Jongeren in Nederland blijven leiders op het gebied van sociale verhoudingen

Ongeveer 280.000 studenten uit 44 landen namen in 2021/2022 deel aan het internationale HBSC-onderzoek (Health Behavior in School-Age Children). Tijdens het onderzoek waren ze 11, 13 of 15 jaar oud en woonden ze in Europa, Centraal-Azië of Canada. Voor de factsheet zijn gegevens uit 2021/22 vergeleken met gegevens uit 2009/10, 2013/14 en 2017/18.

Sociale relaties

Net als alle voorgaande jaren doen jonge Nederlanders het erg goed als het gaat om sociale relaties. Zo geeft 87% van de jongens en 75% van de meisjes in Nederland aan dat ze gemakkelijk met hun vader kunnen praten als ze iets dwars zitten. Internationaal liggen deze percentages op 78 en 63%, wat veel lager is. Ook jonge Nederlanders zijn erg positief over hun moeders. Hoofdonderzoeker Gonneke Stevens: “Voor beide ouders is Nederland in 2021/22 één van de vijf landen waar jongeren het gunstigst scoren als het gaat om het kunnen praten met ouders over hun zorgen. “Er zijn ook weinig landen die het beter doen dan Nederland als het gaat om ervaren steun van vrienden en klasgenoten.” Bovendien is het percentage jongeren in Nederland dat zich eenzaam voelt lager dan internationaal: Nederland behoort tot de vijf landen waar jongeren zich het minst eenzaam voelen.

Mentale gezondheid

In eerdere HBSC-onderzoeken scoorden Nederlandse jongeren over het algemeen positief op hun geestelijke gezondheid. De laatste jaren is de geestelijke gezondheid van jonge Nederlanders echter verslechterd, vooral onder meisjes. Uit de nieuwe factsheet blijkt dat de ontwikkelingen in Nederland in lijn zijn met trends in andere landen, al lijkt de daling onder meisjes in Nederland iets sterker te zijn. Zo is tussen 2017/18 en 2021/22 het percentage meisjes in Nederland met psychosomatische klachten, zoals hoofdpijn en ongelukkige gevoelens, gestegen van 32 naar 50%. Internationaal was er onder meisjes een stijging van 43 naar 56%. Driekwart van de landen scoort in 2021/2022 echter nog steeds minder gunstig dan Nederland op dit gebied.

Sociale netwerken en middelengebruik

Hoewel er veel zorgen zijn over het gebruik van sociale media door jongeren, zowel in Nederland als internationaal, ligt het percentage problematische gebruikers van sociale media in Nederland twee keer lager dan het internationale gemiddelde. Stevens: “Problematisch gebruik van sociale media ontstaat wanneer jongeren verschillende verslavingssymptomen melden. En hoewel dit percentage de afgelopen jaren ook in Nederland licht is gestegen, is er anno 2021/22 geen ander land waar dit percentage zo laag is als in Nederland.” Bovendien blijken jonge Nederlanders gemiddelde rokers en drinkers te zijn, terwijl de cannabisconsumptie in Nederland bovengemiddeld is.

Goed en slecht nieuws

Concluderend kunnen we stellen dat de cijfers in 2021/2022 nog steeds een positief beeld geven van de Nederlandse jeugd, waarbij vooral de positieve sociale relaties en het lage niveau van problematisch gebruik van sociale netwerken opvallen. Volgens Stevens is een kanttekening echter wel nodig: “Het is verrassend en zorgelijk dat internationaal en in Nederland de positie van meisjes tussen 2017/18 en 2021/22 vrijwel over de hele linie is verslechterd ten opzichte van voorgaande jaren . en dus ook vergeleken met voorgaande jaren vergeleken met kinderen. “Daarom is het, ook al scoren jonge Nederlanders relatief gunstig ten opzichte van leeftijdsgenoten in andere landen, in ons land nog steeds belangrijk om aandacht te besteden aan het welzijn van vooral meisjes.”