De animatiefilm Inside Out 2 is voer voor psychologen: ‘Zo’n film kijken vult de archiefkast van je hersenen’

“Ik hoop dat veel tieners de film bekijken, omdat het een soort kennismaking is met hun eigen emoties”, zegt emeritus hoogleraar neuropsychologie Jelle Jolles, auteur van twee bestsellers over hoe het tienerbrein werkt. “Veel ouders vinden het heel lastig om met hun kinderen over emoties te praten. “Veertien- of zestienjarige kinderen moeten leren wat emoties zijn en niemand vertelt het hen.”

Net als de eerste Inside Out-film speelt Inside Out 2 zich af in het hoofd van het meisje Riley. Het eerste deel ging over de vijf basisemoties Vreugde (Plezier), Woede (Woede), Walging (Walging), Angst (Angst) en Verdriet (Verdriet). Vreugde en verdriet gingen de strijd aan, maar uiteindelijk bleek dat ze moesten samenwerken. In Inside Out 2 wordt de sloopkogel letterlijk gebruikt om de emotionele wereld van de inmiddels dertienjarige Riley op zijn kop te zetten: de puberteit is aangebroken.

Angst versus angst

Er verschijnen een groot aantal nieuwe emoties. Terwijl angst in de kindertijd van Riley nog een rol speelde, probeert angst in Inside Out 2 de controle over te nemen. Bij gebrek aan een equivalent vertaalt ‘angst’ zich in het Nederlands als ‘onveiligheid’ of ‘sociale angst’. “Angst wordt vaak gedefinieerd als directer en concreter”, legt onderzoeker Aletta Smits uit. Smits werkte als docent in Leiden en geeft regelmatig lezingen over het puberbrein. “Hoewel de angst soms gaat over niet-bestaande, onzichtbare of irrationele dingen: er zit een monster onder mijn bed (bestaat niet), het is donker in mijn kamer (daar hoef je niet bang voor te zijn), ik ben bang van een hond (het is niet roekeloos, pas op)”.

Als kind leer je met hulp van volwassenen je angsten onder controle te houden. Angst gaat over de angst voor wat er kan gebeuren. Dit kan zijn omdat je bang bent om in een afgrond te vallen, maar ook omdat je bang bent een sollicitatiegesprek te verpesten. “Tijdens de puberteit gaat angst vooral over aanpassing en de compromissen die je bereid bent met jezelf te sluiten”, zegt Smits. Adolescenten begrijpen de gevolgen van hun daden beter en beseffen dat hun leeftijdsgenoten iets van hen denken en dat dit gevolgen heeft. “Erbij horen is van cruciaal belang, dus de hersenen zijn voortdurend bezig met het uitzoeken welke acties dat erbij horen garanderen.” In de film verloochent Riley tijdelijk haar vrienden en verliest daarmee haar zelfbeeld als ‘goed mens’.

“Wat ze in Inside Out 2 heel goed doen, is laten zien dat angst ook het beste voor je is”, zegt communicatiewetenschapper Rebecca de Leeuw. “Veel emoties worden als negatief bestempeld, ook al zijn ze er om je iets te vertellen.” De Leeuw onderzocht de effecten van Inside Out 1 op kinderen. Die eerste film liet zien dat verdriet bij het leven hoort en een functie heeft. “We zagen dat kinderen tot dezelfde conclusie kwamen als ze dat verhaal volgden”, zegt De Leeuw. Angst zorgt ervoor dat Riley hard werkt om iets te doen. Ook emoties als afgunst (jaloezie) en verveling (verveling) komen op cruciale momenten tussenbeide.

Archiefkast

Volgens onderzoekers vergemakkelijkt de film het herkennen en bespreken van gevoelens. Dat films en boeken dat effect konden hebben, was al bekend. “Door de eeuwen heen hebben coming-of-age-verhalen invloed gehad op de manier waarop we willen opgroeien”, zegt Smits. “Van The Lion King tot het lijden van de jonge Werther, en van Spring Awakening tot de Carry Slee-boeken. We hebben verhalen nodig om onze eigen vragen vorm te geven.” De Inside Out-films gaan nog een stap verder omdat ze de emoties direct laten zien en benoemen. De film verwoordt wat je voelt”, aldus Jolles.

Lees ook:

Zomerkamp bij Triple ThreaT in Schalkwijk: ‘Als je kinderen ziet lachen, is dat het mooiste wat er is’

Volgens Jolles zouden ouders en leerkrachten zich er meer van bewust moeten zijn dat het puberbrein nog in ontwikkeling is en dat dit jaren duurt. “Ouders moeten zich niet terugtrekken, maar het kind richting, steun en inspiratie geven om autonoom en onafhankelijk te worden”, zegt hij. “We denken dat kinderen zullen begrijpen wat wij begrijpen, maar we vergeten dat we vier tot zes keer zoveel woorden kennen als onze kinderen. Als je iets nog niet hebt meegemaakt, bestaat het niet echt. Het kijken naar zo’n film vult je archiefkast hersenen”.

Het helpt tieners ook hun sociale intelligentie te ontwikkelen, zegt De Leeuw. “Waarom denkt die persoon dat, wat voelt die persoon, wat heeft dat met dit moment te maken? “Als je iets in een film ziet dat je niet meteen begrijpt, kan dat een moment van groei zijn.” Er ging twee jaar onderzoek aan Inside Out 2 vooraf. Klinisch psycholoog Lisa Damour, die meerdere boeken schreef over het brein van adolescenten (meisjes), was erbij betrokken.

De film komt op het juiste moment. Er wordt veel gesproken over de stressepidemie die onder jongeren heerst. Ook in Nederland kampen steeds meer tieners met stress en eenzaamheid, al ligt dit jaar volgens een onderzoek van het RIVM iets lager dan vorig jaar. De coronacrisis heeft niet geholpen, maar volgens psychologen voelen vooral jongeren de grootste druk vanuit de samenleving. Tegelijkertijd waarschuwt De Leeuw, in navolging van Damour, ook voor overmatige pathologisering van emoties: een droevige dag is nog geen depressie. “In de westerse cultuur ligt de focus op gelukkig zijn, maar het leven is niet altijd leuk en plezierig. De film laat zien dat alle emoties erbij horen. Ook onzekerheid. “Wij staan ​​hierin niet alleen.”

meidenfilm

De film zal vooral herkenbaar zijn voor meisjes, denkt Jolles. “Kinderen ontwikkelen iets langzamer zelfbewustzijn en zelfregulatie.” Ook vindt hij dat de in de film gekozen leeftijd wat laat is: Riley is dertien jaar oud, terwijl voor de meeste meisjes de puberteit rond hun elfde begint. Smits is ook benieuwd hoe Inside Out 2 voor een dertienjarige zou zijn geweest. Ook merkt hij op dat de film gaat over een jongen in een stabiele gezinssituatie. “Kinderen die te maken krijgen met problemen als armoede, weglopen of uitsluiting ervaren eerder in hun leven ‘angst’ dan Riley.”

Lees ook:

Verhalen van vluchtelingenkinderen: ‘Acht uur lang heb ik onder een vrachtwagen gehangen’

De Leeuw laat echter zien dat dit niet zomaar een meidenfilm is. Hij nam zijn kinderen van veertien en negen jaar mee naar de film. “Ze gaven de film allebei een tien.” Hij begon met zijn jongste zoon te praten over thema’s uit de film en de term ‘angst’ is een begrip geworden in de familie. De Leeuw kan niet wachten om ook de effecten van Inside Out 2 te onderzoeken.

De film bevat veel elementen die wijzen op een Inside Out 3. Volgens de onderzoekers zou een vervolgfilm van dit type ook ruimte moeten hebben voor positieve emoties. “Het beeld is dat het allemaal kommer en kwel is, maar uiteindelijk zal het met de meeste tieners wel goed komen”, zegt Jolles. “Ik hoop dat de volgende zo’n film is, waarin je laat zien dat de tiener van vandaag degene is die op termijn onze klimaatproblemen zal oplossen. En dat kan, want er zijn veel tieners die geïnspireerd zijn en een bijdrage willen leveren aan de samenleving.” .”