‘Het Rijk houdt heel weinig rekening met gemeentelijke begrotingen, Den Haag richt zich vooral op de eigen begroting’

1 maart 2024 om 8:00 uur

Beleid

ERMELO (ANP) Gemeenten en provincies moeten steeds meer doen met heel weinig geld. Het College van Bestuur (ROB) waarschuwt hiervoor in een bericht dat donderdag is gericht aan demissionair minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken). De ROB spreekt van een “progressieve erosie van de financiële beleidsruimte.”

Het advies is om helder te zijn over de rol van gemeenten en provincies. “Wat is de rol van gedecentraliseerde, autonome of automatische autoriteiten?” Als overheden meer ruimte krijgen om hun eigen beslissingen te nemen, moeten zij ook meer financiële risico’s nemen, redeneert de Raad. Maar als hen van bovenaf veel taken worden opgelegd, moeten ze daar ook voldoende geld voor krijgen.

De ROB signaleerde hetzelfde probleem al in 2021 en bracht hierover een belangrijk advies uit. Volgens de Raad is er sindsdien weinig veranderd. Integendeel, het dreigt verslechtering. Vaak komt het voor dat de uitgaven die worden toegerekend aan de door Den Haag opgelegde taken sneller stijgen dan het geld dat de provincies en gemeenten hiervoor ontvangen.

Adviseurs stellen voor om de begrotingswetten aan te passen. Ze richten zich nu vooral op het in evenwicht brengen van de rijksbegroting, terwijl er volgens de ROB weinig rekening wordt gehouden met de begroting van provincies en gemeenten.

Tot 1997 moest de Wet op de Financiële Verhoudingen worden aangepast als de regels met betrekking tot de verdeling van geld tussen decentrale overheden veranderden. Als gevolg hiervan ontstond er ook een politiek debat hierover in het parlement. Het gemeentebestuur stelt voor om deze praktijk te herstellen.

Een nieuwe manier om geld te verdelen tussen gemeenten en provincies zorgt voor onrust. Vanaf 2027 wordt rekening gehouden met de groei van de economie (bruto binnenlands product) om te bepalen hoeveel geld gemeenten en provincies zullen ontvangen. Wat hierbij volgens de Raad over het hoofd wordt gezien, is dat de kosten voor decentrale overheden niet altijd overeenkomen met de economische groei.