Hoe een klein Amsterdams radiostation een muzikale goudmijn werd met 24 themakanalen

Wat gebeurt er als je 24 uur lang naar Gregoriaanse muziek luistert? Word je etherisch, verdamp je en stijg je op naar de hemel? Hoe voelt het om je oren langdurig met hardbop te vullen? Ga jij je gedragen alsof je twee liter van de sterkste espresso hebt gedronken?

U kunt het proberen op Concertzender.nl. De zender speelt vrijwel elk muziekgenre dat de mens de afgelopen 2000 jaar heeft ontwikkeld, inclusief pop, techno, experimentele elektronische muziek, folk en trance.

Aad van Nieuwkerk, die later directeur werd, was er kort na de oprichting aanwezig. “Ik werkte als gewetensbezwaarde in de blindenbibliotheek Molenpad in Amsterdam, daar was ik opnametechnicus.

Een collega die net als vrijwilliger bij de Concertzender was begonnen, zei: “Is dat niet leuk?” Wij kunnen de technici goed gebruiken.’ Ik ging, ik werd presentator en technicus in die studio boven muziekcentrum De IJsbreker. Als je bij een concert aan het optreden was, hoorde je in de uitzending het applaus van onderaf, het was luider dan je eigen stem. We hebben ooit ‘4.33’ van John Cage in de studio gedaan. “Open gewoon de microfoons en laat ons horen wat er van beneden kwam.”

(Dit behoeft enige uitleg. Componist John Cage schreef het stuk ‘4.33’ in 1952. Het gaat als volgt. De pianist loopt naar de piano, houdt een stopwatch in zijn hand en raakt gedurende 4 minuten en 33 minuten geen toets aan. seconden. Luister gewoon naar de geluiden die u normaal niet zou horen.)

‘Serieuze muziek’

Na enkele studiowijzigingen en het feit dat de zender steeds meer vrijwilligers en luisteraars had, luidde het bestuur in 1992 de noodklok. Het bestuur had het al eerder gedaan. De zender heeft altijd de eindjes aan elkaar kunnen knopen.

Van Nieuwkerk: “Toen gebeurde er een wonder. BumaStemra, de organisatie die de muziekrechten regelt, heeft meegewerkt aan de oprichting van Radio Noordzee Nationaal, ter promotie van het lokale popproduct. In de raad van bestuur van BumaStemra zat een componist van serieuze muziek, Konrad Boehmer. Ik kon alleen toegang krijgen tot dit etablissement als er ook een flink bedrag aan geld beschikbaar zou worden gesteld voor serieuze muziek, hoor ik hem nog resoluut zeggen, met die prachtige sonore stem en dat Duitse accent: ‘serieus muuuzieiek…‘En zo gebeurde het’.

Sinds 1 juni 1993 heeft de Concertzender Amsterdam voorbijgestreefd. De zender was in vrijwel heel Nederland via de kabel te ontvangen en begon uit te zenden via een satellietzender. Van Nieuwkerk werd directeur. Daar bleef het tot 1998. Daarna leek het, na vele reizen (de zender kwam korte tijd onder de hoede van Veronica, tot afgrijzen van enkele oudere vrijwilligers, daarna van de VPRO), een veilig heenkomen te vinden bij de NOS. Maar ook aan de samenwerking met de landelijke publieke omroep kwam een ​​einde. De digitale etherzender (DAB+), die de Concertzender in 2004 had toegewezen, werd in 2006 gekaapt door de nieuwe publieke zender Radio 6. Vanaf dat moment werd de samenwerking tussen de verschillende partijen steeds lastiger. De publieke omroep wist niet zo goed raad met al die eigenwijze mensen die niet zo strikt in muziekgenres dachten als ze in Hilversum gewend waren. In 2009 werden de banden definitief verbroken en keerde de Concertzender terug naar de plek waar het allemaal begon: Amsterdam. Maar inmiddels is er een nieuwe manier van zenden ontstaan ​​die veel minder kost dan luchtfrequenties en een satellietkanaal: het mondiale internet. Dit gaf ook de mogelijkheid om themakanalen in alle genres te programmeren die ook op de hoofdzender te horen zijn.

Figuren die luisteren en niet leiden

Deze themakanalen bestaan ​​nog steeds, het zijn er inmiddels 24, de studio is inmiddels gevestigd aan de Ganzenmarkt in Utrecht, boven het Kikker Theater. Van daaruit blijven ze de muzikale ruimte vullen die Hilversum 4, later Radio 4, nu NPO Klassiek, openlaat.

‘NPO Klassiek’, zegt huidig ​​directeur Sem de Jongh, ‘is precies wat de naam zegt. Klassiek. Ze spelen niet veel jazz- en wereldmuziek omdat ze denken dat dit de luisteraars zal afschrikken.

In andere landen denken de publieke omroepen daar heel anders over, waar ze regelmatig genres door elkaar halen. Dat doen wij ook, voor ons zijn de luisterfiguren geen leiders.”

De twee jonge en getalenteerde muzikanten Pouya Azimi (17 jaar, viool) en Domonkos Hegyi (19 jaar, piano) brengen live repertoire van Beethoven, Sjostakovitsj en Von Westhoff bij de Concertzender. Foto Lebrina Latupeirissa

Dat gebrek aan leiderschap resulteert in grote muzikale ontdekkingen.

Je blijft bijvoorbeeld in het midden Er is geen dag zonder Bach, samengesteld door Govert-Jan Bach: verre familie, maar toch familie. Wij luisteren naar de cantate ‘Het was Frag Ich Nach Der Welt’die Bach in de zomer van 1724 schreef voor de negende zondag na Trinitatis.

Of we luisteren naar de Amerikaanse percussionist en componist Fast Forward, die onlangs zeventig werd. Hij is een steelpanvirtuoos. We hoorden drie stukken voor solo steelpan. In het eerste stuk bespeelt hij de stalen plaat met een bal die heel snel ronddraait.

En hoe zit het met Daud Khan, de meester van de traditionele Afghaanse klassieke muziek, waarvan zeer weinig opnames bestaan ​​omdat het land altijd geplaagd is door burgeroorlogen en geopolitieke conflicten?

En opeens weer: jazz, blues en het bubblegumgevoel Het Paleis van Melancholie. Nederlandse knopaccordeonheld Johnny Meijer. “Wiens leven werd gekenmerkt door een beetje verdriet”, zegt presentator Sjaak Roodenburg. Dat had zeker te maken met zijn opvliegende karakter en zijn voorliefde voor Koning Alcohol.”

Dat de wandeling, een programma van Thijs Bonger, waarin de volwassenheid van de jeugdige Felix Mendelssohn verbluffend is. Op zeventienjarige leeftijd componeerde hij een prachtig strijkkwintet dat altijd -onterecht- in de schaduw van zijn octet heeft gestaan. Die Félix, vóór zijn beroemde vioolconcert in e klein. Ook is niet genoeg bekend dat hij op dertienjarige leeftijd al weer een vioolconcert schreef.

Bonger: “Ik begeleid luisteraars in mijn zoektocht, bijvoorbeeld naar componisten die bedolven zijn onder de sneeuw. Ik heb 38 uitzendingen gemaakt over de componist Hummel, Tweede kans voor HummelHij verdient het. Ik doe twee shows per maand, dat is ongeveer vier dagen werk, prachtig werk. Ik ben een terriër, als ik ergens op bijt laat het niet los. Ik heb ooit een serie gemaakt over componisten die minstens één studie voor piano moesten hebben geschreven, anders kwamen ze niet binnen. Nu ik wist dat de jong gestorven Baskische componist Arriaga er één had gemaakt, zocht ik de halve wereld rond, maar kon hem nergens vinden. Toen heb ik het conservatorium van Tilburg gebeld en gezegd: ‘Wauw, ken jij echt goede studenten die deze studie kunnen interpreteren?’ “Ze wisten het, we hebben dat onderzoek opgenomen en uitgezonden.”

Die studio maakt nu deel uit van een enorm archief: sinds 1982 zijn er zo’n zesduizend concerten opgenomen, waarvan 2.000 online. Ter gelegenheid van het begin van het jubileum werd in januari van dit jaar het eerste concert uit 1982 uitgezonden, een recital van bariton Max van Egmond.

Concertzender directeurSem de Jongh We onderschatten vaak wat we in Nederland te bieden hebben.

Tijdens het jubileumjaar zullen wij archiefopnames uitzenden”, aldus Sem de Jongh. “Elke week maken we een ander jaar. Ook verzorgen wij een serie bijzondere uitzendingen waarbij de programmamakers in gesprek gaan met bekende mensen uit de sector en uiteraard veel muziek voor hen draaien. Op 30 april lanceren we een nieuwe zender, World Of Jazz, 24 uur jazz en wereldmuziek, met veel aandacht voor actuele muziek, jonge talenten en livemuziek. Dit doen wij in nauwe samenwerking met de Nederlandse jazz- en wereldmuzieksector.

Lees ook
Concertzender lanceert speciaal radiostation voor Jazz

Vaak onderschatten wij wat wij in Nederland te bieden hebben, dat laten wij u weten en uiteraard is iedereen die daarin met ons wil samenwerken, inclusief de publieke omroep, welkom. Waarom altijd die fragmentatie? Muziek heeft er niets mee te maken. We leven nog volop, al moeten we financieel altijd afwachten of we de begroting rond kunnen krijgen. We hebben nu 1.723 betalende vrienden, die samen 78.000 euro ophalen, ongeveer de helft van het budget. De rest komt uit culturele fondsen, sponsoring en we hebben nog wat eigen inkomsten, zo maken we af en toe opnames voor anderen. Het is nog steeds geweldig dat we dat met dit geld kunnen doen. We hebben vier mensen op de loonlijst staan, de rest, zo’n 150, zijn vrijwilligers. Zo werkt het, maar vrienden en donateurs zijn uiteraard altijd welkom.”

Met de Concertzender van Hildegard van Bingen en Bob Dylan, samen met Louis Armstrong en marimbaspeler Tatiana Koleva en alle anderen uit al die genres kijken we de komende veertig jaar uit naar een musical. Wij zijn rijk.

Delen





E-mail de redacteur