Rond je 40e verhuizen: “Ik kon me daar niet thuis voelen”

Als kind verhuisde ons gezin van het oosten naar het noorden van het land omdat mijn vader daar een nieuwe baan kreeg. Honderdvijftig kilometer van mijn vrienden, school, grootouders en manege. Ik stond niet te juichen toen de verhuiswagen arriveerde, maar ik vond verrassend snel mijn voeten aan de andere kant van het land. Ik maakte nieuwe vrienden op school, ging naar muziekles en speelde ‘s middags met de buurtkinderen op het veld voor ons huis. De integratie was voor mij en mijn broers vrijwel vanzelfsprekend. Alleen mijn moeder kon zich niet aanpassen, dus kwamen we na zes maanden ‘thuis’ en hervatte ik mijn oude leven alsof er niets was gebeurd.

Nieuwe plek

Ik was toen even oud als mijn moeder (ik ben 35 jaar), maar om een heel andere reden en in een andere gezinssituatie verliet ik vorig jaar na veertien gelukkige jaren ‘mijn’ Utrecht omdat mijn vriend en ik dat graag wilden samenleven. Daarvoor was mijn huurwoning te klein en hoe graag we ook samen wilden verhuizen naar een grotere woning in Utrecht, dat ging niet. Op de oververhitte vastgoedmarkt was er niets betaalbaars dat aan onze behoeften voldeed. Ook had mijn vriend een prachtig huis in het centrum van Dordrecht dat groot genoeg was voor twee. Dus besloot ik bij hem in te trekken en de stad te verlaten waar ik me zo thuis voelde. Ik had het immers al eerder gedaan, eerst in mijn jeugd en daarna meerdere keren als student. Ook in Dordrecht zou ik mijn plek vinden. Mijn vriend was er minder zeker van dan ik. Hoewel ik blij was met mijn beslissing, was ik bang dat ik mijn leven in Utrecht zou missen. Ik negeerde zijn woorden en annuleerde mijn huur.
Met veel moed begon ik aan mijn integratie. Ik praatte met buren en dwaalde uren door de stad. Ik vond al snel een favoriete koffieshop en koffieshop, een nieuwe kapsalon en een leuke boekwinkel. Op mijn racefiets toerde ik door de omliggende stadjes en natuurgebieden. Ik nam de veerboot naar de Biesbosch en de boot naar Rotterdam. Ik vond een wandelmaatje met wie ik af en toe ging wandelen en nam een proefles bij een yogaschool. Toen ik kort na de verhuizing zwanger werd, heb ik met een groep van zeven vrouwen een zwangerschapscursus gevolgd. Ik ontdekte leuke kinderwinkels en kletste met moeders van wie ik via Marktplaats babyartikelen kocht. Je zou kunnen denken dat de integratie een succes was. Maar zo voelde het niet.
Naarmate de maanden verstreken, klampte ik me wanhopig vast aan mijn eigen woorden, die elke dag als een mantra in mijn hoofd weerklonken: ‘Ik kan me overal thuis voelen, zelfs hier.’ Maar hoe hard ik het ook probeerde, ik kon mijn nieuwe woonplaats niet echt accepteren. Ja, ik kende de weg daarheen al en ik kende ook een aantal mensen. Maar ik voelde me niet echt verbonden met de straat, noch met de bewoners. Onze band was oppervlakkig, waardoor het heerlijke ‘thuisgevoel’ waar ik zo naar verlangde ontbrak.

Routines buitenshuis

Ik ben zeker niet de enige die in 2022 is verhuisd.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat in dat jaar 1,71 miljoen mensen hun koffers pakten en naar een ander huis verhuisden. De grootste groep (920.000 personen) verhuisde binnen de eigen gemeente. Een aanzienlijk aantal mensen (780.000) is, net als ik, naar een andere gemeente verhuisd.
Ik bel Beate Volker, hoogleraar geografie en menselijke planning, en vraag haar of al die mensen, net als ik, moeite hebben zich thuis te voelen in een nieuwe stad. Ze verzekert mij dat de meeste mensen moeite hebben de weg te vinden en zegt dat het heel begrijpelijk is. “De plek waar je woont is veel meer dan alleen je huis. De straat, de buurt en alles wat zich daarin bevindt, maken er ook deel van uit.” Als voorbeeld wijst hij de weg naar de supermarkt, dat koffietentje waar je de eigenaar ontmoet, de man met de hond die goedemorgen zegt als je op de fiets stapt om naar je werk te gaan. “Ze maken stuk voor stuk deel uit van je dagelijkse of wekelijkse routine. Je bent aan die dingen gehecht, zonder dat je je er echt van bewust bent. Totdat ze ineens verdwijnen doordat je gaat verhuizen en al die gewoontes weer opnieuw moet opbouwen. Want dat gaat niet automatisch.”
Ik denk meteen aan mijn leven in Utrecht. Van mijn yogales op zaterdagochtend die ik combineerde met een wandeling door de rustige stad, tot de dagelijkse wandelingen die kriskras door de buurt lopen. Maar ook naar de Turkse familiewinkel waar ik al jaren groente en fruit kocht, naar de eigenaar van het café waar ik meerdere malen mijn verjaardag vierde, naar de jongen met het enorme krullende haar die verderop in de straat woonde en regelmatig aan zijn geretoucheerde auto. Ik weet hun namen niet eens, maar ik vraag me ineens af hoe het met ze gaat.

Hoe ouder, hoe moeilijker

Na eerdere verhuizingen kan ik me niet herinneren dat ik met zoveel nostalgie terugdenk aan het huis en de buurt waarin ik woonde. Hoe kan het nu anders? Volker zegt dat dat veel te maken heeft met mijn leeftijd en levensfase. Volgens de hoogleraar hoeven jongeren nauwelijks moeite te doen om een nieuw leven op te bouwen, dit gebeurt vrijwel automatisch via school, sport en verenigingen. Hetzelfde geldt voor studenten die zich geen zorgen maken over hun vestiging en zich onderdompelen in het studentenleven, waar altijd iets te doen is. Voor mij – iemand die die fasen voorbij is – is de integratie veel moeilijker, omdat er geen school of universiteit is die een compleet (potentieel) sociaal leven biedt.
Het klopt: ik leer mijn nieuwe woonplaats kennen door er rond te bewegen, maar tijdens wandelingen of een bezoek aan de supermarkt beleef ik geen grote avonturen. Ik zie mensen die ik ken sporadisch en spreek ze vaak maar kort. Terwijl in Utrecht de straten doorspekt zijn met herinneringen aan vervlogen tijden en daar ontmoette ik elke dag mensen die ik al jaren kende.
Wat Volker zegt maakt mij nieuwsgierig naar de duizenden mensen die net als ik in 2022 naar een andere gemeente zijn verhuisd. Als ik de CBS-cijfers nog eens bekijk, ontdek ik dat de grootste groep tussen de twintig en dertig jaar oud is. Ze veranderden van woonplaats voor studie, werk of liefde. Degenen die verhuizen om te studeren, zullen hun plek vinden. Maar hoe zit het met de rest? Volgens Volker weet het merendeel zich te herstellen. “Ze hebben vaak goed nagedacht over hun verhuizing. “Ze willen zich vestigen, zijn gemotiveerd om te integreren en doen er echt alles aan om dat te bereiken, bijvoorbeeld door lid te worden van een sportclub, lid te worden van een kook- of leesclub of vrijwilligerswerk te doen.”

jonge vaders

Echte fans gaan nog een stap verder dan ik tot nu toe heb gedaan om zich thuis te voelen in hun nieuwe woonplaats. Zelfs als ik dat zou willen, zou ik, nu ik een jonge moeder ben, niet weten waar ik de tijd vandaan moet halen. Er is echter hoop, want als ik Volker mag geloven bestaat er een uitzondering op de regel dat inburgeren als je eenmaal student bent steeds lastiger wordt. Volwassenen met kleine kinderen integreren relatief gemakkelijk in een nieuwe woonplaats. In tegenstelling tot alleenstaanden en koppels hoeven ze niet veel moeite te doen om gelijkgestemden te vinden: vanwege de routines van hun kinderen ontmoeten ze hen elke dag op het schoolplein, op de crèche of bij sportclubs.
Wieteke Doornebosch, zijn middelbare schoolvriend, is een piepjonge vader. Twee jaar geleden verhuisde ze met haar vriend en twee dochters (toen anderhalf en drie jaar oud) naar Geleen omdat ze geen groter, betaalbaarder huis konden vinden in de stad waar ze woonden (Haarlem). “Eerst zochten we in een cirkel rond Haarlem, maar al snel breidden we het zoekgebied uit. Want als we de stad zouden verlaten, waarom zouden we dan niet naar een plek gaan waar we ons een ruim huis met een tuin konden veroorloven? Ze gingen naar het zuiden om even te kijken. Ze kenden Geleen niet, maar eenmaal daar voelden ze zich goed. “Als we een leuk huis in een leuke buurt vinden, denken we: we proberen het gewoon en als het ons niet bevalt, vertrekken we weer.”
Wieteke is inmiddels helemaal op haar plek. Hij is lid van een volleybalclub en werkt in Maastricht. Haar vriend geniet van de rust en is er graag. Hun dochters gaan er naar school en spelen met hun vriendjes in de tuin. Was het voor jou niet moeilijk om daar, aan de andere kant van het land, te integreren? Ze zegt nee en bevestigt wat Volker mij al vertelde. Via zijn dochters kwam hij zonder moeite in contact met andere jonge ouders. Als ik hem vraag of hij zich thuis voelt in Geleen, zegt hij ja. Zelfs als ze nu een huis in Haarlem zouden kunnen vinden, zouden ze niet terugkeren naar het westen.

Huis met tuin

Daarom zijn uw motivatie en de samenstelling van uw gezin belangrijke factoren die bepalen of uw verhuizing als volwassene succesvol zal zijn. Heeft jouw persoonlijkheid ook invloed? Volker zegt ja. “Een extraverte persoon is extravert en legt gemakkelijk contact. “Settelen kost minder energie dan een introverte persoon.”
Tenslotte vraag ik de hoogleraar of de plek waar je naartoe verhuist ook bepalend is voor je kansen op succes. Volgens Volker moet je nog harder werken als je verhuist naar een stad waar de rest van de inwoners hun hele leven heeft gewoond. Het beste is om bij wijze van spreken elke voordeur met appeltaart te bestormen. Het creëren van nieuwe routines is veel gemakkelijker in grote steden, omdat er een grote verscheidenheid aan winkels, cafés en activiteiten is. Al kan dat ook overweldigend zijn, juist omdat er zoveel te doen is. Volgens de deskundige is de meest ideale plek om te verhuizen een middelgrote stad. «Er zijn daar faciliteiten en er is veel te doen. Het is overzichtelijk en je ontmoet vaak dezelfde mensen, waardoor je je ergens thuis voelt.”
Maar, zegt Volker, wat je persoonlijkheid ook is en waar je ook naartoe verhuist, integratie kost tijd. Niemand voelt zich meteen op zijn gemak in een nieuwe woonplaats. Vaak duurt het minstens een jaar. De meeste mensen bereiken het echter. Wieteke, zijn middelbare schoolvriend, is een van die mensen. Anderen, zoals mijn moeder dertig jaar geleden, keren terug naar waar ze vandaan kwamen. Ik ook? Na ruim een jaar voel ik mij steeds prettiger in Dordrecht. Ook hier ontstaan langzaam belangrijke plekken, zoals de bakkerij waar ik voor het eerst heb geluncht met mijn vriend en onze baby. Op maandagmiddag volg ik een leuke yogales en drink ik steeds vaker koffie bij een leuke vrouw die om de hoek woont. Toch besloten mijn vriend en ik te verhuizen. Nu we een gezin zijn, verlangen we naar een huis met tuin. Naar een rustigere omgeving, naar een plek waar onze zoon lekker buiten voor ons huis kan spelen. Dat nieuwe huis hoeft niet perse in mijn oude, vertrouwde Utrecht te staan. We willen ons settelen en zijn gemotiveerder dan ooit. Gelukkig behoren wij inmiddels tot de groep volwassenen die gemakkelijk herstellen na een verhuizing. Nu ben ik nog steeds op zoek naar een huis.

Leave a Reply Cancel reply