Leven in hennep: biotechnologie bloeit, programma zorgt voor evenwicht

14 juli 2024 om 9:47 uur

Levend

PROVINCIE ‘We gaan van beton en glaswol naar hout en hennep om huizen te bouwen. De grote verbetering richting duurzaam wonen is begonnen!’ zegt Nienke Binnendijk enthousiast over het Building Balance programma. Genieten van wonen in een duurzame woning met een prettig binnenklimaat en tegelijkertijd de CO2-uitstoot aanzienlijk terugdringen; dat is de belofte van biobased bouwen. De bouwsector is verantwoordelijk voor maar liefst 11 procent van de CO2-uitstoot wereldwijd. Building Balance versnelt de transitie naar biobased bouwen met steun van de provincie Utrecht, vier ministeries en zes andere provincies.

‘We verhuizen van een fabriek naar een gebouw, hier groeien onze nieuwe wijken!’ demissionair minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge zei terecht over nieuwe ontwikkelingen met biomaterialen. Eind 2023 investeerde het kabinet tweehonderd miljoen euro in de Nationale Bioconstructie Aanpak. De provincie Utrecht wil net als het rijk een snelle transitie naar een circulaire samenleving en investeert daarom in Building Balance. De teelt van vezels, zoals hennepvezel, moet landelijk toenemen van de huidige 2.000 hectare naar 50.000 hectare in 2030.

Grote CO2-uitstoot

Bij het bouwen van een gemiddelde Nederlandse twee-onder-een-kapwoning wordt ongeveer 45 ton CO2 uitgestoten. Bij biobased bouwen wordt de uitstoot teruggebracht tot ongeveer tien procent en tegelijkertijd slaat een huis gebouwd van natuurlijke materialen zo’n 50 ton CO2 op. Isolatiematerialen zijn gemaakt van hennep, hout, vlas en olifantsgras, evenals geprefabriceerde wandconstructiepanelen.

Het biobased huis ademt

Biobased landbouw gebeurt al op bescheiden schaal. Biologische boer Joris van der Worp teelt bijvoorbeeld textielgewassen hennep en sorghum. Baanbrekende biobased gewassen zijn een kwestie van vallen en opstaan. Joris: ‘De natuur heb je niet in de hand. Mijn sorghumoogst mislukte vorig jaar, het was te nat en daarna weer te droog. Maar een boer heeft geduld, wij kijken vooruit naar een langere periode. Al met al zie ik een groot potentieel in vezelgewassen, omdat je er je brood mee kunt verdienen, als we eenmaal weten hoe we ze op de juiste manier moeten telen. Het is dan een prachtig alternatief voor bijvoorbeeld veehouders die systemen willen veranderen.’

Maak een sprintje

Ook Nienke Binnendijk vindt dat de tijd is gekomen voor verandering: “We stappen af ​​van het vervuilende beton en glaswol en gaan snel over op duurzame materialen.” Nienke is sinds september 2023 een van de drie ketenregisseurs van Bouwbalans in de provincie Utrecht. Zij moeten de ‘keten’ gereedmaken voor de massale woningbouw met natuurlijke materialen. Dit maakt deel uit van het Pact Toekomstbestendig Bouwen van de provincie Utrecht met ambitieuze afspraken om sneller en goedkoper duurzame woningen te bouwen. Nienke: ‘Mijn taak is onder meer het verbinden van woningcorporaties, projectontwikkelaars, materiaalverwerkers en boeren en het wegnemen van barrières om vraag en aanbod te vergroten. In 2030 moet maar liefst 30 procent van de nieuwbouwwoningen voor minimaal 30 procent uit biobased materialen bestaan, waaronder veel hout. Een hele uitdaging, want momenteel wordt nog maar twee procent van de huizen geheel of gedeeltelijk met biologische materialen gebouwd.’

Goed om uit te breiden

Nienke denkt dat de ambitie haalbaar is: ‘Wij zijn goed in opschalen in Nederland. De kennis is er, want we voeren al tientallen jaren kleinschalige, biologisch gebaseerde constructies uit. Dan is het een kwestie van bij elkaar zitten, kennis opdoen en afspraken maken binnen de keten. Iedereen heeft dezelfde vraag; ‘Als?’ Dat is waar ik binnenkom; Ik verbind partners en help hen met kennis en praktijkvoorbeelden. Ook organiseren we bijvoorbeeld informatiesessies voor boeren en kunnen woningcorporaties een kijkje achter hun leven nemen. We werken eraan om met zoveel mogelijk lokale glasvezel te bouwen.’

Maak het haalbaar

Ook Binnendijk pleit voor een goed verdienmodel voor boeren: ‘Boeren moeten weten waar ze op kunnen rekenen als ze vezels telen. Daarom zijn nu inhoudelijke afspraken nodig. In Brabant is met de woningbouwverenigingen een groeimodel afgesproken, waarbij zij jaarlijks een vast percentage van de vezelgewassen van boeren kopen. Verder zijn het netwerk, de kennis en de regelgeving van de provincie Utrecht belangrijk in deze transitie en werken we aan CO2-certificering voor de ketens. Boeren moeten beloond worden voor het opslaan van koolstof in vezelgewassen, maar dat gebeurt nog niet.’

Nienke: “Er zijn wat grote regionale partijen per sector nodig, die aan het hoofd staan. Zij zijn al aan boord en zullen met onze hulp het systeem correct configureren. Dan komt de rest.”