met borrelen, nieuw bestuur en ‘verbinding’

• Sharyfah Bhageloe

  Nationale redacteur

Vanmiddag wordt de Rotterdamse binnenstad omgetoverd tot een muzikaal en tropisch dansspektakel. Het Zomercarnaval begint, dat al veertig jaar bestaat. Ruim 300 dansers en 35 carnavalsgroepen trekken door de stad.

De tweedaagse straatfestivalparade Rotterdam Unlimited (VK) trekt jaarlijks honderdduizenden mensen. Vanaf dit jaar heeft het festival een nieuw bestuur.

Oud-president Karel Willems (73) staat stil bij 40 jaar Zomercarnaval. “Het is tijd om plaats te maken voor een nieuwe generatie”, zegt hij.

Hij ging na bijna dertig jaar met pensioen als voorzitter van het Zomercarnaval. Nog voordat hij in 1984 in Rotterdam begon, nam hij al deel aan het Antillencarnaval in Utrecht.

“Het carnaval trok meer bevolkingsgroepen dan alleen de West-Indiërs”, zegt Willems. Daarom besloot de stichting de optocht Zomercarnaval te noemen toen het festival naar Rotterdam verhuisde. “We wilden een carnaval organiseren waar iedereen welkom was en elkaar tolereerde.”

Aan de vooravond van het Zomercarnaval bereiden verschillende groepen met verschillende achtergronden zich voor op de een jaar durende straatparade. Samen maken ze kostuums en praalwagens en repeteren ze voor de parade.

Het festival is beïnvloed door de carnavalstradities van de Antillen, Kaapverdië, Suriname en Spanje. Deze culturele diversiteit heeft ertoe geleid dat het Zomercarnaval in 2023 door UNESCO wordt erkend als immaterieel erfgoed.

Het Zomercarnaval heeft een ‘koningin’ die elk jaar door een jury wordt gekozen. Vivien Caldés was de eerste. “Ik vond het leuk om deel uit te maken van deze culturele uiting. In die periode was inclusie dat niet populair artikel“.

Tijdens zijn verkiezingstoespraak in 1984 vroeg hij het publiek om elkaars hand vast te houden, zegt Caldes. “Liefde was de essentie van mijn boodschap.” Hij probeerde dit ook te verwerken in zijn zelfgemaakte, op Cupido geïnspireerde kostuum.

Vanaf 2022 wordt er ook een ‘koning’ gekozen. “Dat was een wereldprimeur”, zegt Willems. Andere landen namen het over, Frankrijk was de eerste.

Vorig jaar was er veel ophef over het verbod op bubbeldansen tijdens het Zomercarnaval. Bubbling is een dans- en muziekstijl die zijn oorsprong vindt in de Afro-Caribische gemeenschap.

Willems heeft er spijt van dat hij het woord borrelen in het reglement heeft opgenomen. De regel bestond al zeven jaar voordat de rel uitbrak.

“Ik zat samen met de burgemeester op het stadhuis naar de optocht te kijken”, vertelt Willems. Er was een vrouw zonder kostuum, in een soort bikini, die zichzelf tegen een vrachtwagen wreef. “Dat is niet normaal, dat is geen carnaval.”

Willems is verrast door de boze reacties. “Het enige dat ik wilde bereiken was dat er geen vuil op straat lag. Misschien ben ik te oud om te begrijpen wat jonge mensen leuk vinden”, zegt hij. Hij had het borrelen verkeerd geïnterpreteerd en is nu van mening dat het ten onrechte in de regelgeving is opgenomen.

“Bubbling als dansstijl is een samensmelting van rub-a-dub, elektrische boogie en skanking dansstijlen”, zegt Leal van Herwaarden. Hij is een van de twee nieuwe artistiek leiders bij de RU. “Deze dansstijlen zijn gecombineerd met invloeden uit Curaçao en Suriname.”

De regelgeving is onlangs herzien in overleg met antidiscriminatiebureau Radar. “Alle beperkingen met betrekking tot borrelen of dansen in het algemeen zijn opgeheven”, zegt Van Herwaarden. Er was gisteravond zelfs een bruisende strijd op de afterparty van een club.

Dit jaar wordt er tijdens het Zomercarnaval een ode gebracht aan de in maart overleden rapper Def Rhymz. Hij maakte de videoclip van het bekende bruisende nummer. Schudden tijdens de straatparade van 2001.

Vanwege gewelddadige incidenten vorig jaar legde de gemeente beperkingen op aan het festival. RU vindt nu plaats in een afgesloten ruimte, met toegangscontrole en detectiedeuren. Het Zomercarnaval is vrijgesteld van deze beperkingen. Het performanceprogramma op het Hofplein gaat niet door omdat het economisch niet rendabel was.

Volgens oud-president Willems zijn er “altijd rotte appels die de boel verpesten”. Dat kan gebeuren met honderdduizenden mensen op straat. Hij houdt niet van beperkingen. “Je haalt de sfeer weg.”

Van Herwaarden: “Rotterdam heeft momenteel een probleem met geweldsincidenten. Dit probleem doet zich voor in de stad, behalve in Groot-Brittannië.” De bedoeling van het festival is om “onze werelden te verbinden, vooral tijdens het Zomercarnaval.”

Dat verband zie je terug in de straatparade, zegt Van Herwaarden. ‘Dat je een zeventigjarige grootmoeder ziet dansen met een vijfentwintigjarige jongen op het ritme van socamuziek. Twee verschillende werelden, maar op dat moment, trillingen liegen niet. Er is energie en dat is verbinding.”