Idfa opent het Documentairepaviljoen in het Vondelpark: de eerste documentairebioscoop van Nederland

De zeventig bioscoopstoelen in het Documentairepaviljoen zijn blauw. ‘KLM blauw’, grapt Orwa Nyrabia, directeur van Idfa, het grootste documentairefestival ter wereld, met een knipoog naar de recente sponsorsplitsing tussen Eye en KLM.

Die stoelen zijn trouwens best bijzonder. Want hoewel je het misschien niet meteen ziet, kun je ze ook naar achteren kantelen om een volledig ontspannen stoelpositie te bereiken. “Na uitgebreid onderzoek waren dit de beste zitplaatsen voor een documentairefilm”, zegt Nyrabia. “Het is niet zo comfortabel dat je niet in slaap valt, maar het is ook gemakkelijk genoeg om urenlang films te kijken. Natuurlijk zijn documentaires vaak lang.”

Dat uitgebreide onderzoek verliep als volgt: Nyrabia vroeg iedereen in een stad met in aanmerking komende zitplaatsen in een bioscoop om de zitplaatsen uit te proberen. Het rapport mocht hem bereiken. “Ik was er een beetje geobsedeerd door.”

eerst in het land

Amsterdam heeft nu een primeur: het eerste huis dat zich specifiek aan documentaires wijdt. In andere steden zijn er wel documentaire bioscopen, zoals Hot Docs in Toronto en DocHouse in Londen, maar in Nederland hadden we er nog geen. “En de manier waarop we alles willen combineren, van bijeenkomsten tot onderwijs, is vrij uniek”, constateert Wotienke Vermeer, programmadirecteur bij Het Documentaire Paviljoen.

Vanaf april zijn de documentaires hier drie dagen per week te zien. Vanaf juni kunnen bioscoopbezoekers documentaires bijwonen met een Cinevillekaart. Dankzij een grote crowdfundingcampagne haalde Idfa 126.625 euro op, genoeg om de kamer in te richten. Het prachtige plafond werd met prachtige verlichting in zijn oude glorie hersteld. De bioscoop heet De Spiegel.

In de voorkamer, Het Podium, bevindt zich een studio verhuurd aan onder meer WNL en mol praten na het einde van Wie is de mol? Deze lichte en ruime ruimte is ook ideaal voor discussies en conferenties. “Of voor virtual reality-ervaringen en nieuwe media-installaties”, zegt Vermeer.

Energielabel F

De tussenruimte, bovenaan de trap naar het paviljoen, beschikt over een geheel vernieuwde bar. Daarachter, aan de linkerkant, bevindt zich de Woonkamer. “We wilden vooral het gevoel overbrengen dat ze welkom zijn en dat hier niets hoogdravends is”, zegt Nyrabia.

De inrichting van de ontvangsthal heeft zijn eigen geschiedenis. Boven de trap hangen algenlampen van ontwerper Klarenbeek/Dros. De banken zijn even bijzonder als eenvoudig, geïnspireerd op banken waarvan het ontwerp ook in Stedelijk is terug te vinden. In De Huiskamer staan oude schoolstoelen. Alles moest binnen budget zijn, maar wel uniek en toegankelijk.

Tot 2012 was in dit majestueuze gebouw het filmmuseum gevestigd, voordat het als Oog naar de andere kant van het IJ verhuisde. Later werd het een debatlocatie en televisiestudio’s voor de omroeporganisatie AvroTros, die het paviljoen omdoopte tot Vondel CS. Maar in 2021 vertrok het station en bleef het paviljoen leeg. De gemeente bood het aan Idfa aan en het festival was enthousiast, maar onderweg waren er nogal wat obstakels. Het pand had energielabel F en er werd intensief onderhandeld door de horeca-uitbater. Later ontstonden er vertragingen bij het toestaan.

Schooldebatten en optredens.

Maar nu is het zover. Er werd een huurcontract voor tien jaar getekend en het gebouw is opnieuw open voor het publiek. Afgelopen zomer verhuisde het Idfa-kantoor naar het paviljoen. En sinds september loopt er een test. Het moet een ontmoetingsplaats worden: debatten, gesprekken en films kijken. Maar iedereen die hier wil zitten en werken is ook welkom. “En bijna elke ochtend zijn er schoolvoorstellingen”, zegt salesmanager Cees van ‘t Hullenaar. Bovendien moet het een club worden voor documentairemakers.

Er worden jaarlijks 20.000 bezoekers verwacht. En wie een film komt kijken, kan een documentairemaker tegen het lijf lopen. Gerenommeerde filmmakers als Peter en Petra Lataster omschrijven de komst van Idfa’s huis al als een ‘port of origin’.

Nooit vertoond in theaters.

Net als vorig jaar zal het paviljoen ook onderdeel zijn van het Idfa festival. Maar als festivalcentrum is het te klein. Wat Idfa jaarlijks is, zou het Documentaire Paviljoen het hele jaar door moeten zijn.

Het is niet uitdrukkelijk de bedoeling om te concurreren met andere bioscopen, hoewel ook andere bioscopen documentaires vertonen. “Er komen nogal wat documentaires in de bioscoop, maar er zijn er nog steeds veel die nooit in de bioscoop te zien zijn. Die gaan we bij ons vertonen, zoals nieuwe, nog niet eerder uitgebrachte films of oude films, of we organiseren een debat”, zegt Vermeer.

Nyrabia: “We gaan hun ecosysteem niet afbreken, we zullen ze ondersteunen. De tijd waarin we leven vraagt om meer documentaires.”

Op zondag 10 maart, de avond van de Oscaruitreiking, worden de documentaires vertoond die genomineerd zijn voor de Oscar.

Documentaire viering

Voor de opening vroeg Idfa zes documentairemakers om elke vorm per dag te creëren, vanuit de vraag: We hebben het gevoel dat we iets kunnen bijdragen aan de wereld, maar hoe doen we dat?

De filmmakers Vincent van Monnikendam (regisseur van onder meer Wijk 69 En Moeder Dao, de schildpad), Aliona van der Horst (winnaar prijs voor beste Nederlandse documentaire 2023 met Gerlach), Ester Gould (bekend van Schuldig En Klassen), Festus Toll (opkomend documentaire- en videoclipregisseur), Ali Eslami (Iraanse multimediakunstenaar) en een groep van zes jongeren zetten een programma neer.

Wotienke Vermeer: Het wordt een mozaïek van verschillende activiteiten die we hier gaan doen. Een combinatie van nieuwe en historische films, virtual reality-ervaringen en tentoonstellingen.”

Openingsweek: 16-23 maart, Het Documentaire Paviljoen, Vondelpark

Over de auteur: Lorianne van Gelder schrijft al ruim tien jaar voor Het Parool, voornamelijk over theater, cultuur en media. Daarnaast is ze presentatrice van de wekelijkse metropoolpodcast Parool Amsterdam.

Leave a Reply Cancel reply