een luieraanval

Nederland kent een landelijk overheidsprogramma dat tot doel heeft de kwaliteit van de huishoudelijke afvalstromen te verbeteren. Een verrassend onderdeel: het stimuleren van zindelijkheidstraining. Afgelopen september was daar een webinar aan gewijd: Afvalpreventie door zindelijkheidstraining over gemeenten heen.

Dezelfde aanval op luiers staat opnieuw op de actielijst die de Nederlandse Vereniging van Gemeentelijke Afvalbedrijven NVRD dinsdag aan de Tweede Kamer presenteerde. Dat is wat deze club deed, met een raadslid in het bestuur. Paul Hofman, voorafgaand aan het Kamerdebat van donderdag over de circulaire economie.

Belangrijke rol gemeenten

Voorafgaand aan dit debat in de commissie zal een evaluatie plaatsvinden, mede met behulp van een verzamelbrief hierover van staatssecretaris verantwoordelijk voor Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen. Als het om afval gaat, zijn gemeenten belangrijke spelers. Volgens de Wet Milieubeheer zijn zij verantwoordelijk voor de gescheiden inzameling van huishoudelijk afval, waaronder bijvoorbeeld glas, plastic, papier, maar ook textiel.

De ambities zijn groot. Nederland moet in 2050 een circulair land zijn. Dit betekent dat er geen afval meer is, maar alleen grondstoffen. Daarom heet het nationale uitvoeringsprogramma: Van Afval naar Grondstoffen (VANG).

ideale werkelijkheid

Maar die ideale werkelijkheid is nog ver weg. Hij De NVRD vindt dat de Nederlandse overheid te weinig aandacht besteedt aan preventie. Neem die luiers. Samen met incontinentiematerialen vormen ze tot 8 procent van het Nederlandse afval dat in de verbrandingsoven belandt. Daarom hij NRVD biedt leningen aan arme ouders en senioren zodat zij wasbare luiers kunnen kopen (of zelfs huren). Ook promoot de club een stimulerend programma om kinderen te helpen eerder zindelijk te worden. In 1990 zouden kinderen anderhalf jaar eerder geboren worden dan nu.

Een ander twistpunt voor de NRVD is een grotere aandacht voor herstelbetalingen. Frankrijk en België werken aan een repareerbaarheidsindex, een uniform codesysteem dat consumenten vertelt hoe repareerbaar een elektronisch product is. Ook wil de vereniging een landelijk netwerk van onafhankelijke reparatiediensten, gekoppeld aan minder belastingen op arbeid en meer op grondstoffen en de import van goedkope producten.

Recht op reparatie

De Europese Unie werkt aan een richtlijn over het recht op reparatie, waaronder het recht van de consument om reparaties te eisen van een fabrikant van bijvoorbeeld wasmachines of televisies. Andere conceptonderdelen van de richtlijn zijn onder meer een onlinereparatieplatform, dat reparateurs en consumenten samenbrengt, en een kwaliteitsnorm voor reparatiediensten.

In een aparte kamerbrief deze week maakte de staatssecretaris bekend hoe het gaat met de recycling van plastic afval. Dit blijkt een lastige kwestie te zijn. Het percentage plastic dat bij het restafval wordt verbrand, neemt jaarlijks toe. In 2022 was dat ruim de helft. Eén reden is dat dit deel van het plastic te vervuild is om opnieuw te gebruiken.

Textiel in de oven

Bij textiel zijn de producten sinds vorig jaar verantwoordelijk voor het afvalbeheer, maar handhaven de gemeenten hun inzamelplicht. Bijna 170 kiloton textiel belandt bij het restafval, ruim de helft van al het weggegooide textiel en belandt daardoor in de verbrandingsoven. Dat blijkt uit de handleiding voor gemeenten van het overheidsprogramma VANG.

Ruim 80 procent van het textiel dat apart wordt ingezameld, verdwijnt naar het buitenland. Een belangrijke speler is Polen, maar ook Pakistan. Maar tweedehands textielwinkelketens zijn nogal ondoorzichtig, blijkt uit een nieuw rapport over de kwestie dat de staatssecretaris deze week naar de Kamer stuurde naar aanleiding van een initiatiefdocument van voormalig D66-Kamerlid Kiki Hagen.

Nederland als importeur

Ook is Nederland een grote importeur van afgedankt textiel. Nederlandse bedrijven sorteren ruim 98.000 ton, voornamelijk uit Duitsland. ‘Zowel Polen als Nederland zijn sorteer- en exportcentra, ontvangen grote volumes textiel uit andere lidstaten en exporteren aanzienlijke volumes naar landen buiten de EU.‘, aldus het rapport. Pakistan staat op de zesde plaats in de wereld als het gaat om de export van gebruikte kleding en is daarom waarschijnlijk ook een exportknooppunt.

In het NVRD-actieplan is een oproep opgenomen voor een technisch-fiscale stimulering langzame mode, evenals een duurzaamheidslabel voor kleding. Volgens de uitvoeringsplanning van VANG is dit in 2018 afgerond. Voor iedere Nederlander wordt 17,7 kilo textiel weggegooid. In 2050 moet de gehele textielketen circulair zijn en dus niet meer verbrand, aldus de ambitie van de Nederlandse overheid.