Buurt in beeld: Buytenwegh en De Leyens

Buytenwegh De Leyens is een wijk in Zoetermeer, ten noorden van de oude binnenstad. De wijk bestaat uit twee zeer verschillende delen, Buytenwegh en De Leyens, gescheiden door de Zwaardslootseweg en het Binnenpark.

Beide delen zijn eigenlijk een wijk binnen de wijk. Bewoners zeggen in Buytenwegh of De Leyens te wonen. Beide partijen hebben ook een eigen winkelcentrum rond hun eigen Randstadrail-halte. De gemeente Zoetermeer beschouwt ze echter doorgaans als één stadsdeel.

In Buytenwegh is het centrum sterk naar binnen georiënteerd, met een eigen plein om het verkeer te kalmeren, in De Leyens vormt de voormalige Broekweg nu een doorlopende fietsroute door het winkelcentrum en zijn er aan beide zijden parkeerplaatsen. Buytenwegh heeft een oppervlakte van 125 hectare en 5,4 hectare water. De wijken ten westen van de Zoetermeerlijn zijn Roden en ten oosten van de Zoetermeerlijn Hoven.

De Leyens heeft een oppervlakte van 172 hectare en 19,5 hectare water. De wijken ten zuiden van de Zoetermeerlijn zijn Stroken, Schouwen en Zijden en ten noorden van de Zoetermeerlijn Kaden, Werven en Reden.

Wat te doen in Buytenwegh/De Leyens?

De betekenis van de straatnamen in deze wijk vindt u in ons Straat in Beeld overzicht.

Voor buurtnieuws zie: Wijknieuws Buytenwegh/De Leyens

Hier vindt u de agenda met alle activiteiten in Dorp: Agenda Buytenwegh/De Leyens

Het belangrijkste winkelcentrum in Buytenwegh is winkelcentrum Buytenwegh aan het Kentgensplein, in De Leijens kunt u winkelen in winkelcentrum De Leyens aan de Broekwegzijde. Beide buurtwinkelcentra zijn gelegen aan een RandstadRail-station. Het Woonhart, met veel verschillende woonwinkels, ligt ook in Leyens, maar grenst aan Stadshart. Hier vindt u een overzicht van alle winkels: Winkelcentra Zoetermeer

In Buytenwegh/De Leyens vindt u twee grote parken: het Buytenpark en het Binnenpark. Het Buytenpark bij Buytenwegh is een bergpark van 100 hectare gebouwd op een grote stortplaats, met daarin het sportcomplex SnowWorld met drie indoor skipistes, het evenementencentrum Adventure Valley met een 17 meter hoge klimmuur en een hindernisbaan, buiten en de Algemene Begraafplaats. met het crematorium uit 1981. Meerbloemhof, gebouwd in 2006. Op de grens van de twee buurten ligt het binnenpark en een park van 20 hectare.

Aan de rand van De Leyens ligt de Zoetermeerse Plas, een zandwingebied van 50 hectare, in de volksmond ook wel Noord-Aa genoemd. Er loopt een wandel- of fietspad langs het meer dat vaak wordt gebruikt voor recreatie.

Bewoonbare terrassen in de rosse buurt van de wijk Buytenwegh. Bron: Zoetermeerrapport; HGOS	Waterfontein tussen Penninghove (rechts) en Staringhove aan de Buytenwegh. Bron: Fotograaf: Klein W.; Zoetermeer Geheugen; HGOS

Geschiedenis van het district

De districtsnamen zijn oud. ‘Die Leyens’ wordt al vermeld in oude documenten uit 1544, ‘Buytenwegh’ uit 1647. Het gebied ligt in de Zoetermeerse of Nieuwe Droogeerde polder, die tussen 1767 en 1771 met vier molens werd drooggelegd. De wijken worden in het noorden begrensd door de Meerpolderdam, het eerste land dat in het Rijnland op de zee werd gewonnen. De wijk ontstond als antwoord op de wens om het dorp Zoetermeer om te vormen tot een groeiende stad en heette aanvankelijk Noord-West. In 1974 werd met de bouw begonnen op basis van het Structuurplan uit 1968 en het bestemmingsplan uit 1974.

De naam De Leyens verwijst naar ‘Leie’, een stuk grond. In 1544 heette het land tussen Zwaardslootseweg, Leidsewallen en Meerpolderdijk in het huidige Zoetermeer “Die Leyens”. Het betekent zoiets als: irreguliere landen. Tussen de Voorweg, de Leidsewallen en de Meerpolder lagen zwaar met veen bedekte gebieden, de veenplassen Buytenwegh en ‘t Lange Land. Tussen 1767 en 1771 werd het gedroogd met behulp van vier molens. De molens loosden het water op de Noord-Aasche Vliet, vanwaar het via de Oude Rijn in zee uitmondde. Het gebied kreeg de naam Zoetermeerse of Nieuwe Droogtepolder.

De wijk is oorspronkelijk ontworpen met 10% hoogbouw (tot acht lagen), 30% laagbouw, gestapelde gebouwen en 60% laagbouw. Op de peildatum 1 januari 2009 waren er 63% huurwoningen en 36% koopwoningen in Buytenwegh en 36% huurwoningen en 64% koopwoningen in De Leyens.

Wie via de Muzieklaan Buytenwegh binnenkomt, wordt over de gehele lengte naar de correct genummerde afrit geleid. Bij elke uitgang staat een genummerde kubus, van een andere kleur voor elk deel van de wijk. Het betreft een kunstwerk van Johan Goedthart uit 1979 en heeft naast decoratieve waarde ook praktische waarde.

In De Leyens trekt het voormalige stoomgemaal De Nieuwe Polder uit 1877, dat nog steeds wordt gebruikt om het waterpeil in de wijk te regelen, de aandacht. Het is gevestigd aan Broekwegzijde 193. gemeentelijk monument Ora et Labora. Hij werd een langhuisboerderij Gebouwd in 1913 in opdracht van de eigenaar van deze grond: Jacob Scheer. Aanvankelijk werd het huis opgedeeld in twee arbeiderswoningen, maar later zijn deze samengevoegd. Beide toegangsdeuren bevonden zich aan de zijgevel. Op de prachtig symmetrische gevel staat: Ora et Labora (Bid en werk).

Antoon Coolenhove: energiewoningen (“zonnewoningen”) met zonnepanelen op de daken. Bron: Fotograaf: Klein, W.; Zoetermeer Geheugen; HGOS	Winkels in winkelcentrum Buytenwegh. Helemaal rechts is de apotheek te zien. Bron: Fotograaf: Es, JC (Jan) van; Zoetermeer Geheugen: HGOS

Overdekte woningen aan Buytenwegh

Eén van de meest opvallende bouwvormen in de wijk Buytenwegh is de zogenaamde dekwoning. Door talloze protesten tegen wolkenkrabbers in Zoetermeer kwam architect Jan Sterrenberg met een nieuwbouwplan met overdekte woningen. Het werd een experiment waarbij onder meer grote aantallen betaalbare woningen werden gebouwd. Het idee was om de bestaande grond zo te benutten dat de nieuwe woonwijk niet als groots werd ervaren, maar dat er toch een groot aantal woningen gebouwd kon worden.

Op het terras konden kinderen veilig spelen, maar het terras kon ook gebruikt worden om buiten te zitten, vrienden of ouders te ontmoeten. zou kunnen Geniet rustig van een kopje koffie met een stoel op het terras. De daken waren meestal voorzien van straatmeubilair en plantenbakken.

Onder de woningen werden parkeerkelders gebouwd waar alle bewoners en bezoekers hun auto konden parkeren. De parkeerkelders bevinden zich circa 80 centimeter onder het maaiveld en liggen daardoor een beetje verborgen. Maar juist door deze ligging zorgde het door de jaren heen ook voor overlast, waaronder vandalisme. Om deze reden is in 2010 een ingrijpende renovatie van de openbare ruimte uitgevoerd.

Interventies omvatten onder meer het versterken van de individuele identiteit van elk bewoonbaar dek door een nieuw ontwerp, het verbeteren van de relatie tussen woonruimte en openbare ruimte door het aanpakken van grensscheidingen, het creëren van herkenbare hoofdingangen per dek en het aanbrengen van duidelijke herkenningspunten. De renovatie is uitgevoerd door A3 Architecten en heeft in totaal 2 jaar geduurd.

Het ligt ook aan Buytenwegh. het gebouw van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, voormalig gebouw van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Alle afleveringen van Wijk in Beeld vind je hier: Wijk in Beeld