De discussie over wie een veteraan is, blijft terugkerend.

Voor de twintigste keer viert Den Haag Veteranendag, het jaarlijkse evenement dat zich richt op de erkenning en waardering van veteranen. Deze belangstelling voor de dag is in Nederland al jaren stabiel. De verwachting is echter dat het aantal veteranen de komende jaren zal afnemen, waardoor de vraag rijst of de veteranenstatus moet worden uitgebreid.

Koning Willem-Alexander houdt vandaag een toespraak tijdens de jubileumeditie in de Koninklijke Schouwburg. Daarna zal hij deelnemen aan de parade. De paraderoute loopt door de binnenstad en eindigt bij het publieksevenement op het Malieveld.

Eén van de ruim 4.000 (oud-)militairen die aan de parade deelnemen is Jeffrey Kloek, die op de eerste Veteranendag in 2005 een dapperheidsonderscheiding ontving voor zijn optreden tijdens de vredesmissie in Irak (2004).

Sindsdien heeft Kloek Veteranendag nauwelijks gemist. Ter gelegenheid van het jubileum nodigde hij zijn beste vriend Ralf Jongbloed uit, met wie hij destijds de prijs in ontvangst nam.

In Irak waren de mannen 18 en 19 jaar oud toen zij en hun bataljon ‘s nachts in een hinderlaag werden gelokt en aangevallen. Beide machinegeweren reageerden door hun leven te riskeren zodat hun metgezellen dekking konden zoeken.

“Ik heb er geen moment aan getwijfeld”, zegt Kloek over die actie. “Ik stapte achter het geweer in de jeep. De patronen zoefden langs mijn hoofd. Maar we moesten het initiatief herwinnen en dat is gelukt.” Wonder boven wonder raakte niemand gewond.

Wat Veteranendag voor Kloek bijzonder maakt, is dat hij “trots en waardering voelt, van het begin tot het einde.” Hij heeft vaak moeite om zijn ervaringen in Irak aan buitenlanders uit te leggen. Ervaar begrip onder veteranen.

Dit verklaart de bijzondere band die hij heeft met Ralf Jongbloed. “In levensbedreigende omstandigheden delen we dingen met elkaar die we niet met anderen delen.”

“Veteranendag kent al twintig jaar een stabiele belangstelling, zowel bij de veteranen zelf als bij de bevolking”, zegt militair historicus Christ Klep.

Volgens de Veteranenmonitor kent ruim tweederde van de Nederlanders Veteranendag en waarderen veel Nederlanders veteranen. “Dit is behoorlijk opmerkelijk voor een militaire gebeurtenis in een samenleving die verder weinig militair vertoon kent”, zegt Klep.

Volgens Klep heeft het besluit om militairen die op missie zijn geweest en nog in dienst zijn bij Defensie de veteranenstatus te verlenen ‘goed gewerkt’. Volgens hem heeft de media-aandacht voor vredesmissies ook bijgedragen aan het stimuleren van de belangstelling voor veteranen.

Klep voorspelt de komende jaren een gestage daling van het aantal veteranen. Er zijn steeds minder veteranen die hebben gevochten in de Tweede Wereldoorlog, de Indonesische dekolonisatieoorlog of de Koreaanse oorlog.

Bovendien stuurt Nederland minder militairen op internationale missies. “De vraag is wat dit in de toekomst betekent voor Veteranendag en hoe de regering dit gaat aanpakken”, zegt Klep.

Sinds de Russische inval in Oekraïne is de aandacht van Defensie verschoven naar de oostflank van Europa. Missies in Oost-Europa om de Russische dreiging af te schrikken worden uitgevoerd onder NAVO-vlag. Deze soldaten krijgen na hun missie geen veteranenstatus.

Klep legt uit dat zo’n missie volgens de wet nog steeds ‘normaal’ werk is voor een NAVO-land en dat in dat geval de veteranenstatus niet van toepassing is. “Het is bedoeld als beloning voor bijzondere inspanningen”, zegt de militair historicus.

“Nu is de discussie losgebarsten over waar de grenzen liggen. Ben je ook een veteraan als je drie maanden in Litouwen hebt getraind? Dan krijgen vrijwel alle militairen die de grens oversteken binnenkort de veteranenstatus.” Volgens Klep gaat het om een ​​principekeuze die een besluit van de overheid en bij voorkeur een wetswijziging vereist.