Gehoorverliesalarm: een half miljoen Nederlanders volgt gesprekken niet en sluit zich af

Van de 1,5 miljoen Nederlanders met een matig tot ernstig gehoorverlies heeft één op de drie last van het fenomeen ‘fading’: het gevoel er niet meer bij te horen, simpelweg omdat ze anderen moeilijk kunnen verstaan. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Motivaction, in opdracht van Specsavers.

Brecht Faber, 23, uit Leeuwarden, is een ervaringsdeskundige. Hij heeft sinds zijn achtste problemen met zijn gehoor als gevolg van een oorontsteking. De leerling voelt zich niet altijd op zijn gemak, vooral niet op sociale bijeenkomsten, zoals verjaardagen. “Ik heb me deels geïsoleerd van de omgeving, omdat ik anders niet meer alles zou kunnen volgen. Je hoort zoveel dingen om je heen, er zijn zoveel gesprekken. Ik kan me maar op één ding concentreren. “Ik mis veel dingen.”

Hetzelfde geldt voor uitgangen. “Ik drink maar één extra drankje, omdat ik anders bang ben dat mijn vrienden mij niet aardig zullen vinden. Ik wil niet altijd zeggen ‘wat?’ of ‘wat zeg je?’ telefoongesprek. Daarom kost het veel energie om door te gaan.”

‘We moeten dit stoppen’

Een groot deel van de jongeren met gehoorverlies voelt zich onzeker, depressief en angstig. 300.000 Nederlanders geven zelfs aan de regie over hun leven te verliezen. Goed kunnen horen is de basis om goed te kunnen participeren, vooral op sociaal vlak, zegt Eric Schoenmakers, senior onderzoeker op het gebied van eenzaamheid en conversatie bij Fontys.

‘Het is een vicieuze cirkel. Als iemand slechthorend is op een verjaardagsfeestje, heeft hij niet het gevoel dat hij bij de groep hoort. De extra aandacht die nodig is om mee te doen vraagt veel energie. Dat is vermoeiend. En dan bestaat de mogelijkheid dat iemand de volgende keer thuis blijft, met alle gevolgen van dien.”

De zorgaanbieder voor doven en slechthorenden (GGMD) signaleert de komende jaren een toename van het gehoorverlies in Nederland. “Als we hier geen einde aan maken, gaat het de samenleving veel geld kosten”, zegt Saïd Bellari, medisch directeur en psychiater bij de GGMD. “Mensen die hun gehoorproblemen niet op tijd aanpakken of op psychosociaal vlak naar de achtergrond verdwijnen, komen uiteindelijk in de zorg terecht. Den Haag zou met dit onderzoek veel geld en energie moeten steken in preventie.”

Schaamte en onzekerheid

Praten over gehoorverlies is, vooral onder jongeren, een taboe dat we moeten doorbreken, zegt Schoenmakers. “Veel mensen houden hun klachten voor zichzelf, omdat gehoorverlies vaak aan leeftijd wordt toegeschreven. Het is iets voor oudere mensen, denkt men. Dat is niet waar. “Gehoorverlies komt steeds vaker voor, niet alleen vanwege de vergrijzing, maar ook omdat onze samenleving steeds luidruchtiger wordt.”

Vervaging is een fenomeen dat vaak onopgemerkt blijft door de omgeving. “Daarom is het zo belangrijk om dit een naam te geven. Dat garandeert erkenning. Pas als je iets benoemt, wordt het tastbaar en kun je er iets aan doen.”

Mensen zijn bang om over gehoorverlies te praten vanwege onzekerheid en schaamte. Angst dat de ander het niet zal begrijpen. Het is immers onmogelijk om van buitenaf te zien of iemand slechthorend is. Juist om deze reden zijn veel mensen met tinnitus (een aanhoudend oorsuizen) terughoudend om erover te praten. Een reden tot zorg is dat bijna de helft van de mensen met gehoorverlies nog nooit door een audicien is onderzocht.

Het taboe doorbreken

Verder valt op dat jongeren tussen de 18 en 24 jaar vaker last hebben van flauwvallen dan ouderen. Dat heeft te maken met de levensfase waarin iemand zich bevindt, zegt Gert-Jan Hendriks, hoogleraar klinische psychologie aan de Radboud Universiteit. “Fading gaat over hoe je je voelt in een sociale context. Jongeren staan midden in het leven, hebben doorgaans veel sociale contacten en willen aan alles meedoen. Het niet sociaal kunnen participeren heeft een nog grotere impact op hun mentale welzijn.”

Hoorspecialist Specsavers wil het taboe doorbreken. “Door meer onderzoek te doen naar vervaging willen we de kennis vergroten en meer ideeën verzamelen om de participatie van slechthorenden in de samenleving te vergroten”, zegt directeur Wouter van der Hoeven. Verschillende organisaties, psychologen en wetenschappers sluiten zich aan bij het ‘Stop fade-out’-initiatief van Specsavers.

Het is niet de heilige graal

Voor sommigen biedt een hoortoestel soelaas, maar het is zeker niet de heilige graal, waarschuwt KNO-arts Dennis Kox. “Niet iedereen voelt zich sociaal comfortabeler als hij een hoortoestel draagt. Bovendien is vervaging ook onderhevig aan totaal verschillende factoren. Zoals het probleem dat bij oudere patiënten steeds meer sociale contacten afsterven, dat de ongemakken die met het ouder worden gepaard gaan ook leiden tot verminderde sociale contacten (niet meer kunnen autorijden, fietsen, lopen) en waarschijnlijk nog veel meer factoren. Het observeren van al deze factoren en het aanbieden van hulpmiddelen hiervoor is uiteraard een hele goede stap om verdwijningen te voorkomen of te behandelen.”

Normaal gesproken wachten mensen met gehoorproblemen zeven tot tien jaar voordat ze professionele hulp zoeken. Volgens VeiligheidNL is aandacht voor gehoorverlies cruciaal, omdat “het negeren ervan een grote impact kan hebben op de kwaliteit van leven.” Het gespecialiseerde centrum wijst er ook op dat er een relatie bestaat tussen leeftijdsgebonden gehoorverlies en het ontstaan van dementie.

Gehoorverlies is een mondiaal probleem. Het aantal mensen met een gehoorbeperking zal naar verwachting in 2050 verdubbelen tot 900 miljoen.

Leave a Reply Cancel reply