Mohamed El-Fers (1950-2024): briljante grappenmaker die niet verder kon komen

Mohamed El-Fers is dood. Tenminste, als het nieuws deze keer klopt. De schrijver, muzikant en televisieproducent genoot enorm van het leven en welzijn door de buitenwereld te misleiden. Volgens de laatste berichten is El-Fers dinsdag naar zijn laatste rustplaats in de Turkse stad Konya gebracht, maar het zou ook kunnen dat hij nog leeft en lacht om dit stuk in zijn favoriete kroeg in het Van Limburg Stirumlein in West.

Hij deed het zelf, als grappenmaker met een bepaald trackrecord. In de jaren tachtig kantelde El-Fers de Romeinse observatorium dat Sint-Maria meerdere keren in de etalage van een cafetaria was verschenen. Bij de Staatsliedenbuurt haalde men de schouders op, maar toen het nieuws zich internationaal verspreidde, arriveerde bus na bus nieuwsgierige buitenlandse pelgrims in de buurt. Dit werd gemeld in de mariabodegemaakt door El-Fers.

“Mo zou daar maanden van kunnen leven”, zegt zijn vriend en journalist René Zwaap, die in dezelfde periode een bijdrage leverde aan Mokum TV-uitzendingen in Salto. “Dat kwam allemaal van hem. Hij had veel ideeën, ook omdat hij veel cannabis rookte. Ze gaven me een royalty-sectie genaamd oranje appels. Dat werd van heel dichtbij gezien. Toen ik in de tram stapte, gebeurde het dat mensen de herkenningsmelodie begonnen te zingen.”

Groot succes in Egypte?

Het cv van El-Fers is even indrukwekkend als opmerkelijk. Geboren in Haarlem, zoon van een Perzische tapijthandelaar en een Oostenrijkse moeder. Opgegroeid in Duitsland, Frankrijk, Italië en Iran. Al op zeer jonge leeftijd actief als muzikant, eerst als zogenaamde Zuid-Amerikaan in een band genaamd Los Compañeros, daarna in een Noord-Afrikaanse omgeving met de groepen Tiq Maya en Atlal. Volgens El-Fers boekte laatstgenoemde groep met het lied grote successen in Egypte en Soedan Terug op de Nijl maar er is weinig tot geen bewijs om dit te ondersteunen.

Zwaap omschrijft El-Fers liefdevol als een briljante man met wie hij niets verkeerds kon doen. “Hij deed alles precies zoals hij wilde en bekommerde zich om niets of niemand. Hij hield van het absurde. Toen hij publiciteit nodig had voor een nieuw boek, stuurde hij een fax naar de kranten waarin hij aankondigde dat hij een grote Europese literaire prijs had gewonnen. Het nieuws over die niet bestaande onderscheiding verscheen in de landelijke dagbladen.”

Het feit dat alle grappen zijn serieuze bezigheden wegnamen, stoorde El-Fers in het geheel niet. Zwaap: “Sociale erkenning zei hem niets.” Naast zijn journalistieke werk voor rebellenbladen als Succesweek, Hoge Tijden, De Groene Amsterdammer, Nieuw tijdschrift en, in zijn eigen buurt, de staatskrantEl-Fers verzorgde beknopte biografieën over Jacques Brel, Bob Marley en de Egyptische zanger Oum Kalsoum en reisgidsen over Istanbul, Lourdes en Amsterdam.

Documentaire over Mevlana Rumi

Een bijzonder project was de opname van twee cd’s met zanger Leo Fuld, die in de jaren ’90 in de Spaarndammerbuurt kwam wonen na een lange en succesvolle carrière in het buitenland als vertolker van Jiddisch repertoire. El-Fers koppelde de oude zanger aan een Algerijnse band. De bijzondere combinatie van Europese Jiddische zang met Noord-Afrikaanse instrumentatie werkte wonderwel en werd enorm gewaardeerd. Hij arriveerde net op tijd: Fuld stierf een jaar later.

Een biografie en documentaire over Mevlana Rumi werden goed ontvangen door volgers van deze 13e-eeuwse Perzische filosoof, dichter en mysticus. El-Fers mocht in Turkije spreken op de jaarlijkse conferentie die in 2003 in Konya werd gehouden en er is fotografisch bewijsmateriaal van de onderscheiding die hij voor zijn werk van een minister in dat land ontving.

El-Fers wilde begraven worden op de plek waar Rumi ook zijn laatste adem uitblies, en we moeten niet vergeten dat dit ook zo is gebeurd.

Leave a Reply Cancel reply