Opinie: ‘De stad heeft ook commerciële ruimte nodig’

Onlangs presenteerde de gemeente Amsterdam de Ontwikkelingsstrategie 2035. Hierin wordt beschreven hoe Amsterdam zich op de middellange termijn (tot 2035) zal ontwikkelen. Zoals vaak het geval is in de gemeente, is de ruimtelijke ordening teruggebracht tot de vraag: waar komen de woningen te staan?

De Ontwikkelingsstrategie wordt in de eerste plaats geïnterpreteerd als een streven naar meer woningen gepland tot 2035 om aan de eigen woningbouwambities te voldoen. Op zich is dit begrijpelijk, gezien de grote vraag naar woningen. Maar het is ook onbegrijpelijk, gezien het directieve en meedogenloze karakter van deze concentratie op cijfers. Dit heeft de afgelopen jaren aanleiding gegeven tot tal van transformatieplannen, vooral geprojecteerd op bedrijventerreinen in de stad, waarbij bestaande gebouwen worden verbouwd tot woningen. Dat dit een grote impact heeft op de ruimte voor bedrijven blijkt uit het onlangs gepubliceerde onderzoek. Bewaak bedrijfsruimte Gemeente. Het aantal vierkante meters commerciële ruimte in Amsterdam neemt snel af.

Tegelijkertijd lijkt de levensvatbaarheid van veel van deze transformatieplannen twijfelachtig. De praktijk leert vandaag dat vertragingen en mislukkingen bij het bereiken van doelen normaal zijn geworden. Daarom boekt ook de woningbouw weinig vooruitgang. De transformatie blijkt, zeker op de schaal die Amsterdam voor ogen heeft, bijzonder complex.

Het is daarom logisch dat de wethouder niet naar nieuwe transformatiegebieden wil kijken. Bovendien is de vraag naar werkruimte extreem groot en zal deze in de toekomst alleen maar toenemen, zoals ook recente rapporten van het Ministerie van Economie en Klimaat bevestigen (Ruimte voor de economie) en het Planbureau voor de Leefomgeving (Ruimte voor de circulaire economie). In de Metropoolregio Amsterdam zal naar verwachting tot 2040 minimaal 600 hectare bedrijventerrein ontbreken, in het ergste geval zelfs 1.100 hectare.

Moeilijkere opties

Hoewel wethouder Van Dantzig zegt nu te kiezen voor een ruimte voor bedrijvigheid, wordt de bestaande transformatieopgave niet aangepakt. Dit is precies waar je het verschil kunt maken bij moeilijkere beslissingen. De geplande transformatieplannen (zoals Schinkel, Hamerkwartier en delen van Haven-Stad) moeten worden goedgekeurd door het b-bestuur. en W. kunnen opnieuw worden onderzocht. Ook in Zaanstad, in de Achtersluispolder, gebeurde dit. De gemeente heeft daar het (huidige) woningbouwprogramma aanzienlijk aangepast. Een weloverwogen keuze om werk te blijven bieden aan praktijkgeschoolde mensen. Maar ook omdat er in de eigen gemeente (en in de regio) geen ruimte is om bedrijven te verhuizen.

Impliciet stelt de Ontwikkelingsstrategie dat het transformatieprogramma niet meer herzienbaar is, omdat lopende projecten een vast patroon volgen. Wij denken echter dat dit mogelijk en noodzakelijk is om het regionale tekort aan bedrijfsruimte aan te pakken.

Als de gemeente het serieus neemt in haar besluit om in bestaande wijken te bouwen en ruimte te geven aan voorzieningen, groen en bedrijvigheid, is er maar één richting mogelijk. Alleen zo wordt voorkomen dat de werkruimte binnen afzienbare tijd uitgeput raakt.
Kees Noorman, directeur van Oram – Ondernemend Amsterdam