Het Rijksmuseum identificeert de burgemeester van Amsterdam en zijn vrouw op portretten van Frans Hals

Onderzoekers van het Rijksmuseum hebben de ware identiteit ontdekt van een Amsterdams echtpaar, geportretteerd door Frans Hals. Het blijken de burgemeester van Amsterdam, Jan van de Poll, en zijn vrouw Duifje van Gerwen te zijn. Het zijn de enige trouwhangers voor een Amsterdams echtpaar gemaakt door Frans Hals. Jan en Duifje reisden rond 1637 speciaal naar Haarlem.

Jan en Duifje
Jan van de Poll (1597-1678) en Duifje van Gerwen (1618-1658) trouwden in 1637. Duifje was de jongste dochter van een rijke Amsterdamse wijnhandelaar in de Warmoesstraat. Jan was zeven keer burgemeester van Amsterdam en klom in 1650 op tot de hoogste rang van de Amsterdamse schutterij, die van kolonel. In die hoedanigheid werd hij dat jaar en in 1653 geportretteerd door respectievelijk Johann Spilberg en Bartholomeus van der Helst, beiden in de collectie van het Amsterdam Museum. Haar gezicht in deze werken komt goed overeen met dat van het portret van Frans Hals, dat waarschijnlijk kort na haar huwelijk met Duifje is geschilderd.

Alleen koppels uit Amsterdam
Het advies dat Haarlemmer Frans Hals de trouwhangers (bijbehorende werken) zou schilderen moet afkomstig zijn van Duifje’s oom, Willem Warmond. Warmond zelf fungeert als kapitein in Hals’ Haarlemse Schutterij-toneelstuk van tien jaar eerder. In 1633 begon Hals aan zijn enige groepsportret met de Amsterdamse schutters, de ‘Skinny Company’. Sommige schutters wilden niet naar Haarlem afreizen om door Hals te worden vertolkt. Daarom werd het schilderij in 1637 voltooid door de Amsterdamse schilder Pieter Codde. Blijkbaar hebben Jan en Duifje misbruik gemaakt van dit gat in Hals’ agenda. Ze waren klaar om naar Haarlem te gaan. De portretten van Jan van de Poll en Duifje van Gerwen zijn de enige portretten van een Amsterdams echtpaar geschilderd door Frans Hals.

Jaren van verschillende identiteit
Toen de twee portretten in 1885 als onderdeel van een schenking het Rijksmuseum binnenkwamen, koppelde directeur Frederik Obreen de namen van Nicolaes Hasselaer (1593-1635) en Sara Wolphaerts van Diemen (1594-1667) aan de portretten. Jonathan Bikker, conservator 17e-eeuwse Nederlandse schilderkunst van het Rijksmuseum, stelde onlangs vast dat de eerdere identificatie van de onderwerpen onjuist was. Uit de testamenten van de kleinkinderen en achterkleinkinderen van Hasselaer en Van Diemen blijkt dat de portretten niet in de erflijn passen. Bikker vergeleek het portret van Jan van de Poll met de eerder genoemde later geschilderde portretten. Er zijn geen andere portretten van Duifje van Gerwen bekend. Jan en Duifje zijn directe voorouders van de jonkheer Jan Stanislaus Robert van de Poll, die de schilderijen in 1885 aan het Rijksmuseum schonk.

Jan van de Poll en Duifje van Gerwen zijn tot en met zondag 9 juni te zien in de grote overzichtstentoonstelling van Frans Hals in het Rijksmuseum. Daarna reizen ze naar Berlijn, waar de Gemäldegalerie deze zomer een tentoonstelling wijdt aan Frans Hals en zijn tijdgenoten.

Bron en afbeelding: Rijksmuseum