Uit de oude doos: Amsterdam Centrale Groothandelsmarkt

Primeur nr. 10 van 24 november 1992 richt zich op de Amsterdamse Centrale Groothandelsmarkt:

De groothandelsmarkt van de Nederlandse hoofdstad is bijzonder in zijn soort. De Jan van Galenstraatmarkt, inmiddels ruim 58 jaar oud, bruist van de commerciële activiteit, terwijl de oudere markten vrijwel allemaal in verval zijn. De markt bevindt zich in het centrum van de stad, terwijl nieuwere markten het stadscentrum ontvluchten en zich aan de rand van de stad vestigen.

Marnixstraat
In 1934 werd de Amsterdamse groothandelsmarkt in gebruik genomen. Tot die tijd vond de handel plaats op de Marnixstraat. De groothandelaars, gewend aan de relatieve anarchie van de Marnixstraat, plaatsten tijdens de opening een grafsteen in de foyer van de Centrale Markt, waarmee ze onderstreepten dat naar hun mening het uur van de dood voor de groothandelaars was aangebroken. Ook huisvrouwen kunnen in de Marnixstraat boodschappen doen. Op de Centrale Groothandelsmarkt waren dergelijke situaties ondenkbaar. De gebouwen stonden op een afgesloten terrein, waar strenge regels golden. Iedereen die de markt wilde betreden, moest over een identiteitskaart beschikken. Bovendien was de huur vele malen hoger. Dit betekende dat na opening het aantal groothandels daalde van 330 naar 200.

Centrale Hal
Het meest opvallende gebouw op de markt is ongetwijfeld de markt, die 100 meter lang en 70 meter breed is. Naast de talrijke pakhuizen van groothandels fungeerde het paviljoen in het verleden als ruimte voor de coöperatieve veiling ‘Amsterdam’. Bovenaan de hal bevinden zich galerijen die naar de kantoren leiden. Deze kantoren waren bestemd voor marktgroothandelaren, tussenpersonen en exportbedrijven. enz In de loop der jaren kwamen de kantoren leeg te staan, waarna ze in gebruik werden genomen door dienstverlenende bedrijven zoals banken, verzekeringsmaatschappijen, uitgeverijen etc.
Vroeger was de markt omgeven door grachten. Veel tuinders brachten hun producten per boot en verkochten deze van tevoren op de markt. Zo werd in 1950 ruim de helft van de aardappelen per schip aangevoerd.

Het monument voor de Tweede Wereldoorlog siert de gevel van de Centrale Hal

Centrale Markt wordt Centrale Groothandelsmarkt
Door de jaren heen is het aantal kopers aanzienlijk toegenomen. Niemand durfde deze echter uit te breiden, omdat de toekomst van de markt aan de Jan van Galenstraat onduidelijk was. Toen in 1977 het besluit werd genomen om de markt op de huidige locatie te behouden, brak er onder de groothandelaars een investeringsgolf uit. Verschillende groothandelaren bouwden hun eigen gebouwen aan de oost- en westzijde. Aan de westkant zaten de aardappelgroothandelaren naast elkaar. Aan de oostkant van de markt, waar vroeger pakhuizen bij de binnenkomsthavens stonden, zijn deze vervangen door moderne gebouwen. De grote kamer wordt nu in versneld tempo aangepakt. De grote markt wordt gesloopt en er wordt een benedenhal gebouwd. De verwachting is dat een aantal bedrijven die nog in de grote hal aanwezig zijn en financiële of opvolgingsproblemen hebben, niet naar de nieuwe hal zullen verhuizen. De helft van het dak van de nieuwe kamer zal worden gebruikt voor parkeren. Momenteel is 40% van de 26 hectare grond ontwikkeld.