Haven Rotterdam vreest geopolitieke spanningen: ‘De energietransitie vertraagt’

De haven van Rotterdam wordt geconfronteerd met bedreigingen, constateert ook Boudewijn Siemons, directeur-generaal van het havenbedrijf Rotterdam. In de BNR-podcast Nieuwe Wereld, Nieuwe Leiders is Siemons optimistisch over de voortgang van de energietransitie in de wereldhaven. Maar hij maakt zich zorgen over de geopolitieke spanningen: “die zullen eerst verder oplopen voordat de rust terugkeert, en deze turbulente tijd zou de transitie kunnen vertragen.”

Siemons heeft een vrij optimistische kijk op de energietransitie: ‘We zijn op de goede weg. Dit jaar is de CO2-uitstoot voor het eerst gedaald tot onder het niveau van 1990, onze benchmark. Het wijst echter ook op een aantal obstakels, zoals hoge netwerkkosten, congestie op het elektriciteitsnet, verschillende subsidies voor waterstof in Nederland ten opzichte van de ons omringende landen en de stikstofproblematiek.

De energietransitie is niet de enige uitdaging waar de wereldhaven voor staat; de dreiging vanuit Rusland neemt toe. De locatie is kwetsbaar en een aantrekkelijke doelgroep in Europa. Een recent voorbeeld is de uitspraak van een Russisch parlementariër over een mogelijke nucleaire aanval. “Hoewel niet alle bedreigingen serieus moeten worden genomen, moeten naast duurzaamheid ook vrede, veiligheid en misdaad prioriteiten blijven.”

Nieuwe wereld nieuwe leiders | Luister naar deze aflevering

Bovendien is de grondstoffentransitie een grotere uitdaging dan de energietransitie, benadrukt Siemons. “Slechts twintig procent van onze energie komt uit elektriciteit.” De CEO wil dit anders zien. “De grondstoffentransitie moet nog vorm krijgen, terwijl we al zijn begonnen met de energietransitie.”

Leveringszekerheid

De huidige geopolitieke situatie maakt leveringszekerheid de komende jaren een cruciale factor voor het Havenbedrijf. “De wereld zal eerst veel spannender worden voordat het weer rustiger wordt”, zegt Siemons. Het benadrukt dat de haven, samen met anderen, zich op deze bedreigingen moet voorbereiden. ‘Het probleem is dat als je alleen maar op duurzaamheid focust, je andere belangrijke dingen kunt vergeten. Als havenbedrijf moeten we veel ballen in de lucht houden.’

Een recent rapport van het Centrum voor Strategische Studies in Den Haag benadrukt dat Europa nog steeds voor 90 procent afhankelijk is van fossiele brandstoffen, voornamelijk geïmporteerd uit het Midden-Oosten. Het rapport concludeert dat hoe sneller Europa onafhankelijk wordt van fossiele brandstoffen, hoe groter de mogelijkheden voor strategische autonomie zijn. Siemons onderkent de conclusie van het rapport: “Als de transitie langzaam verloopt, blijven we geopolitiek kwetsbaar.”

‘Houd alle energieopties open’

Tegelijkertijd wijst het op dilemma’s rond de snelheid waarmee fossiele brandstoffen kunnen worden uitgefaseerd ten gunste van alternatieven, terwijl strategische autonomie wordt nagestreefd. “Als we dit tien of twintig jaar geleden hadden aangepakt, in een tijd van relatieve vrede, zou het gemakkelijker zijn geweest dan nu”, zegt hij. “In de huidige gespannen wereld moeten we alle energieopties open houden.” Siemons hoopt dat de haven van Rotterdam in 2050 voor negentig procent fossielvrij zal zijn, “maar misschien nog niet helemaal tien procent.”