‘Het is verschrikkelijk om je schapen zo te zien’

Normaal gesproken kan hobbyboer Teun Hoeve al zijn schapen tellen vanuit het raam van zijn huis in Zunderdorp. Hij beheert stukken land waar vorig jaar negen schapen graasden. Nu is dat land leeg.

Het blauwtongvirus arriveerde in september vorig jaar op het bedrijf van Hoeve. Het eerste slachtoffer viel begin oktober. “Het dier begon lusteloos gedrag te vertonen.” Aanvankelijk had de boer nog hoop. “Mijn vrouw en ik werken dag en nacht om de dieren in leven te houden.” Het was tevergeefs: binnen een maand was Hoeve al zijn schapen kwijtgeraakt aan de dodelijke dierziekte.

Er is niets aan te doen.

Blauwtong komt vooral voor bij schapen. Het virus wordt niet overgedragen van herkauwer op herkauwer, maar wordt overgedragen op schapen, koeien en geiten via kleine muggen die het virus dragen. Symptomen zijn onder meer hoge koorts, pijn, verlies van eetlust en, in ernstige gevallen, blauwe tong. Volgens het CBS veroorzaakte de mug vorig jaar de meeste schade in Noord-Holland; In 2023 stierven daar ruim 15.000 schapen als gevolg van het blauwtongvirus.

“Het is verschrikkelijk om zulke dieren te zien”, zegt boer Willem Kuiper. Samen met zijn zoon runt hij schapenboerderij de Dikhoeve in Ransdorp. Vorig jaar verloren ze 80 van hun 450 schapen aan de ziekte. “Zoiets hebben wij nog nooit eerder meegemaakt. “Het was een extreem agressieve variant van het virus en er kon niets aan gedaan worden.”

Kuiper vertelt dat de zieke schapen zich anders gedroegen dan normaal: “Normaal kwamen ze rond etenstijd aanrennen, maar nu stonden ze ineens buiten omdat ze zoveel pijn hadden.”

Hoeve moest de dode schapen naar de ingang van zijn erf dragen, zodat hij ze kon ophalen. “Mijn vrouw en ik laadden de schapen met veel moeite op de kruiwagen. Die dieren zijn erg zwaar. Het was verschrikkelijk.”

Wachten op vaccin

Er is een vaccin op komst, maar dat zal volgens de Nederlandse organisatie van schapen- en geitenfokkers waarschijnlijk pas rond de zomer klaar zijn. Deskundigen maken zich daar zorgen over. Door de milde winter kon de schimmelmug rond april verschijnen. Er is nog een complicatie: vorig jaar was een bedrijf de bron van de uitbraak. Dit jaar zijn er een paar duizend plekken die als zaaibed kunnen dienen.

Naast de emotionele aanval is het blauwtongvirus een zware economische klap voor boeren. Kuiper denkt dat hij vorig jaar tussen de twintig- en dertigduizend euro is kwijtgeraakt door het virus. Nu wordt het klaargemaakt voor de lente. Het vaccin lijkt nog heel ver weg, dus zijn bedrijf zet in op de best mogelijke omstandigheden. “Muggen zijn het meest actief in de schemering. “Je kunt ze niet echt buiten houden, maar we kunnen de schapen wel overdag binnen houden en ‘s nachts uitlaten.” Daarnaast zal Kuiper de stal veel ventileren en ervoor zorgen dat uw schapen zo gezond mogelijk zijn.

Droefheid

Hoeve heeft geen andere keuze dan zijn land een tijdje leeg te laten. “Ik wil geen band opbouwen met andere schapen, alleen maar om ze opnieuw aan dezelfde ziekte te zien lijden.” Volgens hem is de kans groot dat nieuwe schapen opnieuw besmet raken. “Ik voelde me hier erg verdrietig over, ik wil het niet nog een keer meemaken.”

De schapen van de amateurboer waren nooit bestemd voor de slacht. “De maaiers zijn te groot voor dit onderdeel. Daarom fok ik al jaren schapen, zij houden het gras kort. ‘Ik denk dat ik nu mijn gazon moet maaien totdat het vaccin er is.’

Luister naar onze wekelijkse metropoolpodcast Amsterdam: