Grote onzekerheid over steun aan Oekraïne: ‘Europa moet voor zichzelf zorgen’

Bredere steun voor Oekraïne is nodig als Donald Trump de presidentsverkiezingen van november wint. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken doet deze oproep. Hij beweert dat als Trump een tweede termijn als president wint, hij zal stoppen met het steunen van Oekraïne. “Het zal veel lastiger zijn om de steun voort te zetten”, verwacht defensiespecialist Peter Wijninga van het Centrum voor Strategische Studies in Den Haag.

Ook de keuze van Trump voor JD Vance als zijn vice-presidentskandidaat helpt in dat opzicht niet. ‘Beide hebben aangegeven de oorlog te willen beëindigen en het liefst zo snel mogelijk. De vraag is dus wat voor soort situatie er in Oekraïne zal ontstaan.” De kans is groot dat Oekraïne het gebied dat Rusland in beslag heeft genomen niet zal terugnemen.

Wijninga is verbaasd dat de Oekraïense president Volodymyr Zelenski toenadering tot Trump heeft gezocht. Afgelopen vrijdag vond een telefoongesprek plaats tussen de twee, waarin volgens Trump werd afgesproken dat als hij in november wordt verkozen, er vredesbesprekingen zullen plaatsvinden met zowel de Russen als de Oekraïners. “Natuurlijk heeft Zelensky de kans gekregen om zijn standpunt vóór het beëindigen van de oorlog aan Trump voor te leggen”, zegt Wijninga.

‘Einde van de Oekraïense staat’

De defensiespecialist heeft echter weinig vertrouwen in het succes van het gesprek tussen Oekraïners en Russen. “Het zal een lastige opgave worden, omdat het Kremlin nogmaals heeft aangegeven zijn maximalistische standpunt, wat in werkelijkheid het einde van de Oekraïense staat betekent, niet zal opgeven. Dat wordt dus een uitdaging.”

De vraag is ook welke invloed Zelensky nog op Trump kan hebben. Zo wist Zelenski in het verleden de Republikeinse leider in het Huis van Afgevaardigden, Mike Johnson, te overtuigen om plotseling het miljardenhulppakket voor Oekraïne vrij te geven. “Zelensky heeft vrijdag van die kans gebruik gemaakt, we moeten afwachten hoe het afloopt.” Het valt nog te bezien of Trump zal worden gekozen, hoewel de kansen groot zijn. Je moet dus beleid maken van de kant van de Amerikanen, en dan is de vraag hoe Oekraïne daarin past.’

Republikeins Congres

Het is belangrijk dat Europa het ‘gevoel van urgentie’ vergroot, zegt Wijninga. Zelfs als Harris verkozen zou worden, is het de vraag of de Amerikanen veel speelruimte zouden hebben om de steun voort te zetten. Het zou ook kunnen dat er een congres wordt gekozen dat voornamelijk uit Republikeinen bestaat, wat de zaken nogal ingewikkeld zou maken.’ Deze situatie moet dan ook als les dienen, zegt Wijninga. “Dit leert ons dat we in Europa meer voor onszelf moeten opkomen en minder afhankelijk moeten zijn van de Verenigde Staten.”