‘Burlesque laat zien dat iedereen er mag zijn’

Het Amsterdam Burlesque Festival keert na ruim tien jaar terug. Drie dagen lang zijn er shows en workshops van nationale en internationale burlesquekunstenaars. “Het festival is een manier om zich te verzetten tegen de nieuwe preutsheid.”

Sara Luijters15 februari 202417:00 uur

Burlesque, een act die draait om de kunst van het verleiden, ontstond in de 19e eeuw als een manier om de hogere klassen te bespotten. De vrouwelijke artiesten lieten zich met een knipoog en stijl zien. In zijn hoogtijdagen, in de jaren vijftig en zestig, was burlesque vooral een verleidelijke manier om mannen te vermaken en stond het dichter bij striptease.

In de jaren negentig werd burlesque herontdekt en opnieuw uitgevonden. Deze keer werd het door vrouwen gebruikt als een manier om hun eigen lichaam te vieren. Burlesque kreeg in die periode ook voet aan de grond in Amsterdam, maar kreeg de laatste jaren steeds minder ruimte in de stad, onder meer omdat kleine theaters na het coronavirus hun deuren moesten sluiten.

Fay Loren (32, @fayloren), op zestienjarige leeftijd in de ban van burlesque, is een van de krachten achter het Amsterdam Burlesque Festival. Hij hoopt deze kunstvorm weer op de kaart te zetten. Loren treedt op over de hele wereld, van Las Vegas tot Parijs. “Het wordt steeds lastiger om als burlesqueartiest op te treden in Nederland. Niet alleen zijn er in Amsterdam minder podia waar we naartoe kunnen, maar we moeten ook concurreren met de dragshows die populair zijn geworden. In het buitenland gaan burlesque en drag vaak hand in hand, het zou mooi zijn als ze ook in Amsterdam meer zouden mixen.”

Een paar stappen terug in de tijd

Loren benadrukt vooral dat de preutsheid van de samenleving een belangrijke rol speelt: “Tegenwoordig vinden mensen iets al snel te bloot. Zelfs als je, zoals ik in mijn acties, je bh en slipje aanhoudt. Deze nieuwe heiligheid is deels te danken aan sociale media, zegt Loren. “Als vrouw krijg je al snel te maken met online censuur. Mijn eigen account is vele malen uitgeschakeld door Instagram, ook al was er niet eens een tepel zichtbaar. In veel opzichten zetten we een paar stappen terug in de tijd, in wat nog mag en mogelijk is.”

“Dit festival is ook een manier om preutsheid tegen te gaan. Wij willen laten zien dat het belangrijk is om je vrouwelijkheid te vieren. Burlesque is een kunstvorm die vrouwen de vrijheid geeft om te beslissen hoe zij met hun seksualiteit en sensualiteit willen omgaan. Die mix van kracht en kwetsbaarheid die burleske performers in hun acts laten zien, is voor veel vrouwen inspirerend. “Vooral voor vrouwen is het heel bevrijdend om alle soorten vrouwenlichamen op het podium te zien.”

Bij zijn shows, waarbij hij optreedt in een gigantisch champagneglas, constateert hij dat zeventig procent van het publiek uit vrouwen bestaat. “We krijgen vaak op verschillende manieren een schoonheidsideaal voorgeschoteld, maar bijna geen enkele vrouw herkent zichzelf in dat perfecte beeld. Burlesque laat zien dat iedereen welkom is, of je nu korte benen, een dikke kont of kleine borsten hebt; Wees trots op wie je bent. “Dat is de kracht van burlesque.”

Bustie La Tish (48, @bustielatish)

‘Burlesque heeft mij enorm geholpen mijn lichaam te omarmen’

“Tien jaar geleden ben ik begonnen met het volgen van burlesquelessen bij de Amsterdam Burlesque School. Het begon als een manier om mijn eigen sensualiteit te ontdekken, maar ik begon al snel zelf op te treden en op te treden in Burlesque Kingdom in Winston Kingdom. Sindsdien heb ik door heel Europa opgetreden en verschillende shows geproduceerd.

Op straat voel ik me vaak aangevallen als mannen naar mijn borsten kijken, maar op het podium kies ik ervoor om mijn lichaam te laten zien: ‘Nu ga je naar mij kijken!’ Het is de enige plek waar ik precies kan doen wat ik wil en waar ik volledige controle heb over mijn lichaam. Dat voelt heel krachtig en bevrijdend. Het maakt niet uit welk type lichaam je hebt, je kunt je sexy voelen. Burlesque heeft mij enorm geholpen mijn lichaam te omarmen.

Ik creëer mijn acts vanaf nul, van concept en kostuums tot het editen van muziek en choreografie. Mijn optredens, die leuk en kwetsbaar zijn, zijn voor mij ook een manier om mijn emoties te verwerken. Ook wil ik de taboes rond het vrouwelijk lichaam en seksualiteit doorbreken, omdat dit nog steeds hard nodig is. Als verhalenverteller organiseer ik regelmatig een seksavond bij De Nieuwe Anita: Smut Slam. Het feit dat ik ‘s avonds niet naar het Amsterdamse uitgaansleven mocht omdat de gemeente het te seksueel expliciet vond, geeft aan dat er nog veel werk aan de winkel is. De huidige repressie en laster maken mij boos. Daarom is het heel belangrijk dat er nu een groot burlesquefestival in Amsterdam is.”

Eva Fatale (23, @eve.fatale)

‘Door burlesque ontdekte ik mijn vrouwelijke identiteit’

“Ik begon met slepen, ik identificeerde me toen nog als een jongen. Ik kom uit Breda, waar op dat gebied niet veel gebeurde. Na mijn eerste optreden tijdens corona in Amsterdam ontmoette ik hier allerlei nieuwe mensen. We hebben samen een WhatsApp-groep opgericht voor een bijzondere dragstijl: club kid drag.

Tegen het einde van de pandemie besefte ik dat ik een transvrouw was. Ik veranderde mijn dragnaam in Eve. Als transpersoon heb je niet altijd een fantastische relatie met je lichaam, maar door burlesque, wat super sensueel is, heb ik mijn vrouwelijke identiteit leren ontdekken. De lessen die ik volgde bij de Amsterdam Burlesque School hielpen mij om in een veilige omgeving positief naar mijn lichaam te kijken. Als burlesque artiest treed ik op als Eve Fatale, ook in dragshows, die twee werelden zouden wat mij betreft veel meer moeten mixen. Ik heb mezelf letterlijk op het podium gezet, wat nogal wat is, maar het heeft mijn zelfvertrouwen een boost gegeven. Ik krijg altijd enthousiaste reacties van het publiek en voel me volledig opgenomen in de burlesquegemeenschap, waar ik in de eerste plaats als mens wordt gezien en niet als transpersoon. Helaas overkomt het mij niet zo vaak, onlangs werd ik bespuugd en op het Leidseplein gegooid; De beste wraak is om gewoon verder te gaan.

Mijn ouders hebben mij ook zien optreden als Eve Fatale. Ik trad op in Eindhoven en deed een ludieke act met een nummer van Lana del Rey: wees mijn papaToen ik hoorde dat mijn vader naar de show kwam kijken, vond ik het spannend. Gelukkig heeft hij er erg van genoten!

Amsterdam Burlesque Festival, 16, 17 en 18 februari: www.amsterdamburlesquefestival.nl