“Zo’n mazelenuitbraak is simpelweg niet nodig”, zeggen ouders in Eindhoven

De vader met zijn baby op schoot dacht er even over na, onderweg naar deze grote speeltuin in het noorden van Eindhoven. Wat voor plek zou dit kunnen zijn? Hoe druk? Natuurlijk zouden er nog veel meer kinderen zijn. “Als dat nieuws er niet was geweest, had ik er nooit aan gedacht.” Harmen (38, achternaam is bij NRC bekende) zegt het met een glimlach.

‘Dat’ nieuws: Veertien kinderen in Eindhoven en omgeving hebben onlangs de mazelen opgelopen. Ook in Nederland stierven in februari en maart vier baby’s aan kinkhoest. Dit zijn ziekten die praktisch zijn verslagen door vaccins en die nu terugkeren. Omdat steeds minder ouders hun kinderen vaccineren.

Harmen kalmeerde snel. Deze grijze zaterdagmiddag is er niet veel activiteit in de grote Splinterspeeltuin. Hij heeft net geluncht aan een picknicktafel, waar ook zijn partner Noortje (36) en een vriendin van het stel Annemarie (41, beide achternamen inbegrepen) zitten. NRC bekend), zittend. Vanuit Leerdam (Utrecht) kwamen ze in Eindhoven aan. “Zo’n mazelenuitbraak is simpelweg niet nodig”, zegt Annemarie. Ze behoren alle drie tot de generatie waarin vaccinatie tegen deze ziekten vanzelfsprekend is en ze vaccineren ook hun eigen kinderen. Zijn oudste dochter, 9 jaar oud, onderbreekt even het gesprek. “Ik wil alle vaccins omdat ik niet ziek wil worden.”

Voorschot

De laatste grote uitbraak van mazelen vond plaats in 2013-2014. Maar sinds vorig jaar neemt het virus in Europa toe. Naast een griepachtig gevoel veroorzaakt het na drie tot zeven dagen rode, ruwe plekken over het hele lichaam. Dit jaar zijn er geen kinderen aan de mazelen gestorven; De laatste keer dat dit aan het licht kwam was vorig jaar, toen een meisje overleed in het Radboudumc in Nijmegen. Nederland ervaart elke paar jaar een piek in kinkhoest. Het aantal klachten loopt momenteel op naar zo’n 300 per week, meldt het RIVM deze week.

Dit zijn twee van de twaalf infectieziekten waartegen kinderen in Nederland worden gevaccineerd. Om uitbraken te voorkomen en kwetsbare mensen te beschermen moet de vaccinatiegraad volgens het RIVM minimaal 95 procent zijn. De vaccinatiegraad tegen mazelen en kinkhoest ligt nu onder de 90 procent.

De vaccinatiegraad onder kinderen daalt al jaren. Dit is een internationale trend, zegt Jeanne-Marie Hament, directeur van het Rijksvaccinatieprogramma bij het RIVM. “Hier zitten allerlei factoren achter. Mede als gevolg van de anti-coronamaatregelen zien we een toename van het wantrouwen jegens de overheid. “Mensen zoeken zelf informatie, hebben mogelijk twijfels of vaccins bescherming op de lange termijn bieden, en bekijken daarom alle vaccins anders.”

De vaccinatiegraad onder kinderen daalt al jaren.

Historisch gezien was het vaak een religieuze overtuiging die mensen ervan weerhield hun kinderen te vaccineren, en daarna vonden uitbraken vooral plaats in de Bible Belt. “Nu is het wijdverbreider, zelfs onder mensen met een hoog opleidingsniveau zijn er mensen die zich niet meer willen laten vaccineren.” Uit een onderzoek van het RIVM uit 2022 bleek al dat ouders van jonge kinderen een negatiever oordeel hebben over vaccinatie dan tien jaar eerder.

Betere informatie

Dat ziet ook Theodora Petrou (36), die haar zoon met een groep andere kinderen op een draaiende speeltuin ziet klimmen. “Mensen zijn sceptischer geworden en stellen dingen in vraag waarvan we weten dat ze werken. Maar misschien komt het ook omdat ze niet weten hoe vaccins werken en dat we ze dat beter moeten uitleggen.” Petrou is geboren in Griekenland en toen hij jong was was het ook een feit dat ze ingeënt konden worden tegen ziektes als mazelen en kinkhoest. Hij maakt zich zorgen over het nieuws over de dalende vaccinatiegraad. “Ik denk dat er meer inspanningen moeten worden gedaan om mensen de noodzaak van vaccinatie te laten begrijpen.” Daarnaast is er volgens hem ook sprake van wantrouwen in de bronnen waar de informatie vandaan komt. “Mensen twijfelen meer aan de autoriteiten en vertrouwen niet altijd op de adviezen die ze krijgen.”

Ook de groep vrienden aan de picknicktafel benadrukt de rol van coronatijden. “Ik vond ook dat het coronavirusvaccin wat snel op de markt kwam en dat er nog weinig bekend is over de bijwerkingen”, zegt Harmen. “Met de mazelen- en kinkhoestvaccins weet je welke bijwerkingen er zijn, ook op de langere termijn. Dus daar ben ik niet echt bang voor. Uiteindelijk denk ik: zolang je je kinderen goed vaccineert, lopen ze minder risico om ziek te worden.”

Maar wat te doen? BOinK, de belangenorganisatie voor ouders in de kinderopvang, pleitte er deze week voor om kinderdagverblijven de mogelijkheid te bieden om niet-gevaccineerde kinderen weg te sturen in het belang van een veilige omgeving. Volgens Jeanne-Marie Hament van het RIVM is dat niet per se de oplossing. “Maar door ouders te vragen of ze hun kinderen vaccineren, zet je de norm voor de kinderopvang, en dat kan ook helpen.”

Uitbraak van mazelen in Eindhoven, ouders zijn alert. Moeder Stephanie Velkers maakt zich zorgen over de toekomst van haar tweede kind op komst: “Je betreedt een wereld waar het risico groter is om aan dit soort ziekten te lijden.”

“Voor mij zou het heel lastig zijn als er veel niet-gevaccineerde kinderen in de kinderopvang zouden zijn”, zegt Annemarie in de speeltuin. Maar het voorstel van BOinK spreekt de Eindhovense ouders niet aan. “Mensen zullen ergens tegenaan schoppen als het moet”, zegt Noortje. Ook Theodora Petrou heeft hier gemengde gevoelens over. “Ik denk dat we mensen liever willen informeren. Tegelijkertijd denk ik dat mensen er niet altijd van uit moeten gaan dat iemand anders gevaccineerd is, dat dat voldoende is. Want die mensen helpen toch ook een virus te muteren?

Ervaring

In de openbare bibliotheek Emmasingel in het centrum is het in de late namiddag erg druk. In de cafetaria daarachter zit Stephanie Velkers (38) op een laag krukje naast haar anderhalfjarige dochtertje en helpt haar met een telraam. Ook zij had te kampen gehad met de uitbraak van mazelen in haar stad. “Doordeweeks is het hier rustig, deze drukte had ik totaal niet verwacht. Maar thuisblijven kan ook niet.”

Hij had meteen vragen. Wat gebeurt er met uw dochter in de kinderopvang? Zijn er kinderen die niet zijn ingeënt? “Je weet als ouder niet wat je anders moet doen, je kunt niet altijd vrij nemen.” Ze hoopt dat het vaccin voor haar dochter werkt. Maar ze is zwanger en het nieuws baart haar meer zorgen over haar tweede kind. “Je komt in een wereld waar het risico groter is dat je aan dit soort ziekten lijdt.”

Het besef van de ernst van deze ziekten is verdwenen, omdat een hele generatie nauwelijks last heeft gehad van mazelen en kinkhoest, denkt hij. “Dan kan het straks zo zijn dat als je je kinderen niet vaccineert, zij de gevolgen moeten dragen: oh, dit is dus de ziekte. Misschien gaan mensen er dan over nadenken. Maar het kan natuurlijk al te laat zijn.”

Lees ook
Mazelen maken het immuunsysteem vergeetachtig

Delen





E-mail de redacteur