Amsterdam wil de strijd om waterstof winnen

Om verder te participeren in de waterstoftransitie heeft de Amsterdamse gemeenteraad donderdag een initiatiefnota van VVD-raadslid Stijn Nijssen aangenomen. Deze notitie heeft tot doel te voorkomen dat de vroegere omstandigheden in het havengebied van Amsterdam ontoereikend zijn. Hij pleit voor een sneller vergunningsproces, een sterkere lobby in Brussel en Den Haag en voldoende aandacht voor het opleiden van voldoende professionals, vooral in mbo-opleidingen.

Er wordt 720 miljoen euro verdeeld

Stijn Nijssen, die woensdag ontslag nam omdat hij raadslid voor Oostzaan wordt, presenteerde de memo eerder dit jaar naar aanleiding van een recente tegenslag voor Nederland. De Europese Waterstofbank had namens de Europese Commissie 720 miljoen euro aan subsidies verdeeld over Europese waterstofprojecten, maar geen enkel Nederlands initiatief ontving geld.

Het was de eerste keer dat dit Europese waterstoffonds geld betaalde. Het subsidiefonds wordt gevuld met inkomsten uit het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Dit zijn CO2-emissierechten waarvoor grote industriële en elektrische productenbedrijven geld moeten betalen.

De concurrentie was hevig: er werden 132 aanvragen ingediend, maar er werden er slechts zeven gehonoreerd. Er bestaat echter de vrees dat de Nederlandse concurrentiepositie zwak is, met te hoge elektriciteitsprijzen en te weinig belastingvoordelen.

Genoeg vraag

De haven van Amsterdam maakt deel uit van het industriecluster Noordzeekanaalzone. De ligging is niet ongunstig met de grote turbineparken in de Noordzee en de komst van deze beek naar IJmuiden. Daarnaast is er veel vraag naar groene waterstof, ook bij staalbedrijf Tata Steel, dat rond 2035 mogelijk 400 kiloton waterstof nodig heeft, nadat het de hoogovens heeft vervangen. Ook de vliegtuigen van Schiphol hebben synthetische brandstoffen nodig, gemaakt uit waterstof. Haven Amsterdam richt zich op duurzame brandstoffen, ook met het bedrijf Synkero. Daarnaast wil het bedrijf HyCC in 2027 een electrolyzer in de haven hebben, met een vermogen van 500 MW. Belangrijk is ook het opslagbedrijf EVOS, dat waterstof binnenkort in vloeibare vorm (cryogeen en LHOC) wil opslaan.

Het totale centrum van waterstof

Bekijk hieronder hoe de provincie Noord-Holland de totale waterstofhub voor zich ziet, waarvan de haven van Amsterdam een ​​essentieel onderdeel is.

Duits en Israëlisch

Het havenbedrijf van Amsterdam, waarvan de gemeente enig aandeelhouder is, wil een centrale hub worden voor groene waterstof. Om deze reden is er met de gemeente een bedrijvenconsortium opgericht, onlangs omgedoopt tot H2A. Ook een Duits bedrijf (Hydrogenious) en een Israëlisch bedrijf (Elektriq Global) zijn lid.

Internationale lijnen zijn doorslaggevend, want de Amsterdamse haven wil ook een verbindingscentrum zijn. Eind vorig jaar tekende het havenbedrijf op de klimaatconferentie van Dubai een overeenkomst met de regering van Oman. Doel: onderzoek naar de import van vloeibare waterstof. Een soortgelijke overeenkomst werd eerder bereikt met het Saoedische bedrijf ACWA Power. Deze overeenkomst werd ondertekend op het Saudi Arabia-EU Investment Forum in Riyadh, de Saoedische hoofdstad. Ook het transportbedrijf GasLog, gevestigd in de Griekse havenstad Piraeus, doet mee.

Waterstof kan via Amsterdam naar Duitsland worden getransporteerd, bijvoorbeeld naar de havenstad Duisburg in Noordrijn-Westfalen en de zuidwestelijke deelstaat Baden-Württemberg. Ook hiervoor zijn overeenkomsten getekend.

Rotterdam

Stijn Nijssen, die de initiatiefnota presenteerde, wil leren van wat er in Rotterdam gebeurt: bedrijven, onderwijsinstellingen, overheden en experts werken samen in het H2Makers-initiatief. Dit gebeurt onder meer met het oog op het faciliteren van licentieverlening.

De vraag is of het cijfer veel uitmaakt. De gemeenteraad van Amsterdam, bestaande uit D66, GroenLinks en PvdA, heeft de nota gesteund. Maar in een eerdere reactie benadrukte hij dat de gemeente al veel doet om de lobby, het onderwijs en de werkgelegenheid te verbeteren. Ook in het Noordzeekanaalgebied worden veel maatregelen genomen.

Niet alles gaat goed

Tegelijkertijd geeft de gemeente toe dat niet alles goed gaat. “Innovatie vindt nu vooral plaats in andere regio’s, zoals Groningen, Delft, Rotterdam of Eindhoven”, schrijft de gemeente. “Vergeleken met die regio’s is de Noordzeekanaalzone minder aantrekkelijk voor een opleiding en carrière in de energietransitie.” Ook wordt er al geruime tijd gewerkt aan onderwijsmogelijkheden, vanuit de gemeente zelf en vanuit het Noordzeekanaalgebied. “Maar dit is niet genoeg als we de energietransitie serieus willen nemen en een modern en duurzaam industrie- en havengebied willen worden.”