De gebroeders Overeem brachten hulde aan de laatste kleine boer

5 juli 2024 om 18:13 uur

Ander

AMERFOORT In het Rietveldpaviljoen komen bijzondere tijden tot leven. Voorbij zijn de jaren waarin de krant een gentleman en digitale hulpmiddelen was. Waar journalisten soms alle tijd van de wereld hadden om een ​​verrassende persoonlijkheid in beeld te brengen. Waarin de krant twee keer zo groot was en uitsluitend uit papier bestond.

van Jeroen de Valk

Die portretten en dat papier zijn fundamenteel voor een tentoonstelling in dit paviljoen van de gebroeders Overeem uit Voorthuizen. De ene is beeldhouwer en boekenmaker Gerard (1944), de ander de fotograaf Brand Overeem (1946). Ze zijn geboren en getogen op een boerderij tijdens de sobere wederopbouwperiode, maar ze gingen ver.

Gerard maakte verschillende opvallende beelden voor de openbare ruimte en richt zich nu op het maken van boeken. Van elk boek maakt ze één exemplaar, liefdevol vormgegeven en vaak gedrukt op handgeschept papier. Dit zijn geen boeken die je vandaag de dag in een van die gratis bibliotheken langs de weg vindt.

RESPECTVOL

Brand, die jarenlang als persfotograaf voor de Amersfoortse Courant werkte, maakte ooit een hele serie foto’s over Evert Bouw (1919-1988). Een kleine boer die zijn hele leven op dezelfde boerderij woonde en werkte. Het was vrijwel zelfvoorzienend; de moderne tijd was volledig aan hem voorbij gegaan.

Na de dood van zijn moeder bleef hij alleen achter. Een journalist merkte uit zijn mond op: “Alleen zijn is slechts een wankele basis. Als ik nu ziek word, wie zorgt er dan voor de dieren?” Dat waren respectvolle berichten, al is het verleidelijk om zo iemand af te doen als een amusante excentriekeling. Dat hebben de journalist en Brand niet gedaan.

MONDHARMONICA

Brands broer Gerard selecteerde uit de bijna talloze afdrukken die Brand van Evert maakte een aantal foto’s. Hij drukte ze op ‘leporellos’: boeken die zich ontvouwen en vouwen als een mondharmonica en van beide kanten te bewonderen zijn. Er waren negen leporello’s. Gerard kreeg praktische ondersteuning van patiëntenbookmaker Marja Wilgenkamp.

We kijken hoe Evert aardappelen oogst, een ploeg met de hand trekt, graan aan zijn kippen voert, kleding repareert met een oude (maar nog werkende) naaimachine en zijn boterhammen eet aan de ruwe houten tafel. Alles in vaag zwart-wit.

Bekend

Zoals ik al zei: het herbeleven van oude tijden en, achteraf gezien, echt bijzondere tijden. De tijd dat de term ‘celebrity’ nog niet bestond, omdat anderen dat ook deden. Waar een boek nog geen wegwerpartikel was.

Rietveldpaviljoen (Zonnehof 8) Amersfoort, tot 25 augustus. 033rietveldpaviljoen.nl