Gedenktekens bij tramhaltes van waaruit Amsterdamse joden werden gedeporteerd

De tramhaltes Plantage Middenlaan, Beethovenstraat en Victorieplein waren centrale punten voor de deportatie van Amsterdamse joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bij deze tramhaltes komen permanente gedenktekens met informatie over de deportatie van Joden. Ook zal het GVB in de eigen reisinformatie-app extra uitleg geven over de rol van deze stops bij de jodenvervolging.

DDe naam van de Artis-halte aan de Plantage Middenlaan wordt gewijzigd in Artis/Nationaal Holocaust Museum. Ook wordt bekeken of er een monument bij station Amsterdam Muiderpoort kan worden geplaatst. Burgemeester Femke Halsema heeft het CJO laten weten dat zij het voorstel van wethouder Itay Garmy (Volt) gaat uitwerken zodat alle middelbare scholieren in Amsterdam het Nationaal Holocaust Museum gratis kunnen bezoeken.

Eerder deze week kwamen de gemeente, het GVB en het CJO bijeen om het boek en de documentaire De Verloren Stad te bespreken. Het beschrijft accuraat en indrukwekkend de gruwelijke rol die de Amsterdamse Gemeentetram (en later het Gemeentelijk Vervoerbedrijf) speelde bij de deportatie van tienduizenden medejoden.

Het college van burgemeester en wethouders heeft de historische en morele verantwoordelijkheid om verantwoording af te leggen over de medewerking van de Gemeentetram Amsterdam aan de deportatie van Amsterdamse joden. Het gebruik van trams is onderdeel van een groter NIOD-onderzoek. Dit onderzoek is in 2020 op verzoek van de burgemeester gestart en analyseert alle gemeentelijke diensten die betrokken waren bij de uitsluiting en vervolging van Amsterdamse joodse inwoners tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het GVB wil nu haar genereuze en oprechte spijt betuigen over de rol die de gemeentetram en het gemeentevervoerbedrijf in de Tweede Wereldoorlog hebben gespeeld. Het GVB vindt het afschuwelijk en wreed dat het gemeentelijk vervoerbedrijf facturen heeft gestuurd voor ritten om Amsterdamse joden naar het Centraal Station en het Muiderpoortstation te vervoeren.

Daarom willen de gemeente en het GVB afstand doen van het geld dat zij verdienen met deelname aan deze deportaties. Omgerekend naar de huidige tijd komt dit neer op 61.000 euro. Het gemeentebestuur heeft dit bedrag afgerond op 100.000 euro en zal dit binnenkort beschikbaar stellen. De burgemeester heeft het CJO uitdrukkelijk laten weten dat dit bedrag niet bedoeld is als compensatie, maar simpelweg als teruggave van geld dat de gemeente nooit had mogen ontvangen.