‘Er is veel onzekerheid over onrust bij Eritreeërs in Den Haag’

Wie begon de rellen in Den Haag? Waren het tegenstanders van het regime die een bijeenkomst van aanhangers aanvielen? Of was het het werk van de eigen regering van Eritrea, die wil dat haar tegenstanders in het buitenland naar Eritrea worden teruggestuurd, zodat ze kunnen worden geëlimineerd?

Hoogleraar internationale betrekkingen en Eritrea-expert Miram van Reisen sluit niets uit. Daarom wil hij dat er een gedegen onderzoek komt naar de geweldsuitbraak van gisteravond, waarbij acht politieagenten gewond raakten en voor tienduizenden euro’s schade aanrichtten. De politie heeft dertien mannen aangehouden.

Eritrea kent een dictatuur. Er is geen persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting en godsdienst is beperkt, zegt mensenrechtenorganisatie Amnesty International. Kritiek op de regerende partij en de president wordt bestraft met verdwijningen, marteling en lange gevangenisstraffen. Om deze reden zijn veel Eritreeërs naar het buitenland gevlucht. Er wonen nu zo’n 25.000 in Nederland.

Dit zijn niet alleen politieke vluchtelingen. Vooral in de jaren tachtig, toen in Eritrea een bevrijdingsoorlog woedde, vluchtten Eritreeërs naar het buitenland om aan oorlog en geweld te ontsnappen, onder meer naar Nederland. Onder de Eritreeërs die hier al enige tijd verblijven bevinden zich veel aanhangers van president Afewerki, die sinds 1993 aan de macht is, zegt Van Reisen.

Dat regime heeft een lange arm. Uit het radioprogramma Argos kwam in 2017 en 2020 naar voren dat geheim agenten van het regime Eritreeërs in Nederland intimideerden. Eritreeërs werden ook onder druk gezet om geld te betalen. Als ze weigerden, zou hun familie in Eritrea daaronder kunnen lijden.

In verschillende landen, waaronder Nederland, hebben zich de afgelopen jaren botsingen voorgedaan tussen voor- en tegenstanders van Afewerki. Zo raakten vorig jaar in Rijswijk meerdere mensen gewond tijdens een Eritrees feest ter ere van de Eritrese onafhankelijkheidsdag. In Duitsland en Zweden leidden soortgelijke demonstraties tot rellen.

Van Reisen sluit niet uit dat de Eritrese regering iets te maken heeft gehad met de rellen van gisteren in Den Haag. “We hebben bij eerdere incidenten ook gezien dat het regime paramilitaire groepen heeft getraind en ingezet om die rellen te starten.”

Hij wijst op rellen onder Eritrese asielzoekers in Tel Aviv vorig jaar. Honderden voor- en tegenstanders van het regime kwamen in botsing met elkaar en met de Israëlische politie. Er werden ruim 140 gewonden gemeld. Volgens Van Reisen zijn de rellen begonnen door Eritrese paramilitairen.

Hij sluit niet uit dat dit ook in Den Haag is gebeurd. Het doel zou dan zijn dat Eritrese vluchtelingen met afkeurende ogen worden bekeken en dat Nederland besluit hen terug te sturen. “Ze zouden natuurlijk het liefst hebben dat die oppositieleden teruggestuurd worden naar Eritrea, omdat ze dan binnen korte tijd kunnen worden afgemaakt.

Van Reisen heeft geen aanwijzingen dat de Eritrese regering heeft ingegrepen in de Haagse rellen, maar wil dat dit goed wordt onderzocht. “Dus wat ik wil zeggen is: we moeten dit echt verder onderzoeken. We moeten onderzoeken wie die rellen in Den Haag heeft veroorzaakt.”

Van Reisen gelooft niet dat alle aanwezigen op de bijeenkomst in Den Haag aanhangers van het regime zijn. “Er zullen zeker ook mensen onder de zogenaamde feestgangers zijn die niet in de problemen willen komen, omdat het regime hier invloed heeft en intimideert. Als je niet loyaal bent aan het regime, zullen jij en je gezin thuis lijden.” In Eritrea zullen ze ervoor lijden, ze zullen ervoor lijden, dus soms is het de gemakkelijkste manier of misschien wel de enige mogelijke manier om gewoon te doen alsof je je bij dat regime aansluit.