De provincie Utrecht kent weidevogels: van grutto’s tot weidepiepers

20 mei 2024 om 15:25 uur

Natuur en Milieu

UTRECHT / REGIO Het broedseizoen voor weidevogels is in volle gang en dat is duidelijk te merken in het Eemland bij Amersfoort. Het gezang en gekwetter van grutto’s, scholeksters, tureluurs en kieviten is al van grote afstand te horen. “We zijn blij ze hier aan te treffen, maar het gaat nog steeds niet goed met de weidevogels”, zegt Joeri de Wit, hoofd ecologisch beleid van de provincie Utrecht. “Daarom tellen we ze om te kijken of er aanvullende maatregelen genomen moeten worden”, aldus de provincie Utrecht.

Nergens ter wereld broeden zoveel weidevogels als in Nederland. Ook de veenweidegebieden in de provincie Utrecht zijn erg in trek. Zoals Eemland, bekend als één van de beste vogelweiden van Nederland.

RUST EN VEILIG VERHOGEN

“De drassige graslanden in landbouwgebieden zijn ideaal voor weidevogels. In het hoge gras kunnen ze veilig rusten en broeden en in de vochtige grond vinden ze voldoende voedsel, zoals wormen en andere insecten”, zegt Joeri. “Een vogel die hier graag komt is de grutto. Hij overwintert in West-Afrika en komt van februari tot juli naar het Eemland om te paren, zich voort te planten en jongen groot te brengen.

BEHOUDEN EN BESCHERMEN

“Ondanks de bescherming van de Europese Vogelrichtlijn gaat het niet goed met grutto’s en andere weidevogels”, vervolgt Joeri. “De belangrijkste oorzaak is de steeds intensievere landbouw. ​​Er is een minder geschikt leefgebied, waardoor er te weinig jonge vogels groeien om de populatie in stand te houden. Daarom moeten we er alles aan doen om ze te behouden en te beschermen door graslanden weer aantrekkelijk te maken. werken nauw samen met boeren, landbouwcollectieven, milieuorganisaties, terreinbeheerorganisaties en vrijwilligers. Zij maken onderling afspraken, bijvoorbeeld over een andere verdeling van de weidegrond.

IS HET ERGER OF BETER?

“We hebben informatie nodig om passende maatregelen te kunnen nemen. Daarom tellen wij sinds 2014 iedere drie jaar weidevogels. De aantallen, de soort en waar ze voorkomen. In de loop van de tijd kunnen we een trend bepalen: wordt het slechter, beter of blijft het hetzelfde? Bij de laatste telling van 2021 zagen we voor het eerst een toename bij onder andere de veldleeuwerik en tureluur. Het aantal scholeksters, kieviten en grutto’s bleef op hetzelfde niveau of nam zelfs licht toe. “Dit is positief, want landelijk daalt het aantal juist.”

LIJST VAN 21 SOORTEN

Voor de telling werkt de provincie Utrecht samen met het ecologisch onderzoeksbureau Van der Goes en Groot. Onderzoeker Johannes Ruurd Fokkens, vandaag ook aanwezig in Eemland, kijkt door een grote telescoop. “Van maart tot en met juni bezoek ik met mijn collega’s de belangrijkste weidegebieden voor vogels, opgedeeld in kleinere telgebieden. We telden elk gebied langs dezelfde wandelroute vier keer aan de hand van een lijst van 21 soorten: van grutto tot weidepieper. Dit doen we in de ochtend, wanneer de vogels het meest actief zijn. “Bij slecht weer of harde wind zitten ze verborgen, daarom tellen we niet mee.”

TEL KWEEKKOPPELS

“Ik vertel zoveel mogelijk vanaf de openbare weg. Dan is de kans op verstoringen kleiner. We hebben geen drones, want dan vliegen de vogels weg en kun je niet bepalen waar ze thuishoren”, vervolgt Johannes Ruurd. “Om de populatie in kaart te brengen, kijken we naar het aantal broedparen. Dat is betrouwbaarder. We hebben de nesten ook geteld, maar die zijn vanaf de weg minder zichtbaar. Ook kan een koppeling mislukken en sommige vogels beginnen aan een tweede nest. Dan tel je ze twee keer.”

TERRITORIAAL GEDRAG

“ Broedparen herken ik aan hun territoriumgedrag. Ze maken bijvoorbeeld een luid alarmgeluid of klapperen met hun vleugels. Dan weet je zeker dat deze vogel binnen zijn broedgebied een koppel vormt of gaat vormen. Mijn waarnemingen voer ik in een tablet in. met een speciale app noteer ik de soort en het gedrag. Dit kan ook baltsgedrag zijn om indruk te maken op een vrouwtje. Ik tel ook broedvogels en gezinnen met jongen.

MAAK AANTREKKELIJK

De weidevogeltelling levert niet alleen de provincie Utrecht informatie over trends. Joeri: “Dit zegt ook iets over het effect van de maatregelen die we nemen voor graslandgebieden voor vogels. Denk aan boeren die graslanden moerasser maken met behulp van een speciale plassenpomp, door nesten te beschermen of door het gras buiten het broedseizoen te maaien. In ruil daarvoor kunnen boeren subsidies krijgen. In het najaar zullen we weten of we het goed doen en of we op bepaalde gebieden of voor bepaalde soorten nog iets moeten doen.