Bouw je eigen huis: Tessel en Annette deden het in Haarlem

Achteraf beschouwen zij het als een ‘wonder Gods’ dat het wooncomplex van zes appartementen en drie twee-onder-een-kapwoningen aan de Odensestraat, Schalkwijk, er nog staat. Met dertien adviezen, ontwerpen die zijn voorgelegd en naar de welzijnscommissie gestuurd, geselecteerde stenen die niet geleverd konden worden, wel of geen bodemanalyse uitgevoerd, vragen over het stikstofbeleid en daar werd niet eens over de kosten gesproken. “Iedereen heeft wel eens een moment gehad waarop ze dachten: nu ga ik weg.”

Het jaar was 2018. Tessel Scholte woonde met haar man en twee jonge kinderen in het centrum van Haarlem. In een klein huis zonder tuin. Toen hij tijdens het surfen op Facebook een oproep tegenkwam om deel te nemen aan het zelfbouwproject Het Groene Hofje, stuurde hij een bericht. “Wij wilden groter wonen en meer groen. We zijn dus naar de informatieavond gegaan en hadden al snel door dat dit een leuke groep mensen was”, vertelt Tessel.

Camping De Liede

Dit overtuigde haar en haar man Wouter om zich in het zelfbouwproject te storten. Een avontuur dat ruim vier jaar duurde. Iets wat ze vooraf niet beseften. Tessel en Wouter verkochten al snel hun woning in de binnenstad. «We wilden niet dubbel betalen, dus zijn we verhuisd naar een stacaravan op camping De Liede. We denken aan slechts één zomer.”

Ze brachten drie zomers door in het kamp en in de winter zorgden ze voor de huizen van vrienden, zodat ze onderdak konden krijgen. “In de tijd van het coronavirus was het moeilijk. Wouter moest dus aan de caravan werken terwijl de kinderen ook thuis waren. Dus het was beter om buffel te spelen”, lacht hij terugkijkend.

De tekst gaat verder onder de foto.

Annette de Graaf kwam in 2019 naar Het Groene Hofje. Ze was op zoek naar een huis voor zichzelf en haar drie kinderen nadat zij en haar partner uit elkaar gingen. Een vriend liet hem kennismaken met het doe-het-zelf-project. “Ik woonde in de Koninginnebuurt. Maar wat kun je zelf kopen in Haarlem? Ik wilde iets geks doen. En hij zag de meerwaarde van het samen met anderen bouwen van een huis. Dat de bouwgrond in Schalkwijk lag, zag ik als onderdeel van het avontuur. Met een beetje geluk wordt het het nieuwe Oost-Berlijn. Ik dacht.”

Kavel beschikbaar

In werkelijkheid begon het collectieve zelfbouwproject als een wedstrijd. In 2018 heeft de gemeente Haarlem grond beschikbaar gesteld voor de zelfbouw van minimaal negen wooneenheden. Uiteindelijk bleef het ontwerp van architect Jasmijn Kok van Het Groene Hofje uit de archieven.

De tekst gaat verder onder de foto.

Vanaf het begin kregen ze via adviesbureau Urbannerdam het woon- en juridisch advies voor het project. “En dat is essentieel als je jezelf wilt bouwen”, benadrukken Tessel en Annette.

“Ik zie ons nog steeds allemaal rond de tafel zitten. We zaten vol plannen en fantasieën. We wilden een grote gemeenschappelijke ruimte, een dak, een tuin en een bibliotheek voor onszelf maar ook voor de buurt. Want het winnende concept moest ook een sociaal aspect hebben”, legt Tessel uit.

Alle goede ideeën kosten veel geld. Zo gingen de gemeenschappelijke ruimtes ten koste van de grootte van de woningen. Zo bleek de gemeenschappelijke ruimte waar de wasmachines van de appartementen stonden kleiner dan verwacht. Ook de bibliotheek en het dak leden onder de gevolgen.

Duur of duurzaam

“We wilden vooral heel duurzaam zijn, maar dat bleek duurder dan verwacht.” Er zijn verschillende concessies gedaan. Zo zijn de zonnepanelen later geplaatst en ging de aanleg van het regenwatersysteem niet door omdat de kosten te hoog waren.

De tekst gaat verder onder de foto.

Het appartement van Tessel wordt verwarmd door een geothermische warmtepomp. En het huis van Annette met een luchtwarmtepomp. “We hebben gekozen voor goedkopere opties die ook goed werken. “Het is nog steeds een triple A wooncomplex.”

Collectieve zelfconstructie vereist een grote bereidheid om zich te engageren

Met een groep een wooncomplex ontwerpen heeft zijn charmes, maar impliceert dat de deelnemers een grote compromisbereidheid moeten hebben. “Wij stemmen over alles. Ik was bijvoorbeeld een groot voorstander van houtbouw. Uiteindelijk werd er met één stem tegen gestemd. Dat moet je kunnen verdragen en later niet zeggen: kijk, dat heb ik toch gezegd.”

De tekst gaat verder onder de foto.

En als er eenmaal besluiten zijn genomen, kunnen andere partijen nog steeds teleurgesteld zijn. Zo speelde de welzijnscommissie van de Ark een lastige rol bij het ontwerp. “Het ontwerp mag niet misstaan. Het moest in de in Schalkwijk gevestigde blokstijl zijn. Ook het plan om een ​​groendak aan te leggen ging niet door.”

“De commissie bleef tot het laatste moment obstructief. Hij bleef nieuwe opmerkingen en aanpassingen geven. Terwijl alles klaar was om te bouwen, hadden we de grond gekocht, het bouwbedrijf stond aan de basis, maar we kregen de vergunning niet.”

Geen water of elektriciteit

Uiteindelijk werd het ontwerp pas in april 2021 goedgekeurd. De bouw kon beginnen. Toen het een jaar later bijna klaar was om opgeleverd te worden, bleken nutsvoorzieningen een obstakel te zijn. “Dat was het moment waarop ik een beetje chagrijnig werd”, geeft Annette toe. “Ben je klaar om te verhuizen? Er is geen water of elektriciteit aanwezig. Liander liet weten dat we nummer 900 waren en dat we ergens onderaan de lijst stonden.”

De tekst gaat verder onder de foto.

“Het kan nog zes maanden duren voordat wij aan de beurt zijn”, herinnert Annette zich. “We hebben er alles aan gedaan om stroom te krijgen. Alle aansluitingen, inclusief onze zwangere buurvrouw, werden genoemd als reden voor elektriciteit. Na een paar maanden werkte het eindelijk.”

In april 2022 ontvingen zij de sleutels van hun eigen huis. “Een eigen huis bouwen is anders dan simpelweg een huis kopen. We hadden echt het gevoel: ja, we hebben het allemaal samen gedaan.”

En ja, terugkijkend willen ze het graag nog een keer doen. Tessel: “Bouwen met een leuke groep mensen die elkaar nog niet van tevoren kennen, is heel bijzonder. Ook ontwikkelden we ieder ons eigen specialisme, terwijl we zoiets nog nooit eerder hadden gedaan. “We maakten ons meer zorgen over het hele project dan over het bouwen van ons eigen huis.”