De toren van Extinction Rebellion en andere voorbeelden van architectuur die ‘de wereld verbetert’

De architectuur moet anders, echt anders, en dat kan. De curatoren van de nieuwe editie van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) zijn hiervan overtuigd en laten dat ook overtuigend zien in de tentoonstelling die dit weekend werd geopend. aard van de hoopbij het Nieuwe Instituut.

Voorbij zijn de dagen dat door het kapitalisme gedreven architectuur zich concentreerde op het vieren van het trotse autonome gebouwde object, bijvoorbeeld een modernistisch icoon als het Seagram Building in New York. Er ontstaat nu een breder en hoopvoller verhaal waarin architectuur en stedenbouw gevoed worden door de relatie tussen mens en natuur, tussen gebouw, omgeving en gebruiker. De tentoonstelling presenteert een toegankelijk en hoopvol verhaal over een architectuur die de wereld een betere plek maakt, in plaats van dieper weg te zinken in de ondergang van polycrises.

Met een tentoonstelling met ruim 60 projecten en een uitgebreid publieksprogramma verbreden de curatoren (directeur Saskia van Stein en een team van vijf curatoren) het net. Innovatieve bouwmaterialen, activisme in vele vormen en nieuwe vormen van samenwerking tussen mensen, maar ook met planten, dieren en oceanen. Ze steken ook hun geld waar hun mond is: alle onderdelen van het tentoonstellingsontwerp zijn gemaakt van restmateriaal van eerdere tentoonstellingen. “Hieruit blijkt nu al de erkenning van de waarde van bestaande materialen”, zegt curator Catherine Koekoek. Ook lokale initiatieven scoren hoog: het onderdeel ‘Botanische Monumenten’ bestaat uit een rondgang langs zo’n twintig bewonersprojecten in de groene openbare ruimte van Rotterdam, zoals een botanische tuin, een voedselbos en een moeras.

Samenvatting van de Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam in het Nieuwe Instituut. Delen van het tentoonstellingsontwerp zijn gemaakt uit restmateriaal van eerdere tentoonstellingen.

Activisme

De rol van architectuur als activisme loopt door in de tentoonstelling. Dit is hoe de Vuurtoren een ingenieuze toren van bamboepalen en staalkabels van Extinction Rebellion. Als een activist daarheen gaat, zal het lang duren voordat de politie de toren kan neerhalen zonder de persoon te verpletteren; Kortom: een vertragingstactiek. met zijn boek giftige waarheid Isa Defesche spreekt zich uit tegen de uitstoot van Tata Steel. Daarin heeft hij foto’s opgenomen van de stukjes keukenpapier waarmee een IJmuiden-inwoner het zwarte stof van haar ramen veegt, waardoor een archief van vervuiling ontstaat: burgerwetenschap als klacht.

Platform Woonopgave treedt ook op, maar dan tegen de vastgoedcrisis. Het is een initiatief van geëngageerde burgers die de architectuur, zoals ze zelf zeggen, willen emanciperen van het mantra ‘build build build’. Bijvoorbeeld het creëren van woningen in bestaande gebouwen en in bestaande wijken, waarbij sociale waarden voorop staan ​​in plaats van financiële waarde. Klinkt voor de hand liggend, toch? In de tentoonstelling wordt ook aandacht besteed aan projecten als De Warren en Wij_Land, die door coöperatief bouwen en financieren mensen de regie teruggeven over hoe zij (samen)leven.

Het Britse bureau PlanX houdt zich ook bezig met de institutionele basis van architectuur en stedenbouw, dat wil zeggen het Byzantijnse planningsproces. Ze ontwierpen het Open System Lab, een digitale tool die gebaseerd is op de burger en niet op regels. “Een goede ruimtelijke ordening is in ieders belang”, zegt een van de initiatiefnemers in bijgevoegde video, “maar het systeem is inmiddels traag, ondoorzichtig en bureaucratisch.” Het bewijs ligt naast de deur: het intimiderende boek. Stedelijke en landelijke planning dat niemand, noch burger, noch ambtenaar, kan begrijpen. PlanX wil de regelgeving niet overboord gooien, maar juist beter laten werken met digitale middelen, in plaats van als hinderlijke kracht te fungeren zoals nu het geval is.

levend systeem

Ook de IABR besteedt aandacht aan nieuw biogebaseerd materialen, zoals het gemeentehuis Twee Snoeken in Twello met een hennepgevel en scholen in Parijs waar op grote schaal gebruik wordt gemaakt van natuurlijke materialen. En we duiken bijvoorbeeld naar de bodem levende grond, een project van het bureau Inside Outside van Petra Blaisse, waarin ontwerpers en wetenschappers samenwerken. Op het grote doek in de tentoonstellingshal van het Nieuwe Instituut hebben zij op indrukwekkende wijze het systeem van het leven onder onze voeten weergegeven, met schitterende voluten voor de mol en de schimmeldraden waarmee de bomen met elkaar communiceren.

Tijdens een symposium tijdens het openingsweekend legde de Brit Jeremy Till, voormalig hoogleraar architectuur en nu lid van het Mold-collectief (over schimmel gesproken!), de volgende verklaring af: Architectuur is klimaat. Het idee dat de mens boven de natuur staat, was ooit de basis van de moderne architectuur. Nu moeten we ons afvragen, zegt hij: wat kan architectuur doen voor de klimaatcrisis? We knabbelen nog steeds te veel aan de randjes, zo wordt beweerd, met zonnepanelen en met bomen omzoomde gevels, maar dat zijn pleisters die de oorzaken van de problemen niet aanpakken. “Als architecten zijn we niet langer geïsoleerd van de klimaatcrisis”, zegt Till. “Architectuur is nu onderdeel van de systeemverandering.”

Over hoe je als architect dat destructieve systeem kunt veranderen, maakt het Belgische bureau RE-ST een even grappige als diepzinnige uitspraak. Ze plaatsen een steen op een voetstuk. Niet zomaar een baksteen, maar de eerste steen voor niet-bouwen. Het meest duurzame gebouw is het gebouw dat nog niet is gebouwd; We hebben er immers al zoveel waar we iets mee kunnen en moeten doen.

Als dit nog niet zo lang geleden de dood van de architectuur zou hebben geleken, is het nu een verleidelijk vooruitzicht.

Delen





E-mail de redacteur