“Na moeilijke jaren is er goede toekomst voor Utrechtse boeren”

De voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Contact (NAJK), Roy Meijer, aarzelde niet om dat te zeggen. ‘De komende vier, vijf jaar zullen moeilijk zijn. Maar als we hier doorheen komen, zie ik een goede toekomst voor de Nederlandse agrarische sector.’ Het was misschien niet de makkelijkste boodschap om te verteren, maar het zette de urgentie van de landbouwsector tijdens de Landbouwtop in Utrecht in een realistisch daglicht.

De debatdag bij Groenekan in Utrecht was gebaseerd op een lang debatproces met boeren, burgers en milieuorganisaties over de toekomst van de landbouw. Het resultaat was een optimistisch document met veel aandacht voor duurzaamheid en de verbinding tussen stad en platteland. Wellicht te positief, vreesden sommige aanwezigen, maar dat weerhield Landbouwvertegenwoordiger Mirjam Sterk (CDA) er niet van.

“Dit blijkt uit de vele gesprekken met de deelnemers”, zegt Sterk. “Je moet een punt op de horizon plaatsen om te weten waar je heen wilt.”

Gebrek aan perspectief

‘In deze tijden is het nodig om zekerheid en perspectief te creëren voor de agrarische gemeenschap. Er is een totaal gebrek aan perspectief voor jonge boeren”, zegt Commissaris van de Koning Hans Oosters.

‘Natuurlijk zijn de EU-regels van toepassing, maar verandering moet van onderaf komen. Ondernemers kennen vooral de perspectieven van hun bedrijf goed. Het evenement wordt een succes als mensen hier gestimuleerd worden om samen te werken met groepen en overheden in de eigen regio”, benadrukt Oosters.

Uitgestorven soorten

Jonge boeren hebben twee goede perspectieven, zei Meijer in een rondetafelgesprek met Alex Datema van de Rabobank en LTO-voorzitter Ger Koopmans. ‘Er zijn wereldwijd steeds minder plekken voor landbouw als gevolg van klimaatverandering of verstedelijking. Ten tweede is de jongeman een bedreigde diersoort in Europa”, legt hij uit.

‘Verwerkers moeten niet alleen nadenken over wat ze willen produceren, maar ook over hoe ze de keten van hun bedrijf in stand houden. Ik zie jonge boeren hun knopen tellen: moet ik hier blijven of de grens oversteken? Niet voor niets organiseren landen als Zweden en Canada tournees in Nederland. “Nederlandse boeren staan ​​bekend als moderne boeren die hard willen werken”, zegt de NAJK-voorzitter.

Neem uw eigen beslissingen

“Eigenlijk gaan we ervan uit dat het geldbedrag dat we onder boeren hebben staan ​​steeds kleiner wordt”, erkent Datema. ‘We kunnen hoog of laag springen, maar die val kunnen we niet vermijden. Als een boer vraagt ​​wat de Rabobank doet om haar verdienmodel veilig te stellen, antwoord ik: niets. Dat kunnen we niet doen. Boeren moeten hun eigen beslissingen nemen, ook al geeft de overheid hen geen leiding. Falen hoort ook bij de ondernemerszin.’

Koopmans denkt dat dit niets verandert aan het feit dat de overheid er alles aan moet doen om weer een betrouwbare partner voor boeren te zijn. Dat de provincie veel geld heeft voor het landbouwbeleid betekent niet dat er veel geld is voor de boeren. Dit leidde tot een oproep uit het publiek: LTO, kom terug naar de onderhandelingstafel.

Kosten van het voedselsysteem

“De maatschappelijke kosten van ons voedselsysteem zijn 20 procent hoger dan de baten”, legt HAS-hoogleraar Frederike Praasterink uit aan het publiek. Hij voerde 35 onderzoeken uit naar landbouw en voedselsysteem naast elkaar. ‘Met die cijfers krijg ik geen lening bij de Rabobank. Deze kosten hebben vooral betrekking op zorgkosten. Mensen over de hele wereld krijgen medische problemen als gevolg van slechte drinkpatronen.’

De oplossing heeft ook effect op de agrarische sector. ‘Een gezonder leven betekent veel meer groenten en fruit, en veel minder vlees, zuivel en granen. Die taak ligt ook bij de consument en de keten’, zegt Praasterink. ‘Je moet aan de slag. Je kunt wachten op de overheid, maar voor je het weet is je leven voorbij.’

Hoe ziet de landbouw in Utrecht er in 2050 uit?

De Utrechtse Landbouwtop werd georganiseerd door de provincie Utrecht na een voortraject waarin in meerdere overlegsessies een toekomstvisie werd ontwikkeld. Deze Voedsel- en Landbouwvisie 2050 beschrijft een toekomst waarin boeren eerst voor de eigen regio gaan produceren en waarin stad en platteland dichter bij elkaar komen. Bijvoorbeeld via verkoop in landbouwwinkels. Boeren doen veel aan natuurbeheer en werken in een gesloten kringloop op hun bedrijf. Dit werd op de top besproken in een centraal forum, maar ook in gedeelde sessies met landbouworganisaties, bedrijven en individuele boeren.