Rechtbank: discriminerende ambtenaar die niet noodzakelijkerwijs immuun is voor strafrechtelijke vervolging

Overheidsfunctionarissen zijn niet automatisch immuun voor strafrechtelijke vervolging wegens discriminatie. Dit volgt uit een recente ongepubliceerde uitspraak van het Gerechtshof Den Haag in een procedure aangespannen door twee begunstigden.

In 2022 hebben begunstigde ouders aangifte gedaan wegens (arbeids)discriminatie door ambtenaren van de Belastingdienst. Zij zouden opzettelijk en handmatig etniciteit en nationaliteit als frauderisicosignalen hebben ingevoerd in het antifraudesysteem van de belastingdienst. Het Openbaar Ministerie weigerde de functionarissen te vervolgen omdat zij strafrechtelijke immuniteit zouden genieten. De Benefit Parents hebben vervolgens een artikel 12-procedure aangespannen bij de rechtbank Den Haag, waarmee de vervolging alsnog kan worden uitgevoerd.

advocaat oudertoeslagAnis Boumanjal De rechtbank bevestigt voor het eerst dat ambtenaren die discrimineren vervolgd kunnen worden

In die zaak stond de vraag centraal of overheidsfunctionarissen, net als de Belastingdienst zelf, strafrechtelijke immuniteit genieten. De Nederlandse staat, en dus ook een uitvoerende instantie als de Belastingdienst, kan niet strafrechtelijk worden vervolgd. Naar aanleiding van een rapport van drie hoge ambtenaren van het Ministerie van Financiën stelde het Openbaar Ministerie in Den Haag in 2021 dat deze immuniteit ook geldt voor ambtenaren die beleid uitvoeren en wanneer zij niet voor eigen voordeel of belang handelen.

Deze conclusie is in tegenspraak met een onderzoeksmemo die advocatenkantoor Allen & Overy in 2020 opstelde voor het ministerie van Financiën. Of een ambtenaar recht heeft op immuniteit kan volgens het bureau pas worden vastgesteld na ‘een specifiek onderzoek (naar) de handelingen van een individuele ambtenaar”.

Lees ook
Het toewijzingsschandaal verwoestte levens: ‘Mijn kinderen, jouw kinderen: zij mogen hier niet langer onder lijden’

Hij zei vaarwel

De verklaring die de twee begunstigden in 2022 met de hulp van advocaten Anis Boumanjal en Yasmine Finani hebben ingediend, werd door het Openbaar Ministerie afgewezen omdat de ambtenaren toegewezen administratieve taken uitvoerden. Zelfs als zou blijken dat zij niet in opdracht van hun superieuren handelden, zouden zij volgens het Openbaar Ministerie immuniteit genieten, aangezien zij niet voor hun eigen voordeel of belang handelden, een reden voor uitzondering wanneer ambtenaren vervolgd kunnen worden. .

De rechtbank verwierp deze juridische interpretatie van het Openbaar Ministerie en stelde voor het eerst dat ‘het niet op voorhand uitsluit dat individuele ambtenaren zich schuldig kunnen maken aan strafbare feiten, ook als zij niet in hun eigen voordeel handelen.’ Als er een diepgaander onderzoek naar voren is gekomen, kunt u nagaan of er sprake is van crimineel gedrag. De rechtbank eist echter niet dat dit gebeurt omdat het misdrijf (arbeids)discriminatie is vervallen: het misdrijf waarvoor aangifte is gedaan, heeft zich in 2008, 2013 en 2014 voorgedaan.

Advocaat Boumanjal is echter tevreden. “Voor het eerst zegt de rechtbank duidelijk dat ambtenaren die discrimineren, gestraft en vervolgd kunnen worden.” Hij wijst op een eerdere uitspraak van de rechtbank uit 2021, toen nog steeds de lijn leek te worden gevolgd dat ambtenaren voor strafrechtelijke aansprakelijkheid verplichtten om in hun eigen belang te handelen. Boumanjal benadrukte tijdens de procedure dat persoonlijk voordeel niet noodzakelijk is en dat discriminatie volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ook de officiële immuniteit kan opheffen.

Belangrijk

Boumanjal vindt dat het feit dat de rechtbank vervolging wegens discriminatie niet langer uitsluit een belangrijke ontwikkeling is, omdat het daardoor makkelijker wordt om discriminerende ambtenaren te bestrijden. “Ons doel was om de rechtbank ervan te overtuigen dat discriminerende ambtenaren onder bepaalde omstandigheden vervolgd kunnen worden.”

Boumanjal vindt het belangrijk dat dit gelukt is, omdat het Openbaar Ministerie nu discriminerende ambtenaren kan vervolgen. “Helaas is het voor mijn cliënten al te laat, maar deze uitspraak heeft een belangrijk signaaleffect voor de toekomst. De functionaris die discrimineert is nu een gewaarschuwd mens.”

Lees ook
“De overheid heeft van mij iemand gemaakt die ik niet wilde zijn”, zegt een van de slachtoffers van de uitkeringskwestie, die ambtenaren aan de kaak stelt

Delen





E-mail de redacteur