UB Leiden koopt de eerste foto’s van de Afrikaanse reiziger Alexine Tinne

De unieke serie van achttien Afrikaanse foto’s kon worden verworven voor de rijke historische fotografiecollectie van de Universiteit met steun van de Vereniging Rembrandt en haar Themafonds voor Fotografie en Video en haar VriendenLoterij Aankoopfonds, het Mondriaan Fonds, het Hendrik Muller Fonds en de Vrienden. van UB Leiden Bibliotheken Leiden (UBL).

Reisboeken en atlassen.

Alexandrine, of kortweg Alexine Tinne, was het enige kind van zeer rijke ouders uit Den Haag, die hun fortuin hadden verdiend op de suikerplantages van West-Indië. Hij ervoer de Haagse omgeving uit zijn jeugd als beklemmend en door de reisboeken en atlassen die hij in de Koninklijke Bibliotheek bestudeerde droomde hij van verre oorden. De lege plekken op de kaarten wekten de nieuwsgierigheid van de avontuurlijke jonge vrouw uit Den Haag, die het leven van een reiziger verkoos boven de samenleving.

Na de dood van haar vader weerhield niets de rijke Alexine ervan om op reis te gaan. Samen met haar moeder reisde ze eerst door Europa en vertrok daarna in 1855 naar Egypte. Moeder en dochter bleven ruim twee jaar in het Midden-Oosten, waarbij ze onder meer Libanon, Syrië en Palestina bezochten. Na hun terugkeer naar het Lange Voorhout in Den Haag maakten ze nog enkele kleinere reizen naar Engeland, Duitsland en Rusland, maar Afrika riep.

In 1861 vertrok Tinne met zijn moeder en tante opnieuw naar Egypte. Vanuit Caïro wilde hij een expeditie ondernemen naar de bronnen van de Nijl. De groep verliet Caïro met verschillende schepen, gevuld met kisten vol huisraad en een klein leger bedienden en tot slaaf gemaakte dragers. Na ruim 3.600 kilometer langs de rivier te hebben gereisd, arriveerde hij in 1862 binnen zeshonderd kilometer van de bron van de Nijl. Alexine en haar moeder kampeerden in Gondokoro, waar ze gastvrij werden ontvangen en waar Alexine de inmiddels verworven foto’s van de stad maakte en zijn bevolking.

Fotografie

De fotografie, een recente uitvinding, stond rond 1860 nog in de kinderschoenen. Fotograferen was niet eenvoudig en voor de negatieven waren grote glasplaten nodig, die werden belicht in een zware houten camera. Deze glasplaten moesten ter plekke worden bewerkt met vloeibare chemicaliën en direct na belichting worden ontwikkeld en gefixeerd in een geïmproviseerde donkere kamer.

Serie foto’s van Alexine Tinne

Maartje van den Heuvel, conservator fotografie bij de Universiteitsbibliotheek Leiden (UBL), is verheugd dat wij dankzij de genereuze steun van de verschillende fondsen de fotoserie van Alexine Tinne hebben kunnen verwerven: “De foto’s bieden niet alleen een unieke inkijk in het dagelijks leven in het hart van Afrika anno 1862, maar laten ook de artistieke en fotografische vaardigheden van Alexine Tinne zien. Door de magie van fotografie blijven we even hangen in Gondokoro en kijken door de lens van Tinne in de ogen van een groep dorpelingen uitrustend in de luie middagzon. Onze collectie richt zich vooral op de ontwikkeling van het medium fotografie. Het is een bron van onderzoek voor diverse historische disciplines. Deze serie foto’s is een prachtige verrijking van de historische fotocollecties.”

Door: Nationale Onderwijsgids