken-woordvoerder De Roon blijft herhalen dat Oekraïne zijn grondgebied moet terugkrijgen, wordt ook door andere partijen verwelkomd. Ondertussen halen politieke tegenstanders uit naar Wilders en noemen hem Poetins ‘vriend’ of ‘bewonderaar’.

Geen wapens en miljarden

Wilders ontkent een vriend van Poetin te zijn, maar dat betekent niet dat zijn PVV Oekraïne met geld en middelen wil steunen. Het partijprogramma van vorig jaar is duidelijk: de PVV wil, in tegenstelling tot het kabinet en een ruime parlementaire meerderheid, geen wapens of miljarden doneren aan Oekraïne. Dat zouden andere landen moeten doen. De Nederlandse krijgsmacht moet schaars materieel en munitie in eigen land houden. Ook de toetreding van Oekraïne tot de NAVO en de EU is een slecht plan, vindt de PVV.

De kwestie Rusland-Oekraïne blijft potentieel een groot obstakel bij de onderhandelingen over een nieuwe regering. Al meldde een bron aan de trainingstafel dat de oorlog in Oekraïne en de militaire steun geen specifieke gespreksonderwerpen waren aan de tafel van voormalig informant Ronald Plasterk. Deze informant denkt dat de vier partijen samen tot een oplossing kunnen komen.

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steunt immers de koers van het huidige aftredende kabinet, de PVV is de grote uitschieter en zal tot een akkoord moeten komen. De VVD heeft meerdere malen luidop gezegd dat zij nooit een kabinet zal steunen dat de hulp aan Oekraïne beëindigt.

Draai de Islam om

Wilders zelf leek voor de verkiezingen te beseffen dat de PVV op dit punt zou moeten toegeven. Eind oktober zei hij in de ADVERTENTIE We weten nu al dat deze kwestie geen breekpunt zal worden: “Ik zie niet dat dit tot dichtslaande deuren zal leiden.” Wilders benadrukte verder dat hij “geen vriend van Rusland is”, dat de PVV “geen cent krijgt van het Kremlin” en dat de partij Oekraïne steunt. “We hebben Rusland vanaf dag één krachtig veroordeeld voor de invasie van Oekraïne. “Wij willen gewoon geen militaire bijdrage leveren.”

Dat Wilders in 2018 vol trots de Russische vriendschapsspeld droeg, zegt niets over warme banden, aldus de PVV-leider. Wilders bezocht en besprak ‘zoveel landen’.

Als de PVV geen grote rol speelt in de formatie, betekent dit opnieuw een concessie van Wilders, na eerder een grote spil over de islam. Maar het vertrouwen met andere partijen zal kwetsbaar zijn; De eerdere koers van de PVV richting Rusland is niet zomaar uitgewist door een paar tweets of uitspraken.

En dat het PVV-Pool-Kamerlid duidelijk goed opgestelde teksten heeft gepresenteerd waarin Nederland wordt beschuldigd van provocatie, is een slecht teken, zegt een minister (op voorwaarde van anonimiteit). “Dat is niet ter plekke bedacht, dit was het echte standpunt van de PVV.”