“Ik begon heel hard te schreeuwen en toen rende hij weg” – De Groene Amsterdammer

Het was een merkwaardig persbericht van het Openbaar Ministerie die afgelopen woensdag meer details kreeg in een rapport van onder meer De wereld en de ADVERTENTIE. De politie heeft waarschijnlijk begin juni een aanval op een Iraanse journalist en activist in Haarlem voorkomen door twee gewapende verdachten bij hem thuis te arresteren. Eén van hen is de Tunesiër Mehrez A., die destijds hoog op internationale lijsten van gezochte personen stond vanwege zijn betrokkenheid bij de moord op een Franse mensenhandelaar en een poging tot moord op de Spaanse politicus Alejo Vidal-Quadras. De oprichter van de extreemrechtse en islamkritische partij Vox werd afgelopen november van dichtbij in Madrid in het gezicht geschoten en overleefde op miraculeuze wijze. Vidal-Quadras is ervan overtuigd dat Iran achter de aanval zit vanwege zijn steun aan de Iraanse oppositie. “Het moet in de rechtbank bewezen worden”, zei hij tegen de Spaanse media. “Maar ik ben er zeker van dat het Iraanse regime achter de aanval zit.” De andere in Haarlem aangehouden verdachte komt uit Colombia.

Wie is de Iraanse journalist en activist die in Haarlem woonde? En waarom is het in gevaar? Dit is Siamak Tadayon Tahmasbi. De 47-jarige journalist en mensenrechtenactivist, zoals hij zichzelf omschrijft, woont al zes jaar als politiek vluchteling in Nederland. Hij is actief op X en Instagram, waar hij ruim 20.000 volgers heeft.

Hij verschijnt regelmatig op Voice of America (VoA), een Iraanse zender die gedeeltelijk wordt gefinancierd door de Amerikaanse overheid. Met keurig pak, bril en zorgvuldig gekamd zwart haar is hij een vaste gast in de show. Laatste pagina, waarin hij uitvoerig en gedetailleerd uitlegt hoe Iran sancties ontwijkt. In een van de uitzendingen spreekt hij over een Duits bedrijf “dat optreedt als vertegenwoordiger voor de aankoop van artikelen voor de Iraanse staalindustrie, gesanctioneerd door de Verenigde Staten en aangesloten bij het Iraanse regime.” Documenten, identiteitskaarten van de oprichters en screenshots van geldtransacties van dit bedrijf verschijnen op het scherm. “Om de sancties te omzeilen, hebben de oprichters een nieuw bedrijf opgericht dat dezelfde functie vervult.” Ook worden de namen van de bedrijven vermeld.

We spraken hem aan de telefoon omdat hij in een veilig huis zit. Heb je enig idee wie je wil vermoorden en waarom? “Omdat ik betrouwbare bronnen in Iran heb en vanwege de onthullingen die ik heb gedaan over het witwasprogramma, het ontwijken van sancties en de connecties van de staalindustrie met terrorisme, ben ik het doelwit geweest van herhaalde moordpogingen.” Jarenlang heeft hij periodieke bedreigingen uit Iran ontvangen, zowel rechtstreeks als via zijn familie. In deze brief verzekert de Iraanse inlichtingendienst dat hem hetzelfde lot wacht als andere tegenstanders van het regime die op Europees grondgebied zijn vermoord. “In een van die berichten werd de naam van Mohammad Reza Kolahi Samadi genoemd.”

Mohammad Reza Kolahi Samadi is de man die in 2015 in Almere werd geliquideerd en wiens naam iedereen destijds dacht Ali Motamed was. In werkelijkheid was het Kolahi Samadi die in 1981 een aanval in Iran pleegde waarbij meer dan dertig mensen uit de leiding van Khomeini’s Islamitische Republikeinse Partij om het leven kwamen. Hij vluchtte naar Nederland en bouwde hier een nieuw leven op onder de naam Motamed.

Totdat hij in 2015 voor zijn huis werd doodgeschoten. Een liquidatie onder leiding van Naoufal ‘Noffel’ F., een bekende crimineel die zo dicht bij Ridouan Taghi stond dat hij ook als zijn rechterhand werd beschouwd. Hoewel de AIVD ervan overtuigd is dat Iran achter de moord zit, is dit tijdens het proces tegen Noffel en de twee beulen niet bewezen.

Een andere Iraanse dissident die in Nederland is vermoord, is Ahmad Mola Nissi. Hij ontvluchtte Iran omdat hij in gevaar verkeerde als medeoprichter van de Arabisch-Iraanse onafhankelijkheidsbeweging ASMLA (Arabische Strijdbeweging voor de Bevrijding van Ahwaz). Hij werd in november 2017 op straat in Den Haag doodgeschoten, maar de daders werden nooit gepakt. Volgens de AIVD waren er “sterke aanwijzingen” dat Iran achter de moord zat. Radio programma Argus slaagde erin een getuige op te sporen die vóór de moord aan de IND en de AIVD had laten weten dat hij door de Iraanse inlichtingendiensten naar Nederland was gestuurd om Mola Nissi te liquideren.

De aanvallen van Iran op zijn tegenstanders beperken zich niet tot Nederland. Onlangs heeft het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn bezorgdheid geuit over de banden van de Iraanse regering met criminele netwerken in Zweden. De Iraanse veiligheidsdienst probeerde in 2018 ook drie Iraniërs in Denemarken aan te vallen.

In 2021 veroordeelde een Belgische rechter de Iraanse diplomaat Assadollah Assadi tot twintig jaar gevangenisstraf wegens het organiseren van een grootschalige bomaanslag in Parijs. Assadi, die destijds in Wenen was gevestigd, gebruikte zijn inlichtingennetwerk om een ​​aanval te plannen op de jaarlijkse bijeenkomst van een Iraanse oppositiegroep in Parijs. Om een ​​Belgische staatsburger te bevrijden die beschuldigd werd van spionage en gevangen zat in Iran, bereikte België een akkoord waarbij Assadi werd ingeruild voor deze Belg. Ook een vriend van Tahmasbi in Denemarken werd na de arrestaties in Haarlem naar een opvangcentrum gebracht.

Tahmasbi meldde de bedreigingen onmiddellijk bij de politie. “Ruim negen maanden geleden begonnen de dreigementen werkelijkheid te worden”, zegt hij. ‘Er liepen vreemde mensen door mijn huis die probeerden binnen te komen. Gelukkig waren ze snel weer weg.’ Ondanks politiebescherming slaagde de Colombiaan er op 2 mei midden in de nacht in zijn huis binnen te komen, vertelt Tahmasbi. “Ik begon heel hard te schreeuwen en toen rende hij weg. ‘

Op de bewakingscamerabeelden zijn aangeleverd De Groene Amsterdammer en op het Investico-platform zie je een man (zijn gezicht is onherkenbaar gelaten) gekleed in een spijkerbroek en een donker jasje. Hij grijpt zich vast aan de balkonleuning, laat zijn linkerbeen op de witte balustrade rusten, volgt snel met zijn rechterbeen en staat op het balkon. Hij kijkt om zich heen en gaat dan het huis van Tahmasbi binnen. Kort daarna verlaat de Colombiaan het huis.

Vervolgens bracht Tahmasbi slapeloze nachten door. ‘Ik heb gewoon gerookt’, zegt hij. Hij ging nauwelijks de deur uit, hij at nauwelijks en zijn ogen waren voortdurend gericht op het scherm van zijn telefoon, waarmee hij via de bewakingscamera de straat in de gaten hield. Op 6 juni verschenen er twee silhouetten op dat scherm. ‘Ik heb hiervan direct aangifte gedaan bij de politie. Twee minuten later arriveerden zij ter plaatse en arresteerden de twee mannen. Wederom ontsnapte ik op miraculeuze wijze aan een moordaanslag.’

Hij meent te weten wie in Nederland namens Iran de moordaanslag heeft geleid. ‘Ik wist dat ik in gevaar was,’ verzucht Tahmasbi, ‘maar het feit dat Iran een professional als Mehrez heeft gebruikt om mij te vermoorden, betekent dat ze vastbesloten zijn om van mij af te komen. Daarom is het belangrijk dat Nederland de Iraanse betrokkenheid bij deze aanslagen snel bekendmaakt en dit niet geheim houdt vanwege politieke belangen met Iran.’ Het openbaar maken is niet alleen een manier om zijn eigen veiligheid te vergroten, maar ook om ‘andere Iraanse activisten te waarschuwen en te beschermen’.