‘De Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw kan zo’n 2.400 euro per jaar opleveren’

Gedeputeerde Staten van Utrecht willen 2 miljoen euro investeren in de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw. De eerste pilots zijn inmiddels uitgevoerd. De vertegenwoordiger van Landbouw, Mirjam Sterk (CDA), en de regiovoorzitter van LTO Noord, Jeroen van Wijk, leggen uit hoe deze monitor eruit gaat zien.

Hoe gaat de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw werken?

Sterk: ‘Boeren kunnen zich vrijwillig aanmelden. Daarnaast moet je als boer minimaal een bepaald aantal basispunten behalen om te kunnen deelnemen. Daarom hebben wij streefwaarden opgesteld waar jij naartoe kunt werken.

‘Punten worden verdiend afhankelijk van de stappen die gevolgd kunnen worden. Het aantal punten bepaalt de vergoeding. Hoe meer punten u verdient, hoe hoger de vergoeding. Daar ligt de prikkel.

‘Er is nog geen verdienmodel. Uit ervaringen van andere provincies weten we dat er gemiddeld zo’n 2.400 euro per jaar kan worden verdiend.’

Wat zal die beloning inhouden?

Sterk: ‘Wij starten het project met melkproducenten en hebben per producent maximaal 5.000 euro beschikbaar gesteld. Dit budget hebben wij gereserveerd met provinciale middelen. Het geld staat dus vast en we hoeven niet te wachten op geld van de overheid. Daarom kunnen nu honderd boeren meedoen aan de monitor.

‘Ik wil gewoon het geld uitgeven waarvan ik zeker weet dat ik het voor vier jaar kan voorzien. Wij denken aan boeren die actie willen ondernemen. In essentie gaat het erom dat je samen met de experts en elkaar haalbare doelen stelt, zodat ze aan de slag kunnen en er iets voor krijgen.’

Hoe is de monitor gemaakt?

Van Wijk: ‘Het vormen van een managementgroep en twee pilots; één in de Veenweide en één in Kromme Rijn. In de Veenweide waren de boeren unaniem enthousiast, in de Kromme Rijn was het wat ingewikkeld en ik denk dat dit tot het laatste moment zo zal blijven.

‘We hopen dat er binnenkort iets komt waar beide partijen zich van kunnen voeden en dat het echt als iets positiefs wordt ervaren. Utrecht kent verschillende gebieden met klei, veen of zand. Het allerbelangrijkste is dat al deze gebieden proportioneel in kaart worden gebracht aan kritische prestatie-indicatoren of KPI’s.’

Tekt gaat verder onder de video.

Hoe werkt scoren?

Van Wijk: ‘We moeten ervoor zorgen dat de classificatie voor alle bedrijven hetzelfde blijft en daarmee ook de financiële prikkel. Stel dat iemand op veenweiden hetzelfde deed als op kleiweiden. Dan moeten die bedrijven ook evenveel punten kunnen scoren.

‘We moeten proberen agrarische ondernemers meer macht te geven. Waar ze goed in zijn, moeten ze nog beter kunnen.’

Moeten deelnemers hun billen ontbloten?

Van Wijk: ‘De gegevens die jij aanlevert worden beschermd en verwerkt door agrarische collectieven. Belangrijk hierbij is dat de data eigendom blijven van de boer en eenvoudig aan te leveren zijn. De data geven vervolgens inzicht waar je als bedrijf scoort en wat je kunt verbeteren. Zo zou de monitor moeten werken.’

Sterk: ‘Daarom hebben wij bewust voor deze landbouwcoöperaties gekozen. Ze staan ​​dicht bij de boer. Ik begrijp heel goed dat boeren hun gegevens graag willen behouden. Ik vind dat het zo goed geregeld is.’

Hoe gaat dit uiteindelijk bijdragen aan het Programma Utrechts Landelijk Gebied (UPLG)?

Sterk: ‘Je zou kunnen zeggen dat de monitor een instrument is om die doelstellingen te bereiken. De UPLG maakt duidelijk wat we gaan doen. Maar deze monitor is een mooi voorbeeld van hoe we het samen met boeren en hun ambachten gaan doen. Wij zijn ook benieuwd wat we van de monitor kunnen leren.

‘We kunnen ook kijken naar dingen die goed werken. Hierover maken we over de hele linie afspraken en proberen we KPI’s mee te nemen. Dan hebben we ook een middel om in ieder geval een aantal van onze doelen te bereiken. Maar de grote vraag blijft natuurlijk of dit gaat lukken.”

Hoe zit het met de relatie tussen Utrechtse boeren en de overheid?

Sterk: ‘De totstandkoming van de monitor viel niet bij iedereen in de smaak. Deelnemers benaderden ons hierover. Dit zijn niet de gemakkelijkste gesprekken, maar ze zijn wel heel belangrijk om te voeren. Zo leren we van elkaar en kunnen we rekening met elkaar houden.

‘Tegelijkertijd hebben we te maken met heel ingewikkelde vraagstukken. We hebben een behoorlijk lastige opgave, omdat de overheid soms ingrijpende dingen van ons eist. Je vraagt ​​dus veel aan boeren; Komt vaak in de pen terecht. Kijk bijvoorbeeld naar het Nationaal Programma Landelijk Gebied, daar moet van alles in zitten.’

Krijgt de boer er niet het beste van?

Sterk: ‘We werken er elke dag aan om de landbouw overeind te houden en perspectief te bieden. Dat zegt veel over hoe wij als provincie hier tegenaan kijken. Het gaat ons niet alleen om doelstellingen, maar ook om perspectief.

‘Als vertegenwoordiger vind ik het belangrijk om niet alleen over boeren te praten, maar ook met hen. De afgelopen jaren heb ik er alles aan gedaan om dat gesprek aan te gaan en de deur open te zetten. Met vallen en opstaan ​​uiteraard. Niet iedereen heeft dat nodig.’

Van Wijk: ‘Ik denk dat de saamhorigheid, althans in Utrecht, onder de boeren zelf over het algemeen heel goed is. Normaal gesproken wijzen we met onze neus één kant op. Ook daar doen wij ons best voor.

‘Ik denk niet dat het project de solidariteit bevordert, omdat het al bestaat. Het zijn vooral de boeren die het verst van de ontwikkelingen af ​​staan ​​en het bestuur die zeggen: ‘Kijk, die zijn niet te vertrouwen.’ “Ik heb er vertrouwen in, maar je moet ook iets te bieden hebben.”

Meer informatie over de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw

De provincie Utrecht streeft naar een circulaire, natuurinclusieve en klimaatneutrale landbouw. In 2030 moet de helft van de Utrechtse bedrijven natuurinclusief zijn en stoppen met fietsen. De 1.175 melkveebedrijven in de provincie kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Het doel van de Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw is om melkveehouders te helpen stappen te zetten naar een duurzame bedrijfsvoering waarbij de natuur betrokken is. Met de monitor kan per agrarisch bedrijf de bijdrage aan water, bodem, klimaat en biodiversiteit worden gemeten. Agrarische ondernemers worden gestimuleerd door kennis te delen en hun inspanningen te compenseren op basis van hun eigen kritische prestatie-indicatoren. Soortgelijke pilottests worden ook in andere provincies uitgevoerd en de eerste resultaten lijken positief. Gedeputeerde staten willen in 2025 ook een Utrechtse Monitor Duurzame Landbouw voor fruittelers invoeren, met kritische prestatie-indicatoren en streefwaarden.