Eritreeërs het land uitzetten door middel van rellen? Makkelijk gezegd, niet zo gemakkelijk om te doen | Beleid

Nadat Eritreeërs een spoor van vernielingen in Den Haag hadden achtergelaten, rezen er vragen van de parlementariërs van die stad. Welke verblijfsstatus hebben de relschoppers en welke gevolgen hebben deze ‘ernstige gewelddaden’ voor hun verblijf in Nederland?

Niet iedereen die asiel aanvraagt ​​in Nederland mag blijven: het percentage Eritreeërs dat vorig jaar een verblijfsvergunning kreeg was 71 procent (ter vergelijking: voor asielzoekers uit Syrië, Afghanistan en Turkije ligt dat percentage rond de 90 procent). Eritrea wordt gezien als een dictatuur en wordt door Nederland daarom al jaren als onveilig beschouwd. In 2023 stond Eritrea op de vierde plaats in de top vijf van herkomstlanden voor asielzoekers. Dat betekent niet dat Eritreeërs massaal naar Nederland komen: van alle asielzoekers vorig jaar kwam 5 procent uit Eritrea, 2.345 personen. Dat aantal stijgt: in 2022 vroegen 1.365 mensen uit het Oost-Afrikaanse land asiel aan in ons land. Volgens de IND werd van de 30 procent Eritreeërs die in 2023 geen verblijfsvergunning kregen, ongeveer de helft afgewezen omdat zij eerder asiel hadden aangevraagd in een ander Europees land.

Als dat mogelijk is. De verblijfsvergunning kan aan iedere asielzoeker worden ingetrokken, maar dat kan niet zomaar. De immigratiedienst van de IND kan deze toestemming bijvoorbeeld intrekken als een asielzoeker onherroepelijk (zonder beroepsmogelijkheid) is veroordeeld voor een ernstig misdrijf, waarop een gevangenisstraf van minimaal tien maanden staat. Maar ook dan wordt de asielvergunning niet automatisch ingetrokken, legt een woordvoerder van de IND uit. “Het wordt dan verwerkt in het algemene verhaal.” In een Europese richtlijn wordt ook onderzocht of iemands gedrag ‘een ernstige bedreiging vormt voor de openbare orde’.

Maar hoe langer iemand in Nederland verblijft, hoe groter de straf zou moeten zijn voor het intrekken van de vergunning, aldus de woordvoerder van de IND. VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans vroeg onlangs aan staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) of deze regels niet aangescherpt konden worden. Verblijfsvergunningen kunnen dan eerder worden ingetrokken. Nu gebeurt dat doorgaans niet: in 2022 trok de IND twintig verblijfsvergunningen in. Daarnaast werden dat jaar tien asielaanvragen afgewezen vanwege bedreigingen voor de openbare orde.

De verblijfsvergunning kan worden ingetrokken, maar in de praktijk is er geen sprake van gedwongen terugkeer. Het regime van Eritrea verwelkomt terugkerende staatsburgers niet bepaald met open armen, blijkt uit een VN-onderzoek naar Eritreeërs die door Egypte naar het land zijn gestuurd. Van velen van hen is na hun terugkeer ‘niet meer iets vernomen’, blijkt uit het proces-verbaal dat het ministerie van Buitenlandse Zaken in december over Eritrea heeft opgesteld. Teruggekeerde Eritreeërs riskeerden lange gevangenisstraffen, mishandeling en verplichte militaire dienst (die in het land tot tien jaar kan duren).

Luister ook naar onze Politiek Sluiten podcast. Al onze podcasts vind je op ad.nl/podcasts.

Volgens de Nederlandse autoriteiten is vrijwillige terugkeer naar Eritrea mogelijk zolang de Eritreeër het land heeft verlaten met toestemming van de Eritrese autoriteiten. Er wordt dus niet ‘op voorhand’ van uitgegaan dat er bij terugkomst ‘ernstige schade zal ontstaan’.

De woordvoerder benadrukt dat het besluit van de immigratiedienst van de IND om de verblijfsvergunning in te trekken geen invloed heeft op de mogelijkheid om iemand terug te sturen. “Het is niet zo dat je je verblijfsvergunning behoudt omdat ze die niet kunnen teruggeven.” Voor buitenlanders zonder verblijfsvergunning is het verblijf in Nederland veel lastiger, omdat zij dan illegaal in ons land verblijven. Ze kiezen er vaak voor om naar een ander land te gaan.

Ze hebben geen verblijfsvergunning meer, maar zijn wel al Nederlander. De overheid kan u het Nederlanderschap ontnemen. Maar er gelden nog strengere eisen: iemand moet veroordeeld zijn voor oorlogsmisdaden of terrorisme. Het Nederlandse paspoort kan alleen worden ingetrokken als iemand ook een andere nationaliteit heeft. Dit om te voorkomen dat iemand staatloos wordt. Een veroordeling voor een ernstig misdrijf kan echter gevolgen hebben voor iemand die een Nederlands paspoort wil aanvragen: als u Nederlander wilt worden, mag u geen gevaar vormen voor de openbare orde.

Bekijk hier al onze politieke video’s: