Het arrestatiebevel tegen Netanyahu zou een “symbolische nederlaag” voor Israël betekenen

Hoewel het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag nog niets publiekelijk heeft gerapporteerd, was de Israëlische premier Netanyahu vandaag heel duidelijk: als de rechtbank een arrestatiebevel tegen hem uitvaardigt, zal dat volgens hem een ​​‘historisch schandaal’ zijn.

Dit onderstreept het gewicht van de arrestatiebevelen die al een paar dagen boven de markt hangen tegen Netanyahu, zijn minister van Defensie Gallant en zijn stafchef Halevi.

De arrestatiebevelen kunnen voortvloeien uit onderzoeken naar oorlogsmisdaden in Gaza en de bezette Westelijke Jordaanoever, die het ICC sinds 2014 uitvoert. Na de Hamas-aanvallen van 7 oktober zijn er nieuwe zaken aan de rol toegevoegd, die Israël zouden kunnen beschuldigen van het blokkeren van humanitaire hulp en het gebruik van buitensporig geweld tijdens het Gaza-offensief.

Het ICC overweegt naar verluidt ook arrestatiebevelen uit te vaardigen tegen Hamas-leiders.

“Als er werkelijk arrestatiebevelen tegen de Israëlische leiders worden uitgevaardigd, zou dat een symbolische nederlaag voor Israël betekenen”, zegt Erwin van Veen, Midden-Oostenexpert bij Instituut Clingendael. “Want zelfs als Israël het ICC niet erkent, zullen Netanyahu en zijn collega’s ineens in dezelfde categorie vallen als de Congolese rebellenleiders, voormalig Soedanese president Omar al-Bashir en de Russische president Poetin. En dat is slecht voor de internationale status en het morele imago van Israël.”

Voorlopig blijven de verhalen over de arrestatiebevelen geruchten, die voor het eerst in de Israëlische media naar voren kwamen. Netanyahu zelf zette afgelopen vrijdag de bal aan het rollen met een bericht in X. Daar schreef hij dat hij gelooft dat een arrestatiebevel “het fundamentele recht van Israël op zelfbescherming ondermijnt”.

Twee dagen later zei minister van Buitenlandse Zaken Katz dat Israëlische ambassades over de hele wereld voorbereid zijn op “serieuze golven van antisemitisme” zodra het ICC de bevelen uitvaardigt. Het ICC zelf zwijgt over de geruchten.

Ondertussen zijn ook de Verenigde Staten, de nauwste bondgenoot van Israël, die een gespannen relatie heeft met het ICC en er niet bij aangesloten zijn, op de hoogte van de geruchten. Het Witte Huis zegt dat het het onderzoek naar oorlogsmisdaden niet steunt, en verschillende Amerikaanse politici zeggen dat het de internationale spanningen verergert en het antisemitisme aanwakkert.

Diplomaten uit de G7-landen doen ook pogingen om de arrestatiebevelen tegen te houden. Ze zeggen dat het de staakt-het-vuren-onderhandelingen tussen Israël en Hamas zou kunnen verstoren.

“Dit zijn opportunistische argumenten”, zegt deskundige Van Veen. “Er werd al maanden op een doorbraak verwacht, en nu zou dit ineens de reden zijn voor een van de partijen om zich terug te trekken? Bovendien hadden de Verenigde Staten al sancties opgelegd die het uitvaardigen van arrestatiebevelen niet in de weg staan.”

Als de arrestatiebevelen worden uitgevaardigd, zou het de eerste keer zijn dat er een internationaal arrestatiebevel wordt uitgevaardigd tegen hooggeplaatste Israëliërs. Dit is een aanvulling op de zaak over de wettigheid van de Israëlische bezetting en de genocidezaak die tegen Israël is aangespannen bij het Internationale Gerechtshof. Dat hof, eveneens gevestigd in Den Haag, behandelt geschillen tussen staten.

En dan zijn er nog de diplomatieke gevolgen. Een dergelijk arrestatiebevel plaatst niet alleen Israël, maar ook zijn bondgenoten, in een moeilijke positie. Als Netanyahu naar een land reist dat lid is van het ICC, moet hij daar worden gearresteerd en uitgeleverd aan Den Haag.

“Dit is heel ingewikkeld voor Nederland, dat het ICC hoog in het vaandel heeft staan”, zegt André Nollkaemper, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam. “Dit legt veel druk op de relatie tussen Nederland en Israël, die hecht is.”

Een ICC-lidstaat kan iemand politiek kiezen Nee uitgeleverd worden, zelfs als er een arrestatiebevel is. “Maar dit heeft uiteraard gevolgen voor het eigen imago en voor de internationale rechtsorde”, zegt Van Veen. “Je trapt echt zo hard.”

Ook het ICC krijgt steeds meer kritiek te verduren, vooral van de eigen leden en van landen die de Palestijnse staat erkennen. Het agentschap zou bijvoorbeeld enkele concrete stappen ondernemen om de genocide in Gaza te onderzoeken.

“Als er geen arrestatiebevelen zijn, zegt dat iets over het imago van het ICC”, zegt Nollkaemper. “Er zijn zoveel grenzen overschreden, zoveel slachtoffers en zoveel verwoestingen. Dit roept vragen op: waarom wordt er aandacht besteed aan het ene conflict en niet aan het andere?”

Volgens hem weegt het ICC voortdurend de risico’s en voordelen van onderzoeken en mogelijke arrestatiebevelen af. “Maar stilstaan ​​is niet langer mogelijk. Het zou mij ook verbazen als het ICC geen concrete maatregelen zou nemen in het onderzoek naar misdaden in Palestijnse gebieden, zoals arrestatiebevelen. Dit zou ook een strategische stap zijn in de richting van Afrikaanse landen, die we vaak bekritiseer het ICC omdat het zich eenzijdig concentreert op Afrikaanse conflicten. De enige vraag is wanneer en hoe laat de gevreesde post in Israël zal worden afgeleverd.