500 miljoen voor academische startups in Amsterdam

Om het een beetje respectloos te zeggen: Oscar Kneppers (57) gaat het trucje herhalen. Nou ja, trucje: ruim dertien jaar geleden richtte hij Rockstart op, de accelerator die wereldwijd ruim 350 startups heeft voortgebracht en nog steeds sterk is.

Amsterdams Centrum voor Ondernemerschap

Vorig jaar hebben Amsterdamse universiteiten, hogescholen en academische ziekenhuizen Kneppers aangetrokken om hun gezamenlijke Amsterdam Centre for Entrepreneurship (ACE) te leiden.

De appeltaart, gezien worden nalatenschap.

Maar dat is het niet waard. De ondernemer die vóór Rockstart de mediamerken Emerce en Bright oprichtte, kwam niet in de winkel en leidde jaarlijks twee cohorten startups naar de beroemde demodag.

Minder sexy dan Rockstart

‘Wat ik vond was een geweldige incubator, misschien minder sexy dan Rockstart. Maar er zit hier veel meer potentieel in kwaliteitsbedrijven dan het oprichten van nog een startup die als het ware goedkope pizzadozen aan de andere kant van de wereld levert.’

Bijna een jaar na zijn benoeming wil hij iets over zijn plan prijsgeven. Een plan om honderden nieuwe bedrijven op te bouwen uit de schatkamer van Amsterdam aan onderzoek, creativiteit en zakelijk potentieel die daarvoor openstaat. ‘Ik heb hier zes maanden met alles en iedereen gepraat. En ik vroeg niet eerst: wat wil je? Ik dacht: wat is hier echt nodig, wat doet recht aan deze overvloed aan kennis en ervaring?’

Iets nieuws na Origin en schapenwol

‘Nadat ik Rockstart verliet, heb ik mij in 2020 samen met Origenes gericht op de heropleving van traditionele maakbedrijven en vervolgens op een businessmodel om de miljoen kilo schapenwol die in Nederland wordt verspild, te benutten. Laten we zeggen dat geen van deze dingen een goede start kende. Daarom wilde ik iets nieuws doen, maar wel iets dat de magie van het creëren van iets nieuws benadert, al had ik geen zin meer om helemaal opnieuw te beginnen.’

Lees ook: Oscar Kneppers gaat maakbedrijven helpen: ‘Dit kan mijn laatste bedrijf zijn’

‘Op een gegeven moment hoorde ik tijdens het hardlopen een interview met de burgemeester van Amsterdam, Halsema, en ik dacht: nu ga ik natuurlijk ook professioneel aan de slag voor publiekszaken, voor Amsterdam!’ En je zou het niet geloven: ik klap thuis mijn laptop open en ‘ping!’ – via een LinkedIn-update kwam de vacature bij ACE binnen. Ik zat ooit in een jury bij ACE en dacht: ik kan doen wat ze van mij vragen. Maar de vraag was natuurlijk of ze mij wilden.

Caempus, voor academische ondernemers

Net als Rockstart, de naam die Kneppers aanvankelijk claimde voor een startup-documentaire, begint ook zijn nieuwe startup-community met een naam: Caempus. “Ik geloof in sterke merken, het opbouwen van levendige gemeenschappen en het vertellen van een samenhangend verhaal.” De letters in de naam Caempus betekenen Academische Ondernemers, en hij wil een aantal van hen uitnodigen uit hun vergaderruimtes en onderzoekslaboratoria.

200 startups per jaar

The big picture: Als alle kennisinstellingen en academische ziekenhuizen in Amsterdam hun krachten bundelen, bijvoorbeeld StartHub aan de VU, Startup Village of DemonstratorLab aan de UvA en vele andere initiatieven rond ondernemerschap onder de paraplu van Caempus, ontstaat er een fabriek van fenomenale startups . . “Uiteindelijk wil ik een grote familie van academische ondernemers creëren die vanaf 2030 elk jaar 200 nieuwe bedrijven genereert.”

—Weet je hoeveel onderzoeken er hier in Amsterdam worden uitgevoerd? Ruim 11.000! Als slechts één procent hiervan een bedrijf zou worden, zouden we het hebben over 100 startups per jaar. En als die aanpak werkt, zullen we dat aantal binnen een paar jaar verdubbelen.” Bij deze ambitie is ook geld betrokken: van de eerste financiering tot vervolgrondes om externe investeerders aan te trekken om spin-outs te helpen lanceren.

Evergreen-fonds van 150 miljoen

Ook in die zin wil Kneppers iets groots doen: met een fonds van 150 miljoen euro, afkomstig van zijn academische aandeelhouders, maar ook van (regionale) overheidsfondsen, family offices en liefst een klein deel van crowdfunding om de ‘wereldwereld’ erbij te betrekken. in het buitenland”.

‘Het fonds hoeft niet binnen een jaar compleet te zijn; Caempus is een project dat jaren zal duren. Maar ik denk dat het mogelijk is.’ Het fonds wordt een permanent, zichzelf onderhoudend fonds en de opbrengsten van exits zullen we binnenkort herinvesteren in opkomende startups.’

Het Caempusfonds kan het beste met één fonds worden vergeleken soeverein gezondheidsfonds, een staatsfonds zoals dat van Noorwegen, gericht op de lange termijn. ‘Als alleen het private venture capital-model wordt toegepast, willen aandeelhouders vaak op relatief korte termijn winst maken en worden er zwakke kippen grootgebracht. Dit academische fonds investeert op een andere manier, een coöperatief model waarin alle geïnteresseerde partijen meedoen, maar niemand haast heeft. En het fonds voor academische ondernemingen kan blijven groeien tot het 500 miljoen bedraagt.’

Ja! Delft, Techleap en The Next Web-team

Heel openhartig: Caempus is momenteel niet veel meer dan een PowerPoint-presentatie die Kneppers doorbladert in een onlangs gerenoveerd universiteitsgebouw op het Roeterseiland. Maar de afgelopen zes maanden heeft het de steun gekregen van zijn aandeelhouders en toezichthouders.

Ook heeft het zijn team uitgebreid met mensen die bijvoorbeeld Yes!Delft, The Next Web en Techleap op hun CV hebben staan. Jouw nieuwe bedrijfsbouwer gaat pas in september, bij de start van het nieuwe studiejaar, daadwerkelijk aan de slag. Dan wordt duidelijk wie zich bij zijn ambitie wil aansluiten.

Alternatief voor gefragmenteerde startup-initiatieven

Is het geen politiek moeras om te strijden tegen eigenaren die toezicht houden op hun eigen winkel? ‘O, weet je wat het is? Ik hoor nergens bij. Ik zal nooit deel uitmaken van de universiteit of een academisch ziekenhuis, noch zal ik deel uitmaken van een investeringsmaatschappij. Ik spreek de taal niet, ik zie het gevaar niet en ga over het algemeen mijn eigen weg. Maar bovenal bied ik een aantrekkelijk alternatief.’

‘Nu zijn al die ondernemerschapsprogramma’s zo versnipperd dat elk instituut zijn eigen startup-dorp of ondernemersinitiatief heeft. Ze moeten elk jaar de hoed passeren en krijgen nooit echt de schaal en zichtbaarheid die ik van Caemus verwacht. Ik kan en wil niemand dwingen of overtuigen, maar ik maak het wel aantrekkelijk om mee te doen. In die zin werkt een achtergrond als deze als de zwaartekracht. Iedere docent, onderzoeker en student kan Caempus op de een of andere manier gebruiken om te groeien als ondernemer. Het moet een begrip worden.

Het opbouwen van ondernemingen rond academici

Kneppers ziet vooral grote kansen om het ondernemerschap en de creativiteit die hij vorig jaar op de HvA-universiteiten zag te verbinden met de vele briljante wetenschappers en gemotiveerde studenten die onderzoek doen. “In sommige gevallen zal het mogelijk zijn om van onderzoekers ondernemers te maken, maar dit zijn uitzonderingen. Bovenal moet je ze bevrijden door ze te helpen een team op te bouwen, geld in te zamelen en uiteindelijk een bedrijf op te richten. Vergelijk het met de muziekindustrie: denk je dat Lady Gaga haar eigen tour plant?

Die 11.000 onderzoeken zijn een schatting van een collega. Want niemand weet precies wat er in Amsterdam wordt onderzocht en nog minder of dat onderzoek ook een bedrijf kan worden. ‘Ik verwacht niet dat onderzoekers ineens massaal naar Caempus komen, en daarom wil ik de studenten erbij betrekken als ontdekkingsreiziger en vaandeldrager. Soms doen ze ook mee aan onderzoek, we moeten ze erbij betrekken en stimuleren om ons te vertellen wat ze doen, zodat wij weten wat er allemaal beschikbaar is. Een leger Caempus-studenten, zoiets. Ik zie het recht voor me.’

Onderwerpen waar Amsterdam opvalt

Kneppers wil Caempus organiseren rond 7 thema’s waarin Amsterdam zich echt onderscheidt van andere universiteitssteden in de wereld. ‘Misschien mensgerichte AI, neuropsychologie of een breed onderwerp als Veroudering: iets dat u zal helpen resultaten te bereiken in de nabije toekomst. Ik kan alleen maar een agnostisch systeem creëren, waarbij de keuze op welke gebieden afhangt van andere.’

‘Op dit moment zijn we alles reis van een academisch ondernemer zodat we straks iedereen kunnen helpen of faciliteren: van de nieuwsgierige student en de ondernemende onderzoeker, tot het groeiende bedrijf in kunstmatige of kwantumintelligentie, tot de geherinvesteerde alumnus die na één exit de volgende generatie aan de macht zet en wil helpen. Een incubator of accelerator vertegenwoordigt maar een klein deel van dat traject.’

Vermijd problemen met intellectueel eigendom

Het omzetten van onderzoek in het bedrijfsleven, of in de valorisatie van kennis, is iets waar al tientallen jaren over wordt nagedacht en gesproken. Het is bovendien één van de drie belangrijkste taken van kennisinstellingen, naast onderwijs en onderzoek. Maar als je het ondernemers vraagt, zullen velen klagen over hoe inflexibel universiteiten zijn met hun intellectuele eigendom.

In ruil voor hun kennis willen ze terecht participeren in nieuwe academische bedrijven, maar het kan misgaan als deze nieuwe bedrijven zich via nieuwe financieringsrondes proberen los te maken van hun oorspronkelijke aandeelhouders. Hoe vermijdt Caempu kwesties op het gebied van intellectueel eigendom? “Gelukkig hebben we IxA, Innovation Exchange Amsterdam, een hele goede club met veel juridische en financiële ervaring die ook een effectief raamwerk nodig heeft, in plaats van alleen maar te wachten tot er een onderzoeker binnenkomt.”

Stanford in Amsterdam

“We hebben in Amsterdam echt alle ingrediënten om Caempus goed te presenteren.” Uiteindelijk ziet Kneppers het als een echt langetermijndoel voor Caempus om het Stanford-effect in Amsterdam te verzekeren. ‘Mensen zeggen: ik ga in Amsterdam studeren, want daar is dit of dat bedrijf geboren, net zoals Google op Stanford is geboren. En dat alumni met succesvolle startups hier ook terugkomen als investeerders voor de volgende generatie academische ondernemers.’

Lees ook deze artikelen over accelerators en incubators: