De overheid investeert in proefdiervrije innovaties

Het Nationaal Groeifonds investeert 124,5 miljoen euro in een nieuw Biomedisch Vertaalcentrum zonder Dieren. Van deze investering wordt 55 miljoen euro direct toegekend en 69,5 miljoen euro voorwaardelijk. Het doel van het centrum is het bevorderen van veiligere, effectievere en betere medische behandelingen en het verminderen van dierenleed.

Lees in het Engels >

Het Centre for Animal-Free Biomedical Translation (CPBT) gaat de transitie naar diervrije biomedische innovaties versnellen met de bijdrage van het Nationaal Groeifonds (NGF). Dit zal economische en sociale voordelen opleveren: betere medicijnen en minder dierproeven.

Nadat een eerdere aanvraag van het CPBT in de derde ronde van het Nationaal Groeifonds leidde tot een reserve van € 124,5 miljoen, heeft het CBPT in januari 2024 een aangepast voorstel ingediend. Dit voorstel is al positief beoordeeld en de reserve is een prijs geworden .

Veilige en betaalbare medicijnen

CPBT komt precies op het juiste moment. Er worden grote vorderingen gemaakt bij de ontwikkeling van proefdiervrije methoden en bij de accreditatie en kwalificatie van deze methoden. De academische wereld, de industrie, toezichthouders, patiëntenorganisaties en NGO’s werken steeds meer samen om nauwkeurigere en kosteneffectievere medicijnen te leveren.

Tegelijkertijd lijkt het steeds duidelijker dat de resultaten uit dierproeven slechts beperkt of helemaal niet overdraagbaar zijn op de mens. Bij de meeste van deze biomedische ontwikkelingsprocessen wordt pas tijdens het onderzoek met patiënten duidelijk dat dierproeven de therapeutische werking bij mensen niet kunnen voorspellen.

Nieuw centrum voor revolutionaire systeemverandering

Het CPBT gaat samen met een groot aantal nationale en internationale partijen een centrum creëren dat de ontwikkeling en commercialisering van proefdiervrije innovaties versnelt. Het CPBT zal zich in eerste instantie richten op transitieprocessen op het gebied van ALS, taaislijmziekte, artrose/reuma en astma/COPD.

Jeffrey Beekman, hoogleraar cellulaire ziektemodellen bij het UMC Utrecht en deelnemer aan de aanvraag, is enthousiast over dit vooruitzicht. “We zijn tot de conclusie gekomen dat modellen gebaseerd op eigen weefsels van patiënten een veel beter beeld geven dan diermodellen. Binnen CPBT kunnen we deze modellen blijven ontwikkelen en standaardiseren, waardoor de behandeling dichter bij deze patiënten komt, bijvoorbeeld bij cystic fibrosis.’

Het CPBT zal de methoden, instrumenten en ervaringen implementeren die samen met onderzoekers en bedrijven zijn ontwikkeld. Het nieuwe centrum zal ook onderwijs, training, advies en ondersteuning bieden om de acceptatie en het gebruik van niet-dierlijke biomedische innovaties te versterken. Het wordt een geïntegreerd programma dat de transitie naar dierproefvrij zal versnellen en het inkomensgenererend vermogen van Nederland zal versterken.

Sociale en economische impact

Docent. Wouter Dhert, vanuit het strategische thema Life Sciences van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht, als een van de initiatiefnemers van het CPBT, zegt: “Het is prachtig nieuws dat het kabinet nu heeft besloten echt te investeren in deze belangrijke transitie. Dankzij het advies van de commissie hebben we onze plannen kunnen verbeteren. Er is nu nog meer inhoudelijke betrokkenheid vanuit de farmaceutische industrie. Gezondheidsfondsen zijn inmiddels ook breed betrokken. Daarnaast is de samenwerking met regio’s buiten Utrecht versterkt. Alle universitair medische centra in Nederland zijn inmiddels partners. “Dit geeft duidelijk aan hoe breed het draagvlak is voor dit initiatief en voor het koppelen van toegevoegde economische waarde aan een betere vertaling van biomedische innovatie naar de patiënt, met minder dierenleed.”

Mede-initiatiefnemer prof. dr. Daniela Salvatori van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht: “Er is wereldwijd veel belangstelling voor het terugdringen van het proefdiergebruik en het versnellen van innovatie. Als land kunnen we met onze sterke Health en Life Sciences sector een leidende rol spelen. We zien dat wetgeving in Europa en de Verenigde Staten meer ruimte gaat bieden om nieuwe medicijnen zonder dierproeven op de markt te laten komen. Er is veel aan de hand! Wij gaan die verandering bevorderen. Ook onze studenten en professionals voorbereiden met goed onderwijs en training.”