Lokale referenda zijn vaak onduidelijk, bijvoorbeeld in Amsterdam: ‘Geen enkele kiezer heeft dit begrepen’

Het gemeentebestuur van Amsterdam wilde het Amsterdamse groen beschermen met de zogenaamde ‘Hoofdgroenstructuur’. Sommige groene gebieden kunnen niet worden gebouwd. Een groep buren is het niet eens met het beleid en organiseert een referendum. Ze hadden succes: de meerderheid van de kiezers (59%) stemde tegen.

Amsterdammer Ilian Klinkhamer besliste donderdag voor de Hoofdgroenstructuur. “Met mijn dochter in mijn armen ging ik googlen of ik wat trefwoorden kon vinden. Ik las al snel: als je meer groen wilt, moet je daarvoor stemmen. Toen ik daar later naar werd gevraagd, bleek dat ik hebben tegen gestemd”, staat er. “Ik begreep het verkeerd.” Hij was niet de enige: kiezers die het referendum niet begrepen, werden in verschillende media geïnterviewd.

Boogers begrijpt dat Klinkhamer het niet heeft begrepen. ‘Als ze voor die plannen zouden stemmen, zouden ze zeggen dat ze ook groen willen, maar dan minder groen en beter beschermd. Ja, dan wordt het ingewikkeld. Je moet de kiezer pas zijn mening daarover laten uiten als het concreet is.’ Dit is te abstract”, zegt hij. Een campagne had geholpen, denkt hij: “Als voor- en tegenstanders het hadden uitgelegd, hadden meer mensen het begrepen.”

Ook op andere plaatsen waar een referendum plaatsvond, waren er klachten. In Alkmaar werd gestemd over het vuurwerkverbod. Het Noordhollands Dagblad sprak een tegenstander, die tegen stemde omdat zij tegen vuurwerk was. Het referendum ging echter over een verbod, dus dat was ook zo voor moeten stemmen. Ook in Haarlem, waar betaald parkeren werd gestemd, werd gesproken over ‘een belachelijke kwestie’. In Katwijk was het referendum volgens sommigen ‘onnodig ingewikkeld’.

Betaald parkeren

Er lijkt ook een referendum te zijn over betaald parkeren in Den Haag. Richard de Mos van Hart voor Den Haag stimuleert momenteel een burgerinitiatief op dit gebied. In tegenstelling tot andere referenda is die in Den Haag wel begrijpelijk, vindt hij: ‘Een referendum moet heel specifiek zijn, anders is het erg verwarrend over waar over gestemd wordt. In ons geval gaat het om de uitbreiding van betaald parkeren naar de hele stad. Ja of nee “.

Haarlem en Katwijk waren heel duidelijk: in beide gemeenten stemde de overgrote meerderheid tegen de uitbreiding van het betaald parkeren (75% in Katwijk, zelfs 82% in Haarlem). De mogelijkheid bestaat dat dit ook in Den Haag kan gebeuren, omdat lokale referenda vaak op tegenstand stuiten. “Een dergelijk referendum wordt vaak aangevraagd omdat de kwestie erg controversieel is, omdat er onvoldoende steun is onder de bevolking. Je ziet dus vaak veel negatieve stemmen”, zegt Boogers.

Het vierde referendum afgelopen donderdag in Alkmaar was vóór (65%). Het ging over het verbod op vuurwerk. “Dat kan”, zegt hoogleraar Boogers.