ARC24: Rijkskantoor Haarlem, Haarlem – Beyond Space in samenwerking met MVSA

Uitleg voorbij de ruimte | Afbeelding Max Hart Nibbrig

Het brutalistische FIOD-pand met zijn karakteristieke kozijnen belandde bijna op de slooplijst omdat het gebouw als onverbouwbaar werd beschouwd. De belangrijkste ontwerpbeslissing is het toevoegen van erkers op de punten waar de gevel nu naar binnen vouwt. Zo transformeert het gebouw van een gesloten gebouw naar een open, gastvrij gebouw dat in contact komt met de omgeving. Daarnaast werd gekozen voor een compacte uitbreiding boven de bestaande parkeergarage, waardoor extra funderingen werden bespaard.

De aanbesteding voor dit project is in 2020 gewonnen door een team bestaande uit BAM Bouw en Techniek, DGMR, Copijn, MVSA Architects en Beyond Space. Zowel de architectuur als het interieur zijn in co-creatie ontworpen door beide architectuurstudio’s. Omdat wij vinden dat je niet moet kunnen voelen waar de architectuur ophoudt en het interieur begint, hebben wij geen strikte scheiding aangehouden tussen de twee ontwerpdisciplines en zijn beide bureaus betrokken bij het gehele ontwerpproces.

Zowel de ramen als de uitbouw hebben we direct op de draaglijnen en binnen de constructieprincipes van het huidige gebouw geplaatst. Hierdoor hoeven we geen nieuwe fundering te plaatsen, wat meestal een van de meest vervuilende elementen van een gebouw is voor het milieu. 90% van de afvalmaterialen van het gebouw worden duurzaam hergebruikt of gerecycled. Alle nieuwe materialen die gebruikt worden zijn c2c en/of op basis van gerecycled materiaal, lage emissies, hernieuwbaar en met losneembare details.

Een duurzaam gebouw is meer dan een traditioneel gebouw met enkele uitbreidingen. Om dit te realiseren is een radicaal andere manier van denken nodig. De eerste belangrijke stap is al gezet: revitaliseren in plaats van kiezen voor nieuwbouw. Ook geldt dat de grootste besparing zit in wat je niet bouwt. Daarnaast is het gebouw van energielabel F naar A++ gegaan. Dit maakt Rijkskantoor Haarlem het meest duurzame en circulaire gebouw binnen het RVB.

Door de uitbreiding in de “oksel” van het gebouw te plaatsen, in tegenstelling tot het oorspronkelijke externe uitbreidingsplan van RVB, ontstaat een compact gebouw met meer ruimte voor het stadsbos conform de visie van het stedelijk gebied en behouden we de bestaande bomen in de perceel. Het beperken van nieuwbouw gaat hand in hand met maximaal behoud van bestaande bouw. Deze methode wordt alleen toegepast op strategische locaties waar sloop een grote ruimtelijke meerwaarde oplevert.

Terwijl het gebouw door de bestaande verzonken nissen naar binnen draaide, draaide het gebouw door de toevoeging van erkers naar buiten. We hebben de bestaande borstweringen en valse plafonds verwijderd om nog meer natuurlijk licht binnen te laten. Hierdoor wordt tevens de stahoogte en daarmee de kwaliteit van de kantoorvloer vergroot. Er wordt kleur gebruikt aan het einde van de zichtassen en om objecten zoals de hoofdtrap aan te duiden, zodat gebruikers op natuurlijke wijze door het pand kunnen navigeren.