‘Den Haag bemoeit zich niet met burgerinitiatieven, maar geeft ze structureel geld’

De overheid zou moeten komen kijken hoe inwoners van de dorpen Veenkoloniën en andere plaatsen in Drenthe en Groningen toegankelijke zorg organiseren en vervoer verzorgen op plekken waar het openbaar vervoer niet meer reikt. Dat zeggen RUG-emeritus hoogleraar Medische Wetenschappen Gerjan Navis en CDA-Kamerlid Sonja Hilgenga-van Dam.

‘En er moet structureel geld komen in plaats van altijd maar tijdelijke gelden voor burgerinitiatieven die zaken duidelijk beter en tegen lagere kosten regelen dan de overheid. Of erger nog: verwaarlozing”, is de boodschap die zowel vandaag in Provinciale Staten als in Gedeputeerde Staten van Drenthe wordt verkondigd. En daar waren ze het grotendeels mee eens.

“Overal wordt meer welzijn en betere zorg gevraagd. In steden met plattelandscoöperaties en zorgcoöperaties wordt dit bereikt. Burgerinitiatieven benaderen het niet vanuit silo’s, zoals de overheid. Dat is ook een deel van hun succes.” zegt Navis.

Een andere reden voor het succes van lokale initiatieven is volgens hem dat de oplossing van de bewoners beneden komt. In plaats van een overheid die van afstand bedenkt hoe het moet.

Navis ziet nog een succesfactor: “Inwoners weten dat hun Pappenheimers, supporters en dorpsdirecteuren achter de voordeur staan.” Volgens Navis en Hilgenga-Van Dam is het heel belangrijk om mensen die bijvoorbeeld de aandacht vermijden, te bereiken en te helpen.

“Mark Rutte gaat iets anders doen, anders zal hij stage moeten lopen bij Grolloo”, zegt Navis. Maar er liggen ook veel andere succesvolle dorpsinitiatieven op tafel: Hollandscheveld, Roden, Bakkeveen in Fryslân en Wedde en Onstwedde in Groningen.

Momenteel zijn ruim dertig bewonersinitiatieven actief binnen Kracht van de Veenkoloniën. Daarbij komt nog het mooie voorbeeld van Austerlitz, waar Hollandscheveld als pionier in Drenthe tien jaar geleden de benodigde kennis opdeed om de plattelandscoöperatie Hollandscheveld Verbindt op te richten.

Provinciale Staten en provincies zijn duidelijk: toekomstige sociale en gezondheidsplannen en ideeën van onderop in de dorpen krijgen ruimte en draagvlak.

Momenteel zijn er landelijk tweeduizend bewonersinitiatieven, allemaal het gevolg van het wegvallen van voorzieningen, bezuinigingen en verarming van de zorg. Hilgenga-Van Dam en Navis hebben gedeputeerde staten gevraagd een brief te sturen naar de politici in Den Haag waarin zij aangeven dat het Landelijk Participatiecentrum dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil creëren er helemaal niet moet komen.

Volgens diverse initiatieven en belangengroepen is het geen bottom-up initiatief en bundelt het niet de krachten van lokale initiatieven en steunclubs.

Maar Kamerlid Yvonne Turenhout wil die brief niet versturen. “Het hoeft niet meer, in Den Haag hebben ze al door dat een landelijk centrum niet nodig is. Het idee is nu regionale centra. Bewoners en professionals moeten aan tafel zitten. Als we dat zo willen, moeten we nadenken over hoe dat eruit zal zien.

Volgens Turenhout is structurele financiering een lang en moeilijk proces, vooral als het om geld voor de gezondheidszorg gaat. “De gemeente is verantwoordelijk voor het WMO-geld, de overheid voor de landelijke zorg en zorgverzekeraars voor de zorgkosten. Het is een langetermijnraadsel”, verzucht hij.