Navalny werd herdacht op de Dam: ‘Hij symboliseerde de hoop op een ander en vrij Rusland’

Oxana Pleshko (50), dochter van een Oekraïense vader en een Russische moeder, voelt zich niet lekker sinds ze vrijdag het nieuws hoorde van de dood van haar held Alexei Navalny. Hij woont al ruim vijftien jaar gelukkig in Nederland, maar droomt altijd van een democratisch Rusland. Dankzij oppositiefiguren als Navalny. Dat hij in 2021 na zijn vergiftiging toch terugkeerde naar Moskou gaf hem hoop. Tot gisteren. Met zachte stem: “Toen bleek het onmogelijk om Poetin te confronteren.” In haar hand houdt ze een bosje lichtrode anjers.

Zaterdag rond het middaguur ontmoet hij een paar honderd gelijkgestemden op de lagere trappen van het Nationaal Monument in het centrum van Amsterdam. De reden waarom hij de spontane herdenking bijwoonde. Met zijn gezin in Moermansk, in het uiterste noordwesten van Rusland, kan hij niet praten over wat er is gebeurd. “Zij zien het heel anders. Voor hen is oppositie een slecht woord.” Ze veegt haar tranen weg. “En ik begrijp het ook. “Ze weten niet beter.”

Bord

In een cirkel rond een grote foto van Navalny en het plaatsen van bloemen, kaarsen en kaarten (“Hij stierf niet, hij werd vermoord”) hebben sommige aanwezigen een Russische vlag over hun schouders gedrapeerd. Iets achter de menigte staat Vladimir, 36, met een bordje op zijn borst waarop in zijn moedertaal staat: “Bedankt voor de hoop.”

Hij zegt dat hij Navalny volgt sinds de politicus in 2013 een mislukte poging deed om burgemeester van Moskou te worden. “Voor mij symboliseerde hij de hoop op een ander, vrij en corruptievrij Rusland. Ik ben hem daar dankbaar voor.”

Hij is niet bang dat de hoop met zijn dood is verdwenen. “In het laatste shot van de documentaire over zijn gevecht zegt Navalny wat we moeten doen als hij wordt gedood: ‘Geef niet op en blijf vechten.’” Dat kost tijd, doorzettingsvermogen en zelfs mensenlevens, verzucht hij. ‘Jij weet het ook.’ De jonge Rus wijst op de tekst op de plaquette onderaan het monument, die anderen eerder voor hem vertaalden: “Vrijheid kan niet als vanzelfsprekend worden beschouwd.” Hij knikt.

Lees ook
De eerste keer dat ik Navalny zag: bij een extreemrechtse demonstratie

Kavel

De groep supporters op het plein is inmiddels uitgegroeid tot een paar honderd mensen. Ook de bloemenzee zwelt langzaam aan. Andrej Ozeror (31) kocht een boeket gedroogde gele bloemen voor de man in wie hij zoveel geloofde. “Voor mij was Navalny het symbool van de toekomst. Dat democratische innovaties mogelijk zijn.” De programmeur heft zijn handen naar de hemel, alsof hij wil zeggen: “Wat nu?” Hij herinnert het zich niet. En hij is hierin niet de enige. Een jong Russisch meisje met een groot boeket rode tulpen kan niet eens een woord zeggen. “Het spijt me.” Op de achtergrond klinkt een gezang, gevolgd door het zingen van zijn naam: “Na-val-ny. Naval-ny!”

Vrienden Veronica en Katja (“Als we onze achternaam onthullen, kan dat problemen veroorzaken”) kijken hem op afstand zwijgend aan. Ze zijn allebei 41 jaar oud en werken al jaren in Nederland. De link met Rusland is niet minder belangrijk. “Normaal gesproken doe ik niet mee aan demonstraties”, zegt Katja. Maar deze keer had hij het gevoel dat hij geen keus had. “Dit is anarchie van de ergste soort en daarom moet ik hier zijn.” Want als zelfs Navalny zou kunnen blijven glimlachen, wie is zij dan om de hoop op te geven? Haar vriendin knikt zachtjes. “Zoals Dostojevski zei: de hoop sterft uiteindelijk.” Hij lijkt niet erg overtuigd.

Delen





E-mail de redacteur