Op bezoek bij Stichting Casa Kurda

Door Willem Brand

Eén van de oprichters is Rozien Khalil, die al 32 jaar in Haarlem woont en werkzaam is in de gemeente. “Na de aanval van de radicaal-islamitische groepering IS op de Koerdische regio Rojava in Syrië moesten veel mensen vluchten naar verschillende landen in Europa, waaronder Nederland. “Een groep Koerden kwam naar Amsterdam en Haarlem en zocht na verloop van tijd een plek om elkaar te ontmoeten.”

democratisch leven

“Ik heb geleerd samen te leven met mensen uit verschillende culturen en hen te ondersteunen in Nederland. Door de jaren heen hebben de Koerden veel pijnlijke gebeurtenissen meegemaakt. Helaas heeft dit geleid tot de fragmentatie van de Koerdische gemeenschap. We willen de Koerden van dit land verenigen door middel van bijeenkomsten. Vijf jaar geleden waren er tweehonderd mensen aanwezig bij de oprichtingsvergadering. Elke Koerd heeft het recht om deel te nemen, we respecteren ieders overtuigingen en als basis zijn we niet politiek of religieus.”

Solidariteit

Volgens Khalil wonen er ongeveer negenduizend Koerden in Haarlem en omgeving. Tot nu toe heeft het Koerdische Huis contact kunnen leggen met ongeveer vierduizend Koerden. Rozien: “Het doel is om onze identiteit te behouden, ons cultureel erfgoed levend te houden en eenheid te creëren binnen verschillende gemeenschappen. Door elke maand meerdere sprekers uit te nodigen en een andere regio onder de aandacht te brengen, bevorderen we de culturele diversiteit en het gevoel van solidariteit binnen de Koerdische gemeenschap.”

Onderdrukking

De Koerden zijn verspreid over verschillende landen: Syrië, Iran. Turkiye, Armenië en Irak. Adem: “We hebben geen land en daarom is onze situatie nauw verbonden met politieke instabiliteit en conflicten in de regio. In Irak werden de Koerden tijdens het regime van Saddam Hoessein systematisch onderdrukt en vervolgd vanwege hun identiteit. Er vonden tragische gebeurtenissen plaats, zoals de chemische aanval op Halabja, waarbij duizenden Koerden omkwamen en velen werden gedwongen te vluchten. In Syrië leefden de Koerden jarenlang als een groep die niet door de staat werd erkend en wier rechten werden beperkt. De Koerden worden onderdrukt in Iran. Koerdische dissidenten worden vaak ter dood veroordeeld en de politieke en culturele rechten van de Koerdische bevolking worden ernstig beperkt.”

Cel

Koerdische politici, journalisten en activisten worden ook onderdrukt in Türkiye. In het verleden zijn tienduizend politici en ruim honderd journalisten gevangengezet. Ook Adem Özgür heeft het aan den lijve ondervonden. Toen hij achttien was, werd hij twee keer berecht. Hij bracht zeven en een halve maand in de gevangenis door nadat hij twee artikelen over de Koerdische kwestie had gepubliceerd. “Ik schreef dat er een einde moest komen aan de onderdrukking van de Koerden en dat we in vrijheid moesten kunnen leven. Na mijn vrijlating bleef ik op de politieradar en de overheid maakte mij het leven zuur door mijn laptop in beslag te nemen. Door de inbeslagname van mijn paspoort kon ik vijf jaar lang niet naar het buitenland reizen.”

Dilan Yesilgoz

Als gevolg van conflicten en onderdrukking in het Midden-Oosten zijn veel Koerden naar Europa gevlucht. Onder de Koerden die in Europa wonen, bevinden zich zakenmensen, politici, academici en journalisten; De Nederlandse minister van Justitie, Dilan Yesilgöz, is bijvoorbeeld een Koerd van Turkse afkomst. Zijn vader, Yüsel, was een mensenrechtenactivist die vanwege zijn ‘illegale’ vakbondswerk zijn toevlucht zocht in Nederland. Zijn moeder Fatima was directeur van Vluchtelingenorganisaties in Nederland.

trouwjurken

Tijdens de bijeenkomst in juni kregen bezoekers uitleg over de geschiedenis van de steden Diyarbakir, Kobani, Kirkuk en Amsterdam. De benadrukte elementen waren liederen in verschillende dialecten en een rijke culturele inhoud. Tijdens de optredens voerden mannen, vrouwen en kinderen traditionele Koerdische dansen uit, aten samen en herdachten hun oude cultuur. Er waren workshops en diverse toespraken. In de grote ontvangsthal worden kurken en bruidssieraden verkocht. Er wordt sterke zwarte thee en koffie gedronken.

De krant geeft een lezing over de geschiedenis van de Noord-Syrische stad Kobani. Die stad werd in 2015 binnengevallen door het IS-leger. Duizenden inwoners vluchtten vervolgens naar Türkiye. Maar het Koerdische leger deed een tegenaanval en heroverde de stad stukje bij beetje. Adem: “Het is goed om stil te staan ​​bij waar we vandaan komen. Veel van deze mensen komen uit die regio. Ze ontvluchtten het geweld. Maar Kobani bleef standvastig.” Als eerbetoon aan de stad wordt een traditioneel gerecht gekneed onder begeleiding van steeds spannender wordende muziek en liedjes. Mannen en vrouwen dansen afzonderlijk hand in hand.

Geheugen

Het is bijzonder om te ervaren dat het bereiden van eten samenvalt met dansen en zingen. Ook krijgt de journalist een blaadje sla met een hete substantie. Hij is niet de enige die snel een glas water drinkt. Adem: “We komen samen om ons land te herdenken en te denken aan onze vrienden en familie die er nog wonen. We voelen ons een volk, maar we hebben geen thuisland. We zijn verdeeld tussen Syrië, Turkiye, Iran en Irak. Maar in elk van die landen worden we onderdrukt. Ook wil ik in mijn verhalen mijn Koerdische afkomst laten zien. Hoewel mijn toekomst onzeker is (na een jaar heb ik nog steeds geen verblijfsstatus), ben ik ook druk bezig met het leren van de Nederlandse taal en cultuur. Ik denk dat die twee in evenwicht moeten zijn. Ik ben tenslotte hier.”