“We zien over de hele wereld ziektepatronen die we nog niet eerder hebben gezien”, als gevolg van vervuild water

Er zijn grote zorgen over de verontreiniging van oppervlakte- en grondwater. Chemische stoffen beschadigen de biodiversiteit en kwetsbare ecosystemen en kunnen zelfs ziekten bij de mens veroorzaken. Volgens Annemarie van Wezel, hoogleraar milieubiologie aan de Universiteit van Amsterdam, is het essentieel om deze vervuiling aan te pakken ‘om de ernstige gevolgen ervan te beperken’.

Hoewel de kwaliteit van het leidingwater in Nederland zeer hoog is, is de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater onder de maat. ‘Het is vreemd, want ons land heeft veel water tot zijn beschikking. Bovendien zijn we wereldleider op het gebied van watertechnologie”, zegt Van Wezel. Onze eigen waterkwaliteit blijft echter achter door de hoge bevolkingsdichtheid en de intensieve landbouw en industrie. Ook het grote aantal dieren speelt een rol. “A We zeggen wel eens dat we zijn de afvoer van Europa, maar we gooien ook afval in de badkuip”, zegt Van Wezel.

Luister ook | Jelle Hannema (Vitens): ‘Onbegrijpelijk dat water geen prioriteit meer is’

Volgens de hoogleraar loopt Nederland “achterop” als het gaat om de “ecologische en chemische situatie”. Grond- en oppervlaktewater moeten schoon zijn, maar is vaak niet zuiver genoeg door de aanwezigheid van schoonmaakmiddelen, medicijnen, medicijnen en pesticiden. “Er zijn allerlei technologieën om dit probleem op te lossen, maar het water moet vooraf schoon zijn.”

Serieuze gevolgen

Deze stoffen hebben negatieve gevolgen voor de biodiversiteit en ecologie van ons water. ‘Dierpopulaties zijn minder goed in staat nakomelingen te produceren. “Mannetjesvissen kunnen ook vrouwelijke kenmerken vertonen door blootstelling aan hormoonverstorende stoffen”, zegt Van Wezel. Dit verandert de interacties tussen diersoorten. Volgens Van Wezel kan dit komen door drugs of andere medicijnen, zoals psychologische medicatie. “Veel Nederlanders gebruiken deze medicijnen langdurig en ze komen ook nog eens in het water terecht.”

Bovendien dragen deze stoffen ook bij aan het optreden van verschillende ziekten bij de mens. ‘Over de hele wereld zien we ziektepatronen die we nog niet eerder hebben gezien. Ziekten als overgewicht, maar ook verminderde vruchtbaarheid, worden toegeschreven aan blootstelling aan deze stoffen”, zegt de hoogleraar milieubiologie. Hij zegt echter dat het moeilijk is om directe causaliteit vast te stellen. “Ook andere factoren hebben invloed, zoals levensstijl en klimaat wijziging.

Bestrijd de vervuiling

Momenteel worden er normen ontwikkeld om zowel mensen als ecosystemen te beschermen tegen de schadelijke gevolgen ervan. ‘We willen dat minder dan een miljoen mensen hun hele leven aan deze stoffen lijden. We proberen die ecosystemen ook op populatieniveau te beschermen. Er kunnen meerdere vissen getroffen worden zonder dat het systeem defect raakt”, zegt Van Wezel.

Lees ook | Meer normen voor drinkwater: ‘Nodig om ergere dingen te voorkomen’

Volgens Van Wezel heb je als individu weinig controle over deze vervuiling. “Daar kun je jezelf niet volledig tegen beschermen.” Maar we gebruiken allemaal deze schadelijke stoffen. ‘Daarom zou het goed zijn als mensen zich daar meer van bewust zijn. Dit geldt ook voor de producten die je dagelijks koopt, gebruikt en consumeert.” Op deze manier kunnen volgens Van Wezel alle burgers hun bijdrage blijven leveren.