Groen licht voor een uniek detectiesysteem voor gevaarlijke gisten

Het centrum gespecialiseerd in schimmelinfecties van het Radboudumc/CWZ gaat samen met het RIVM en het UMCG wereldwijd een uniek systeem opzetten voor de detectie en surveillance van gisten, in het bijzonder Candida auris. Dit komt door een toename van deze gevaarlijke gist en het snel kunnen reageren bij verspreiding en uitbraken.

Het centrum gespecialiseerd in schimmelinfecties Radboudumc/CWZ gaat samen met het RIVM en het UMCG een systeem opzetten voor de detectie en surveillance van met name gisten. Candida auris. Projectleider Eelco Meijer, tevens hoofd van het belevingscentrum op de locatie CWZ/Dicoon: ‘Met dit detectiesysteem zijn we straks voorbereid op een toename van deze gevaarlijke gist en kunnen we snel reageren bij verspreiding en uitbraken. Wij zijn de eersten ter wereld met deze surveillance. Wij lopen dus echt voorop.” Hiervoor heeft ZonMw onlangs een subsidie ​​van bijna een half miljoen euro beschikbaar gesteld. Veel andere ziekenhuizen nemen deel aan het internationale project.

Algemene stijging

“Een detectiesysteem gaat ervoor zorgen dat er vroegtijdig informatie is over welke gisten met welk genetisch materiaal in omloop zijn”, zegt Meijer. “Deze controle kan worden uitgevoerd door afvalwater en bestaande infecties te onderzoeken. Dit is belangrijk omdat schimmelinfecties zoals Candida auris zijn in opkomst.’ Er is een sterke toename van het aantal gevallen over de hele wereld en in Europa, vooral in Italië, Spanje en Griekenland. In Nederland zijn enkele gevallen van invoer geregistreerd. Meijer: ‘Door het ontbreken van structurele controles en toezicht is het lastig in te schatten of dit cijfer representatief is. Ook is niet bekend in hoeverre andere gisten in de Nederlandse zorginstellingen circuleren.’

Het is nu nog steeds raar

Candidiasis treft patiënten met een zwak immuunsysteem, maar kan ook optreden na grote operaties of bij intensive care-patiënten met een lineaire infectie. Meijer: ‘Gelukkig komen ernstige schimmelinfecties in ons land door goede anti-infectiemaatregelen nog zelden voor. Er zijn tientallen besmettingen per jaar. Ze kunnen voorkomen bij mensen met een zwak immuunsysteem of met een verminderde immuniteit als gevolg van behandeling tijdens de ziekte. Het is ernstig als een schimmel in de bloedbaan terechtkomt of organen vernietigt. Het is belangrijk om snel de juiste diagnose te stellen en een passende behandeling te bieden. Helaas is de sterfte onder deze patiënten hoog.’

Zorgwekkend

Candida auris Het is de meest gevreesde gist onder de gisten, omdat hij lange tijd op oppervlakken kan overleven. Als gevolg hiervan kan de ziekte zich verspreiden in zorginstellingen en grote, aanhoudende uitbraken onder kwetsbare patiënten veroorzaken. Van bijzonder belang is dat gist vaak resistent is tegen antischimmelmiddelen, wat de behandeling van infecties bij patiënten bemoeilijkt. Dit zijn de belangrijkste redenen waarom de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) oproept tot dringende maatregelen. Meijer: ‘Er is overweldigend bewijs in de medische literatuur dat de epidemiologie van gist aan het veranderen is. Met dit project kunnen we de ongewenste verspreiding van gist in kaart brengen en verdere verspreiding voorkomen.’

Zie ook Vijf vragen over de schimmel Candida auris