De controversiële vleesgigant JBS, volgens sommigen de grootste ontbosser in het Amazonegebied, verhuist naar Amstelveen

Aan de bakstenen gevel van de dubbeltjeskantoren in hartje Amstelveen kun je niet zien dat ze The Garden zijn gedoopt, een naam die niet echt past bij de betonnen binnentuin. Op deze karakterloze plek zal binnenkort het grootste vleesbedrijf ter wereld gevestigd zijn. Zo wordt Nederland verrijkt met een multinational met een jaaromzet van 71 miljard dollar en 151.000 medewerkers. Maar hoewel de namen van huurders Ford en Hewlett Packard Enterprise op de buitengevel zijn geplakt, is er geen teken van voedselgigant JBS.

Dat is niet onlogisch, want de Braziliaanse vleesgigant is nauwelijks actief in ons land: na een overname van €341 miljoen in 2021 is het concern eigenaar van de vegetarische fabrikant Vivera en is de Schager loempiaproducent Albert van Zoonen eigendom van een Noord-Ier. . JBS-dochteronderneming. . En dan is er nog het Europese activiteitenbureau van vleesdochter Seara, waar 34 mensen werken. Gevestigd op hetzelfde adres waar JBS binnenkort gevestigd zal zijn.

De komst van de krant naar Nederland heeft te maken met de vurige wens van de Braziliaanse mede-eigenaar van JBS, de investeerder J&F Investimentos van de miljardair Batista-familie, om zijn activiteiten aan de beurs van Wall Street te noteren. De groep zegt dat ze meer geld wil inzamelen om te groeien.

Omdat JBS al aan de beurs van São Paulo genoteerd is, betekent die route een sprong, stap, boekhoudkundige sprong. Bestaande aandeelhouders zullen binnenkort hun aandelen moeten omruilen voor nieuwe aandelen. Daartoe wordt JBS BV, vijf jaar geleden opgericht en ogenschijnlijk inactief in Amstelveen, omgevormd tot JBS NV, dat dan de moedermaatschappij wordt voor alle JBS-activiteiten op papier.

gewillige belastinginner

Nederland beloofde juist die plannen te schrappen, mede onder druk van de Europese Commissie. Met een gunstig belastingklimaat, een meegaande belastingdienst en lakse vestigingsregels was ons land decennia lang een semi-belastingparadijs, vergelijkbaar met Luxemburg, Zwitserland en Ierland.

Na de bankencrisis beloofden opeenvolgende kabinetten dat het Nederlandse begrotingsmekka zou worden ontmanteld. Het moest veel moeilijker zijn om in ons land lege brievenbusbedrijven op te richten. Ze lenen zich immers te gemakkelijk voor het op belastingvriendelijke wijze kanaliseren van grote geldstromen om elders belastingen te ontwijken. Bovendien worden ze gebruikt voor illegale activiteiten, zoals het maskeren van twijfelachtige financiële stromen die voortkomen uit corruptie, omkoping, het witwassen van geld, economische sancties en zelfs terrorisme.

Op veel van deze gebieden heeft JBS een slechte reputatie. Half december schreven vijftien Amerikaanse senatoren van beide partijen (ongebruikelijk in het huidige politieke klimaat in de VS) een brief aan zowel de raad van bestuur van de New York Stock Exchange als de effectentoezichthouder SEC met het verzoek de vleesgigant niet toe te laten. JBS’ staat van dienst op het gebied van corruptie, mensenrechtenschendingen, monopolistisch gedrag en milieuvervuiling.

Zo erkende J&F Investimentos in 2020 dat het in de loop der jaren 1.829 politici in Brazilië had omgekocht, waaronder voormalig president Michel Temer. Het leverde het bedrijf bijna 3,5 miljard dollar aan boetes op in Brazilië en de Verenigde Staten. Er werd ook onthuld dat JBS steekpenningen betaalde tijdens een Amerikaanse overname in 2009, wat het een boete van $ 27 miljoen kostte. Het overgenomen bedrijf, Pilgrim’s Pride, bekende in 2021 schuld aan “concurrentiebeperkend gedrag” door middel van verboden prijsafspraken, resulterend in een boete van $ 107 miljoen.

Arbeidsvoorwaarden

Ook op het gebied van de arbeidsomstandigheden ligt de multinational in puin. Tijdens het coronavirus kregen verschillende Amerikaanse slachthuizen van het bedrijf JBS kritiek omdat ze niet erg streng waren met de gezondheidsnormen. En in 2022 werden zeker honderd minderjarige schoonmakers, sommigen slechts dertien, ingehuurd door een onderaannemer in onder meer de slachthuizen van JBS-dochterondernemingen. JBS ontkende er iets van te weten.

Dan zijn er de milieu-inspanningen van JBS (of het gebrek daaraan). Volgens milieugroeperingen vertalen de mondiale activiteiten van het vleesbedrijf, haar dochterondernemingen en leveranciers zich in een hogere CO-uitstoot₂uitstoot dan die van Spanje als geheel. Volgens hen is JBS ook een van de grootste aanjagers van ontbossing in het Amazone-regenwoud. Miljoenen vierkante meters tropisch bos, waarvan sommige zich in beschermde gebieden bevinden, zijn de afgelopen twintig jaar illegaal omgezet in weiland voor vee.

Een financiële commissie van de Amerikaanse Senaat die JBS op al zijn zaken heeft onderzocht, zei vorig jaar dat het bedrijf ‘de andere kant opkijkt terwijl een deel van zijn toeleveringsketen het Amazonegebied platbrandt, de wereld richting een klimaatcatastrofe duwt en Amerikaanse boeren ondermijnt die opereren onder de regels van het Amazonegebied. Met medeweten van JBS verplaatsen veeboeren bijvoorbeeld dieren die geboren en getogen zijn op illegaal ontbost land naar ongerepte boerderijen ‘waar ze zijn witgewassen’.

Eind vorig jaar heeft de Braziliaanse staat Rondônia, diep in het Amazonegebied aan de grens met Bolivia, JBS en drie andere rundvleesproducenten aangeklaagd voor de aankoop van vee dat is gefokt in beschermde gebieden die “tot bijna totale vernietiging zijn beschadigd”.

JBS beloofde eerder om na 2025 geen vee meer te kopen uit ontboste gebieden in het Amazonegebied. In 2020 richtte het een fonds op dat tot 2030 185 miljoen euro zal uitbetalen voor milieuprojecten in het Amazonegebied, een schijntje vergeleken met de 2,9 miljard euro aan winst die het land maakte. groep alleen verkregen in 2022.

Handelen in aandelen met voorkennis

Laten we terugkeren naar het Nederlandse debat over belastingontduiking. De Britse krant De Bewaker Anderhalf jaar geleden beschreef ik hoe twee Britse dochterondernemingen van JBS, via een brievenbusbedrijf in Rotterdam (met de ironische naam Trojaan Investment), in vijf jaar tijd minder dan een miljoen pond aan belastingen betaalden in Groot-Brittannië in plaats van 160 miljoen pond. , wat overeenkomt met een belastingtarief van 0,9 procent.

En er hangt ook een vreemde geur aan de dubbele beursplannen. Zoals gezegd zullen aandeelhouders binnenkort hun bestaande aandelen moeten inruilen voor nieuwe aandelen. Er zijn twee soorten: gewone aandelen en aandelen met meer stemrecht.

Terwijl minderheidsaandeelhouders maximaal 55 procent van hun bezit kunnen omzetten in invloedrijke aandelen, kunnen grootaandeelhouders Joesley en Wesley Batista al hun aandelen inruilen voor aandelen met meerdere stemrechten. Daarmee hebben ze 85 procent van de zeggenschap over het Nederlandse bedrijf, terwijl ze momenteel nog geen 49 procent van de aandelen bezitten.

Voor de goede orde: dit zijn dezelfde twee broers die in 2018 zes maanden in de Braziliaanse gevangenis hebben gezeten vanwege hun rol in omkoping en aandelenhandel met voorkennis.

Legitiem economisch doel

Terwijl het tumult in de VS voortduurt, heeft het Nederlandse Ministerie van Financiën aangekondigd niets te kunnen doen aan de komst van het papier van de JBS-holding. “Buitenlandse bedrijven zijn vrij om zich in Nederland te vestigen”, zei demissionair staatssecretaris Marnix van Rij eerder tegen de Tweede Kamer na vragen van de Partij voor de Dieren. ‘Ik begrijp uit openbare informatie dat dit bedrijf een Nederlandse NV aan het oprichten is om een ​​dubbele notering in Brazilië en de Verenigde Staten mogelijk te maken. “Dit lijkt op zichzelf een legitiem economisch doel.”

De staatssecretaris zou het “onwenselijk” vinden dat het moederbedrijf ook gebruikt zou kunnen worden om geldstromen te kanaliseren.

JBS kan straks in ieder geval ongehinderd werken vanaf de vijfde verdieping van The Garden in Amstelveen. Zoals nog eens 12.400 brievenbusbedrijven die in 2021 werden geteld door de Adviescommissie Doorvoerbedrijven van het Ministerie van Financiën.

Samen zijn ze op papier 4,7 miljard euro waard, ongeveer vijf keer meer dan de waarde van alle in Nederland geproduceerde goederen en diensten. Ze genereren echter minder dan één procent van alle belastinginkomsten.