Terugkeren naar het verleden ter voorbereiding op de toekomst

Sinds 1907 is het Piet Heinplein een betegeld plein met enkele bankjes. Beneden was een kuil. Voor die tijd kon je het kanaal zien. Binnenkort herleven de oude tijden, want dan is de gracht weer zichtbaar. Niet alleen om het verleden te vieren, maar ook om de stad voor te bereiden op de toekomst. Vesna en Steffanie, opdrachtgever en projectmanager, herinneren zich het herontwerp.

Het begon allemaal met de noodzaak om de kademuren en bruggen te renoveren, zegt Vesna: “De Anna Paulownabrug dateert van vóór 1900 en de Elandburg is iets jonger. Deze bruggen zijn niet gemaakt voor de auto’s en zware vrachtwagens die er nu overheen rijden. Daarom moesten we ze vervangen.”

De schets die iedereen verleidde

Het had een normale verbouwing kunnen zijn, maar toen verscheen er een schets. “Het liet zien hoe het eruit zou zien als het plein zich zou openen en de gracht weer zou verschijnen”, herinnert Steffanie zich. “Het is een ingewikkelde en dure operatie, dus we dachten eerst dat het niet mogelijk was. Maar die schets bleef andere mensen bereiken en iedereen was er enthousiast over.” Dat geldt niet alleen voor collega’s en politici, maar ook voor inwoners en zakenmensen. “Uiteindelijk wist die schets iedereen te verleiden.”

Zorg voor de toekomst

In 2020 heeft de gemeente het besluit genomen. In plaats van simpelweg de fundering en dekken van de brug aan te pakken, zou het hele Piet Heinplein worden gerenoveerd, met als hoogtepunt dat de gracht na bijna 100 jaar weer het licht ziet. Met de renovatie zijn de bruggen en kademuren weer veilig voor de komende 100 jaar. Door tegelijk met de renovatie het Piet Heinplein weer open te stellen, bereidt de gemeente de stad op andere manieren voor op de toekomst:

• Mooiste en sfeervolste verblijfsplek, met bankjes in het water en een pier
• Het Haagse karakter van het gebied is behouden door de historische aanleg van kademuren en de plaatsing van historische straatverlichting en brugleuningen.
• Meer ruimte in het kanaal om water op te vangen en de doorstroming te vergroten
• Een omgeving waarin bomen beter kunnen groeien
• Meer ruimte voor verschillende soorten planten en dieren
• Duurzame verlichting
• Meer ruimte voor voetgangers en fietsers

Grote deal op een klein label

Toen ging het plein weer open. Dat was allesbehalve eenvoudig. Het is een relatief klein plein. ‘Een zeehond’, noemen Vesna en Steffanie het. Wat het ingewikkeld maakt is dat onder het plein en de bruggen allerlei kabels en leidingen lagen van Eneco, Stedin en telecombedrijven. Ze konden daar niet blijven en moesten ergens anders heen. Ook wonen er mensen rond het plein en zakenlieden hebben er hun bedrijf. Uiteindelijk komen 7 drukke straten samen op het Piet Heinplein. Ook de Prinsjesdagroute loopt door dit punt. Hulp- en reddingsdiensten maken gebruik van deze wegen. Kortom, het is een functie die niet zomaar vanwege werk kan worden gesloten.

Uitgebreide voorbereiding

Dit vergde dus een uitgebreide voorbereiding. “Alleen al de planning was enorm complex”, zegt Steffanie. Hij geeft een voorbeeld: “Tijdens het stookseizoen konden we niet werken vanwege de verwarmingsbuis, maar ook niet tijdens de winterslaap of het voortplantingsseizoen van de vleermuizen.” Vesna heeft er alles aan gedaan om alle partijen erbij te betrekken. “We hebben met iedereen goede afspraken gemaakt. Binnen de gemeente, met de provincie, met milieuorganisaties en met de aannemer, maar ook met buren en ondernemers.”

Schenk aandacht aan het verleden

Deze afspraken hadden betrekking op het soort bomen dat geplant mocht worden en waar, het soort nieuwe huisvesting voor de vleermuizen, de financiering en alternatieve routes voor de paarden uit de koninklijke stallen. Maar ook de manieren waarop het plein de stad kan voorbereiden op de toekomst, met respect voor het verleden. De nieuwe kademuren zijn gebouwd in de oude historische stijl. “Om het historische aspect te behouden, zijn zaken waar mogelijk hergebruikt en deels in dezelfde stijl gerenoveerd”, vertelt Vesna. “Beide bruggen krijgen het klassieke Haagse gietijzeren hekwerk, met aan weerszijden historische lantaarns.” Wanneer het plein wordt geopend, is het water weer zichtbaar, zoals voorheen. Maar kijkend naar de toekomst is vooral het gebruik van water belangrijk, zowel vanuit de haven als vanaf het water. Daarom is niet alles zoals vroeger: “Vroeger was er geen pier. Maar dit is wel belangrijk voor hoe we het plein in de toekomst willen gebruiken. “Daarom hebben we met de natuurbeschermingsorganisatie van het monument afspraken gemaakt over hoe het er uit moet komen te zien.”

Ruimte voor natuur en mens.

De werkzaamheden zijn zo uitgevoerd dat de bomen van de Kortenaerkade konden blijven staan. Helaas moesten er 3 bomen worden verwijderd omdat ze niet sterk genoeg waren om opnieuw geplant te worden en de gemeente plant linde- en iepenbomen langs de hele grachtengordel om deze compleet te maken. 1 boom heeft een nieuwe plek gekregen en er zijn 5 nieuwe bomen bijgekomen. Omdat het grachtendak niet meer bestaat, valt er zonlicht op de kademuren. Hiermee kunnen muurplanten groeien. Bovendien is het kanaal iets breder geworden. Hierdoor is er meer ruimte om water op te vangen en kan het water beter stromen. De twee nieuwe bruggen zijn beide 19 meter breed. De Anna Paulownabrug had vroeger 2 rijstroken voor auto’s. Nu is er 1, zodat fietsers en voetgangers meer ruimte hebben.

geniet van het plein

Het eerste idee is van lang geleden. In 2016 dienden verschillende partijen een motie in om te onderzoeken of heropening van het Piet Heinplein mogelijk was. Die motie is aangenomen door de toenmalige raad. Steffanie: “In de jaren daarna vielen stap voor stap steeds meer puzzelstukjes op hun plaats.” voegt Vesna toe. “Vanaf de eerste schets van het idee tot aan het eindresultaat hebben we hard gewerkt zodat we niet alleen kunnen genieten van het Piet Heinplein, maar ook van toekomstige generaties.

Vrijdagmiddag 22 maart 2024 was het Piet Heinplein weer volledig open voor verkeer. Op zondag 14 april vindt de officiële opening plaats, waarbij de gemeente samenwerkt met ondernemers en buurtorganisatie Zeeheldenkwartier.